مفهوم پامپ و دامپ در بازار ارزهای دیجیتال، از معدود مفاهیمی است که برای درک آن، نیاز به داشتن تجربه زیاد در بازار کریپتوکارنسی ندارید. با نگاه کردن به چارت‌های قیمت ارزهای دیجیتال می‌توانید به راحتی اثر پامپ و دامپ را ببینید. کندل استیک، متداول ترین روش برای نمایش روند تغییر قیمت است. هرچه ارتفاع یک کندل بیشتر باشد، تغییر قیمت بیشتر خواهد شد.
پامپ و دامپ چیست؟
پامپ و دامپ (Pump and Dump) در ارزهای دیجیتال برای هر شخصی به راحتی قابل تشخیص است. در صورت خرید بالای یک ارز دیجیتال و افزایش قیمت آن شاهد پامپ و در صورت حجم بالای فروش روی یک ارز دیجیتال شاهد دامپ خواهیم بود. پامپ و دامپ یکی از اصطلاحات مهم ارزهای دیجیتال است و برای برخی تریدرها کابوس و برای برخی دیگر، رویایی شیرین است. کابوس، از این جهت که در کسری از ثانیه می‌تواند دارایی شما را صفر کند و رویایی شیرین به این دلیل که می‌تواند داراییتان را چند برابر کند. این که جزو کدام دسته قرار بگیرید، تا چه اندازه دست شماست؟ آیا میشود پامپ و دامپ را پیشبینی کرد؟ برای پاسخ دادن به این سوالات، ابتدا باید به ماهیت Pump و Dump پی ببریم.
نمودارهای شمعی با ارتفاع خیلی بلندتر، به راحتی قابل تمیز هستند. به این ستون های بلند در چارت قیمت رمز ارزها، پامپ و دامپ می‌گویند که متناسب با شرایط و جهت حرکت آنها، می‌تواند پامپ (صعودی) یا دامپ (نزولی) باشد. در کلی ترین حالت، به افزایش چشمگیر قیمت در مدت کوتاه، پامپ و به کاهش قیمت دامپ می‌گویند. اگر این تعریف برای شما گنگ است، در ادامه همراه ما باشید تا به صورت کامل با این مفهوم، عوامل تشکیل شدن آن و مقدار ارتفاع هر ستون برای هر پامپ و دامپ آشنا شوید.
مفهوم پامپ (Pump) و دامپ (Dump)
در الفبای تحلیل تکنیکال آمده است که قیمت‌ها ترجیح می‌دهند روند قبلی خود را حفظ کنند و تغییر رویه ندهند، مگر اینکه نیرویی خارجی باعث تغییر رویه آنها شود. شبیه به این اتفاق را می‌توانیم در قانون اول نیوتن یا قانون لختی مشاهده کنیم. برخی اوقات اتفاقاتی می‌افتد که باعث تغییر روند قیمت میشود.
منظور از این تغیرات، خرید یا فروش رمزارز است. کاربران با خرید خود میزان تقاضا را افزایش می‌دهند که این اقدام، عامل افزایش قیمت است و از طرف دیگر با فروش رمز ارز باعث افزایش عرضه می‌شوند که این اتفاق، مهمترین عامل کاهش قیمت هاست. پر واضح است که تمام تغییرات با یکدیگر هم جهت نیستند؛ یعنی در یک لحظه می‌توانیم شاهد هزاران عملیات خرید و فروش باشیم. در ادامه به صورت خیلی خلاصه، مفهوم و دلیل به وجود آمدن پامپ و دامپ را شرح داده‌ایم. توجه داشته باشید که هیچ استانداردی برای مدت زمان تایم فریم وجود ندارد و منظور از بیش از ۴ ساعت، صرفا اشاره به Time Frame طولانی است.
| عنوان | مفهوم | دلیل |
| پامپ | رشد قیمت یا تشکیل کندل سبز بلند در تایم فریم بیشتر از ۴ ساعت | ورود نهنگ‌ها و اخبار فاندامنتال مثبت |
| دامپ | نزول قیمت یا تشکیل کندل قرمز بلند در تایم فریم بیشتر از ۴ ساعت | خروج نهنگ‌ها و اخبار فاندامنتال منفی |
برآیند معاملات چیست؟
در این تعریف تعیین کننده، برآیند معاملات است که کفه ترازو آن به سمت خرید باشد یا فروش. آنچه که در بیشتر اوقات اتفاق می‌افتد و به نوعی روتین بازار است، این است که مقدار کل خرید و فروش نزدیک به هم است و دقیقا به همین علت است که قیمت رمز ارزها به حفظ روند تغییرات خود را دارند.
