آیا می‌توانید تصور کنید راهی وجود داشته باشد تا افراد سراسر جهان بدون شناخت از یکدیگر، قوانین خود را تعیین و تصمیمات خود را به طور مستقل در شبکه بلاک چین راه‌اندازی و اجرا کنند؟ پاسخ این سوال، سازمان خودمختار غیر تمرکز یا DAO است. دائو به عنوان سازمانی تعریف میشود که قوانین آن به شکل کدهای درون یک برنامه کامپیوتری شفاف، توسط اعضای سازمان و به شکل غیر متمرکز کنترل میشود. از آنجایی که قوانین در کد گنجانده شده است، دائو به هیچ مدیری نیاز ندارد و در نتیجه هرگونه بوروکراسی یا سلسله مراتب سازمانی از بین می رود.
برخی از کاربران امروزی اینترنت و نسل‌های بعدی مشتاقانه منتظر راه‌اندازی سازمان‌هایی هستند که بتوانند پاسخی برای این پرسش باشند. چگونه می‌توانیم ارزش‌ها را در یک محیط قابل اعتماد مبادله کنیم؟ با اینکه بلاک چین اتریوم انجام تراکنش‌های قابل اعتماد و تبادل خودکار ارزش میان کاربران را امکان‌پذیر می‌کند، اما کاربران اینترنت در سراسر جهان می‌خواهند خود را به روشی ایمن و مؤثر برای کار با افراد همفکر در سراسر جهان سازماندهی کنند.
سازمان‌های خودمختار غیر متمرکز (DAO) از قراردادهای هوشمند و توکن‌های حاکمیتی استفاده می‌کنند تا کاربران را قادر سازند تا در مورد نحوه تخصیص منابع سازمان و روش حکمرانی تصمیم‌گیری کنند. به طور خلاصه:
- سازمان غیرمتمرکز مستقل (DAO)، یک ساختار تجاری است که در آن کنترل سازمانی به جای اینکه به شکل سلسله مراتبی باشد، به‌صورت گسترده انجام میشود.
- دائوها با استفاده از قراردادهای هوشمند سازماندهی می‌شوند و شرکت کنندگان از توکن‌های حاکمیتی برای رأی دادن در مورد موضوعاتی مانند تخصیص بودجه استفاده می‌کنند.
این سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز دفتر مرکزی شرکت ندارند، سلسله مراتب رایج را با ساختارهای مدیریتی مسطح جایگزین می‌کنند، توسط دارندگان رمزارز اداره می‌شوند و بر اساس قوانینی ساخته شده‌اند که به‌طور خودکار بر روی یک بلاک چین اجرا می‌شوند. با این حساب به نظر می‌رسد تولد شکل جدیدی از تشکلات سازمانی در حال تغییر دادن دنیای سرمایه‌گذاری، تجارت و صنایع خلاق است.
طرفداران DAO ادعا می‌کنند که آنها به‌طور اساسی نحوه اداره مشاغل را تغییر خواهند داد. چندین سازمان غیرمتمرکز مستقلی که قبلاً راه اندازی شده‌اند نیز اتفاقات بسیار جالبی را رقم زده‌اند.
سازمان غیرمتمرکز مستقل (DAO) چیست؟
سازمان غیر متمرکز مستقل (Decentralized Autonomous Organization) که به اختصار به آن دائو (DAO) می‌گویند، سازمانی است که در آن مدیریت به جای اینکه بر اساس ساختار سلسله مراتبی از بالا به پایین باشد، میان اعضا پخش میشود. یک دائو (DAO) را می‌توان مانند یک ماشین در نظر گرفت که وظیفه‌ای که برای انجام آن دستور صادر میشود، توسط قراردادهای هوشمند از پیش نوشته شده تعیین شده است.
دائو (DAO) چگونه کار می‌کند؟
یک جامعه می‌تواند یک سازمان غیر متمرکز مستقل را شخصی سازی کرده و آن را مطابق با اهداف خود برنامه ریزی کند.
- کد‌ها در قالب قراردادهای هوشمند نوشته شده است که نوعی مکانیسم حاکمیتی را ارائه می‌دهد.
- اعضا معمولاً از توکن‌های حاکمیتی برای رأی دادن به تصمیمات اتخاذ شده توسط دائو (DAO) مانند تخصیص بودجه استفاده می‌کنند.
- در مورد بسیاری از سازمان‌های خودمختار غیر متمرکز، تاثیر رای اعضا می‌تواند بر اساس میزان مشارکت آنها در پروژه افزایش یابد.