در پاره‌ای از زمان شاهد این هستیم که بازار به صورت صعودی پیش می‌رود و در برخی زمان ها به صورت نزولی؛ یعنی قیمت‌ها در کانال هایی مشخص، روند صعودی یا نزولی خود را طی می‌کند. در این شرایط کندل استیک ها در کف کانال حرکت صعودی دارند و در سقف کانال رو به افول می‌روند تا در نهایت در کانال باقی بمانند یا حوالی آن حرکت کنند.
موضوعی که ما بدنبال بررسی آن هستیم، شرایطی است که رفتار و روند بازار به طور کلی دچار تغییر شود یا به عبارتی دیگر، دو کفه ترازو خرید و فروش، برابر با هم یا نزدیک به هم نباشد؛ اما قبل از آن باید سوالی از خودمان بپرسیم که چرا بررسی این پدیده برای ما مهم است؟
چرا باید فرآیند پامپ و دامپ را بررسی کنیم؟
هدف از انواع تحلیل در بازار ارزهای دیجیتال، پیشبینی روند بازار و کاهش ریسک معاملات است. در این قسمت، به آن دسته از افراد هولدر – کسانی که سرمایه گذاری در بلند مدت انجام می‌دهند – کاری نداریم. مخاطب این بخش سرمایه گذاران میان مدت و کوتاه مدت است. تریدرها (مخصوصا آن هایی که به معاملات فیوچرز علاقمندند) به دلیل ریسک بسیار بالا در معاملاتشان، بهتر است که از بهترین تحلیل و سیگنال‌های ارز دیجیتال استفاده کنند.
نکته حائز اهمیت این است که با تحلیل‌های روتین، مخصوصا آنالیز تکنیکال، می‌توان روند بازار را در شرایط عادی تا مقدار قابل قبولی پیشبینی کرد؛ اما حتی بهترین متخصصان تکنیکال قادر به پیشبینی تغییر قیمت های نجومی نیستند. اتفاقی که می‌افتد، این است که در این شرایط بخشی از تریدرها سودهای کلان می‌برند و برخی ها در مدت زمانی کوتاه تمام سرمایه‌ای که وارد ترید کرده‌اند را از دست می‌دهند (لیکوئید می‌شوند).
به همین علت است که شناخت مفاهیم پامپ و دامپ و علل بوجود آمدن آن برای تمام تریدرها ضروری است. Pump و Dump دو عبارت با مفاهیم ساده است که در ابتدا مقاله توضیح داده شد؛ آنچه که اهمیت دارد، علل بوجود آمدن این پدیده ها است؛ شناخت عواملی که باعث تغییر نبض بازار میشود و تمام معاملات را برهم می‌زند.
علل بوجود آمدن پامپ و دامپ
همواره تمامی رمزارزها علاقه دارند که روند قیمت خود را حفظ کنند؛ چراکه معمولا میزان خرید و فروش نزدیک به هم است. در میان تریدرها، شخص یا اشخاصی هستند که سرمایه بیشتری نسبت به سایرین دارند؛ آنقدر بیشتر که اگر این میزان پول را وارد بازار کنند، تعادل بین خریداران و فروشندگان به هم می‌خورد.
تقریبا تمام ما در دوران کودکی بازی الاکلنگ را تجربه کرده‌ایم. اگر میزان تشخیص قیمت را به بازی الاکلنگ تشبیه کنیم و یک طرف آن را به مقدار خرید و سمت دیگر را به مقدار فروش اختصاص دهیم، در شرایط عادی، انتظار داریم که این الاکلنگ در یک تعادل در نقطه‌ای میانه بایستد.
اگر شخص یا اشخاصی با سرمایه زیاد وارد بازی شوند، برآیند خرید و فروش دیگر نقطه‌ای در وسط نخواهد بود؛ به روایتی دیگر، تعادل الاکلنگ به هم می‌خورد و یک طرف از طرف دیگر سنگین تر میشود. حالا فرض کنید که یک یا چند سرمایه گذار با سرمایه خیلی خیلی زیاد وارد بازی شوند. چه اتفاقی خواهد افتاد؟
نهنگ ارز دیجیتال، اصلی ترین علت به وجود آمدن Pump و Dump
در بازار کریپتوکارنسی ها به افرادی که سرمایه خیلی زیادی دارند، نهنگ ارز دیجیتال (Crypto Whale) می‌گویند. این افراد با وارد کردن سرمایه زیاد در بازار، در مدت زمانی محدود، نرخ تقاضا را افزایش می‌دهند و همین کار باعث رشد قابل توجه قیمت میشود. با افزایش قیمت، شاهد کندل هایی با ارتفاع بلند و به رنگ سبز یا سفید (صعودی) خواهیم بود؛ به این اتفاق پامپ می‌گویند.