- نتیجه خروجی را می توان بر اساس میزان مشارکت و همچنین اولویت رای دادن تعیین کرد.
سازمان غیرمتمرکز مستقل چه مزایایی دارد؟
- شفافیت: رأی‌‌گیری، تصمیمات تامین مالی و سایر اقدامات توسط هر کسی قابل مشاهده است.
- قدرت مشارکت بیشتر: اعضا در سرتاسر جهان می‌توانند در فرایند مدیریت مشارکت داشته باشند و دائوها نسبت به شرکت‌ها موانع کمتری برای ورود ایجاد کنند.
- هزینه کمتر: مفهوم کاهش هزینه‌ها به طور محکم و عمیق در صنعت دیفای (DeFi) ریشه دوانده است و ابزارهای زیادی وجود دارد که می‌توان از آنها استفاده کرد تا با هزینه کمتر به مقصود رسید.
- رأی گیری مشارکتی: دادن حق صحبت به همه افراد، دانش انبوهی را برای یک پیشنهاد جمع آوری می‌کند و کارشناسان را قادر می‌‌سازد در اکوسیستمی که در حال ساخت هستند سرمایه گذاری کنند.
جادمونت ژنگ (Jademont Zheng)، یکی از بنیانگذار شرکت بلاک چین واتردریپ کپیتال (Waterdrip Capital) درباره سازمان غیر متمرکز مستقل می‌گوید:
ما معتقدیم که دائو (DAO) نقش مهمی را در آینده ایفا خواهد کرد، زیرا جهان به سمت فناوری وب ۳.۰ تغییر مسیر می‌دهد و راه را برای شرکت‌های کاملاً غیر متمرکز هموار می‌کند.
سازمان غیرمتمرکز مستقل چه معایبی دارد؟
- ساختار مسطح: با نداشتن قدرت مشخص یا سلسله مراتب فرماندهی، سازمان‌های غیرمتمرکز کندتر عمل می‌کنند زیرا تصمیم‌گیری‌ها زمان بیشتری می‌برد.
- اختلاف نظرها: وقتی قسمتی از جامعه با لایحه‌ای به شدت مخالف است، می‌تواند سازمان را به دو قسمت تقسیم کند.
- تغییر ناپذیری: در برخی از دائوها (DAO)، کسانی که بیشترین توکن‌ها را در اختیار دارند، بیشترین قدرت رای دهی را نیز در اختیار دارند. بنابراین حکمرانی در این شرایط بسیار شبیه به سازمان‌های سنتی به نظر می‌رسد.
- قوانین: قوانین می‌تواند مانند یک میدان مین در رابطه با پروژه‌های رمزنگاری که شامل اوراق بهادار است عمل کنند. به این صورت که ممکن است هر لحظه مانعی سر راه خود بیابید.
اشکال و اندازه‌های مختلف دائوها (DAO)
- پروژه‌های ارز دیجیتال: این پروژه‌ها در صورتی که توسط حاکمیت غیرمتمرکز مدیریت شوند، به عنوان دائو (DAO) در نظر گرفته می‌شوند؛ جایی که دارندگان توکن می‌توانند در مورد جهت پروژه رای دهند؛ مانند MakerDAO.
- کمک مالی: یک دائو (DAO) می‌تواند برای اعطای بودجه توسعه به طور خودکار بر اساس معیارهای تعیین شده استفاده شود؛ مانند MolochDAO.
- سرمایه‌گذاری: پروژه MolochDAO بارها برای ایجاد دائو‌هایی که می‌توانند سهام و سایر دارایی‌ها را بین اعضا توزیع و انتقال دهند، فورک شده است.
- جمع‌آوری: رونق بازار توکن‌های غیر مثلی (NFT) باعث شکوفایی دائو‌های کلکسیونری مانند PleasrDAO شده است.
تاریخچه پیدایش سازمان The DAO
The DAO اولین نمونه از یک سازمان غیر متمرکز مستقل بود که توسط شرکت Slock.it ایجاد و بر روی شبکه اتریوم اجرا شد. کد این پروژه متن باز بود که هر کسی می‌توانست در آن مشارکت کند. The DAO برای کار به عنوان یک پلتفرم سرمایه‌گذاری برای پروژه‌های ارز دیجیتال طراحی شده است. هرکسی که توکن‌های این دائو را داشته باشد، می‌تواند در مورد پروژه‌های مد نظر خود رای دهد تا به آن بودجه اعطا شود. با این حال، The DAO هرگز نتوانست جایگاه خود را در بین کاربران این حوزه پیدا کند.