سوالی که ذهن سایر کاربران را به خود مشغول می‌کند، این است که انگیزه نهنگ ها از این کار چیست؟ زمانی که قیمت ها به طور قابل توجهی بالا رفت، این اشخاص تمام سرمایه خود را در یک یا چند مرحله از بازار بیرون می‌کشند. این اقدام نهنگ ها باعث بالا رفتن نرخ عرضه میشود و در مدتی کوتاه، قیمت ها به طور چشمگیری پایین می‌آید. در این شرایط، کندل هایی با ارتفاع زیاد و رنگ قرمز یا سیاه به وجود می‌آید که نماینگر افت شدید قیمت هستند. به این پدیده، دامپ می‌گوید.
عوامل خارجی تاثیرگذار در پامپ و پامپ
در کنار نهنگ ها، عده‌ای هستند که می‌توانند باعث فومو شوند و درنهایت؛ عاملی برای ایجاد پامپ یا دامپ باشند. برخی از افراد شناخته شده در دنیا که از افراد تاثیرگذار در ارزهای دیجیتال محسوب می‌شوند، می‌توانند به راحتی باعث برهم زدن تعادل قیمت رمرزارزها شوند. تاثیر این افراد گاهی از نهنگ ها نیز بیشتر میشود. ایلان ماسک (Elon Musk)، سرمایه گذار نخبه قرن، یکی از همین افراد است که با حمایت خود از دوج کوین باعث بوجود آمدن پامپ های قوی در چارت قیمتی دوج شد.
استاندارد ارتفاع کندل های Pump و Dump
سوالی که ممکن است ذهن مخاطب را درگیر کند، این است که ارتفاع هر کندل استیک باید چقدر باشد تا آن را به عنوان کندل پامپ یا دامپ بشناسیم؟ استاندارد خاصی برای ارتفاع کندل Pump و Dump تعریف نشده است؛ اما طبق تجربه اینطور می‌گویند که اگر کندلی بتواند حدود ۱۰ کندل قبلی هم جهت با خودش را در خود جای دهد، می‌تواند به عنوان پامپ یا دامپ شناخته شود.
بررسی Pump و Dump در چارت های قیمتی
در تصویر زیر، چارت قیمت ارز دیجیتال ملون در صرافی OKex را مشاهده می‌کنید. همانطور که شاهد هستید، قیمت این رمز ارز در کانال‌های ۱۲۸ تا ۱۳۹ دلار نوسان می‌کند. در مواقعی که نهنگ ها به این رمزارز حمله می‌کنند، قیمت به طور لحظه‌ای تا ۱۷۵ دلار رشد می‌کند. از این چارت می‌توان به نتایج مهمی دست پیدا کرد که در ادامه با هم بررسی خواهیم کرد.
- ارزش واقعی: با بررسی این چارت، اولین نکته‌ای نظر کاربر را به خودش جلب می‌کند، ارزش واقعی توکن ملون (انزایم) است. در زمان نگارش این مقاله، ارزش واقعی توکن ملون بین ۱۲۸ تا ۱۳۹ دلار است.
- حضور نهنگ ها: پس از دقت به این چارت قیمتی، مهمترین نکته‌ای که نظر کاربران را به خودش جلب می‌کند، حضور نهنگ ها در این بازار است. آن ها با خرید این توکن به مقدار زیاد، باعث افزایش قیمت این توکن می‌شوند. افزایش قیمت باعث میشود که سایر کاربران دچار فومو شوند و به سمت خرید این توکن روی بیاورند. پس از مدتی نهنگ ها توکن ها را می‌فروشند و با جیبی پر، بازار را ترک می‌کنند.
چگونه در دام دامپ و پامپ نیافتیم؟
بیشتر تریدرها، مخصوصا معاملگرانی که معاملات فیوچرز می‌کنند، نهنگ ها را عامل اصلی لیکویید شدن خود می‌دانند؛ اما توجه نمی‌کنند که عامل اصلی این اتفاقات ناگوار، طمع خود ایشان است. برای آن که اسیر دام نهنگ ها نشویم، باید روی کنترل احساسات خود وقت بگذاریم تا بتوانیم در این شرایط به جای وسوسه شدن و طمع کردن، با عقل و منطق تصمیم بگیریم.