در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۶، یک هکر موفق شد از چند خط کد سوء استفاده کند که امکان انتقال ۳.۶ میلیون اتریوم (ETH) به ارزش ۷۰ میلیون دلار را فراهم کرد. با این حال، این دارایی‌ها به Child DAO منتقل شد که به مدت ۲۸ روز امکان جا‌به‌جایی آن وجود نداشت. این مسئله باعث شد تا جامعه اتریوم بتواند اصلاحات مد نظر خود را پیاده‌سازی کند. آنها یک هارد فورک در شبکه‌ای که اکنون به نام اتریوم شناخته میشود ایجاد کردند و فورک قدیمی یعنی اتریوم کلاسیک را پشت سر گذاشتند. در طول فرایند انجام این فورک، آنها بلاک چین را به‌گونه‌ای نوشتند که انگار این هک هرگز اتفاق نیوفتاده است، یعنی بلاک چین دیگر تغییرناپذیر نبود.
استفان توال (Stephan Tual)، بنیانگذار Slock.it در این باره می‌گوید:
The DAO آگاهی گسترده‌ای را پیرامون این شکل از پلتفرم ایجاد کرد، که به صراحت نیاز به ساختار غیرمتمرکز از این نوع را نشان می دهد.
پس از آن توسعه سازمان‌های غیر متمرکز مستقل ادامه یافت اما خارج از کانون توجهات. پروژه‌هایی مانند Aragon ،DAOstack ،DAOHaus و Colony درس‌های کلیدی را از The DAO آموختند و اکنون دائوها را برای برخی از بزرگترین پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) ساخته و اجرا می‌کنند. رونق گرفتن حوزه دیفای در سال ۲۰۲۰ موج جدیدی از علاقه را به این ساختار‌ها را به‌وجود آورد که زیربنای بسیاری از پروژه‌های پیشرو بودند.
آینده سازمان‌های خودگران غیر متمرکز
دائوها (DAO) در چند سال اخیر دوباره احیا شده‌اند و صدها توسعه دهنده روی نوآوری‌های فنی، بهبود مکانیسم‌های حاکمیتی و راه حل‌های مربوط به رای کار می‌کنند. سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز به‌ویژه در صنایع خلاق فعال بوده‌اند و از آنها برای ایجاد برندهای مد، عطرها و جوامع فیلمسازی بدون مدیریت مرکزی استفاده شده است.
در بسیاری از موارد، این دائوها خلاق عنصری از تمرکز را حفظ می‌کنند. برای مثال، در حالی که دائو فیلمسازی Decentralized Pictures به دارندگان توکن اجازه می‌دهد تا به فهرست کوتاهی از پروژه‌های سینمایی رای دهند تا بودجه‌ی خود را به دست آورند، تصمیم نهایی در مورد اینکه کدام پروژه جایزه را دریافت می‌کند توسط هیئت داوران گرفته میشود.
همچنین موجی از سرمایه گذاری بر روی سازمان‌های خودگران غیر متمرکز نیز به وجود آمده است که در آن دارندگان توکن در مورد پروژه‌هایی که باید در آن سرمایه گذاری کنند رای می‌دهند. در حالی که برخی پروژه‌ها مانند Neptune DAO قصد دارند تا امکان سرمایه‌گذاری خطرپذیر را برای پروژه های وب ۳.۰ فراهم کنند، برخی دیگر از این دائو های کلکسیونر بر خرید NFTهایی با ارزش بالا در حراج‌های تمرکز می‌کنند.
سوالات متداول
سازمان غیرمتمرکز مستقل (DAO) چیست؟
دائو (DAO) سازمانی است که در آن مدیریت به جای اینکه بر اساس ساختار سلسله مراتبی از بالا به پایین باشد، میان اعضا پخش میشود.
دائو مخفف چیست و به چه معناست؟
دائو که به اختصار به آن Decentralized Autonomous Organization گفته میشود، سازمان غیر متمرکز مستقل است.
مزایای سازمان غیرمتمرکز مستقل چیست؟
شفافیت، قدرت مشارکت بیشتر، هزینه کمتر، رأی گیری مشارکتی
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی نوشته شده و آکادمی ارز دیجیتال ارزتودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات افراد یا عواقب مالی آن ندارد.