صمیمانه پیشنهاد می‌کنیم که درگیر فومو نشوید و قبل از هر اقدامی، تمامی شرایط را بررسی کنید. مطالعه کتب با ارزش، همواره یکی از بهترین راه های بهبود ترید است. در این مورد توصیه ما به شما، مطالعه کتاب های روانشناسی معامله گری است که نمونه های مختلفی از آنها موجود است.
پیشبینی پامپ و دامپ
برای پیشبینی Pump و Dump باید دو عامل مهم در تشکیل آن را بشناسیم و سعی کنیم قبل از اثرگذاری آنها، بازار را پیشبینی کنیم و به نوعی آماده تاثیر آنان باشیم. برای مثال؛ اگر یک فرد تاثیر گذار در دنیای کریپتوکارنسی نظری مهم درمورد یک رمزارز داد، متناسب با وزن و مثبت یا منفی بودن آن پیام، پیشبینی می‌کنیم که آیا آن ارزدیجیتال دچار پامپ یا دامپ خواهد شد یا خیر.
شناسایی نهنگ ها
رصد کردن اخبار ممکن است وقت زیادی از شما بگیرد؛ اما با این کار می‌توانید خود را از دام پامپ و دامپ های حاصل از عوامل خارجی نجات دهید و حتی از این موقعیت به نفع خودتان استفاده کنید. در مورد عامل موثر دیگر، نهنگ ارز دیجیتال، شرایط کمی متفاوت است.
حمله نهنگ ها مانند زلزله است؛ یعنی از قبل نمی‌شود پیشبینی کرد که آیا نهنگ ها به بازار هجوم می‌آورند یا خیر! ما زمانی متوجه حمله آنها می‌شویم که رد پای آن ها را در بازار ببییم. برخی سایت ها که به Whale Alert معروف‌اند، خرید و فروش Crypto whale ها و میزان تجمع آن ها را نشان می دهند. از طریق این لینک می‌توانید بر روی گوشی های اندروید خود نرم افزار هشدار نهنگ را نصب کنید و با فیلترهایی که در آن وجود دارد، مشخص کنید که کدام شبکه و کدام صرافی مد نظر شماست.
جان کلام
پامپ و دامپ به تغییر چشم گیر و ناگهانی قیمت می‌گویند که حاصل از فعالیت نهنگ ها یا تاثیر عوامل خارجی، مانند افراد تاثیرگذار در دنیای ارزهای دیجیتال است. به افزایش شدید قیمت، پامپ و به کاهش چشم گیر آن دامپ می‌گویند. برای آن که در دام Pump و Dump نیافتیم، بهترین راه، تمرین بر روی کنترل طمع است که دچار فومو و طعمه نهنگ‌ها نشویم.
سوالات متداول
چه چیزی باعث به وجود آمدن پامپ و دامپ میشود؟
معمولا فعالیت نهنگهای ارزهای دیجیتال و عوامل خارجی مانند تاثیر افراد شناخته شده در دنیای کریپتوکارنسی روی یک رمز ارز خاص باعث پامپ و دامپ میشود.
ارتفاع یک کندل استیک باید چقدر باشد تا بتوانیم آن را به عنوان پامپ یا دامپ بشناسیم؟
برای این تعریف، استاندارد رسمی وجود ندارد؛ اما طبق نظر بیشتر تریدرها، یک کندل باید بتواند ارتفاع حدود ۱۰ کندل قبلی هم جهت با خودش را در خود جای بدهد تا به عنوان یک پامپ یا دامپ شناسایی شود.
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی شما با اصطلاح پامپ و دامپ نوشته شده است و آکادمی ارز دیجیتال ارزتودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات یا عواقب مالی آن برای افراد ندارد.
۲ دیدگاه. نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سلام ممنونم از مطلب مفیدتون
اشاره ای به عوامل تکنیکال نکردید در مقاله ایا اونها تو پامپ و دامپ تاثیری ندارن؟
درود بر شما؛ ممنون از نگاهتون. در مساله پامپ و دامپ، تاثیر عوامل فاندامنتالی و حضور یا عدم حضور نهنگ‌ها در بازار بسیار بیشتره؛ به طوریکه میشه از عوامل تکنیکال صرف نظر کرد.