اگر شما ارزهای دیجیتال معامله می‌کنید و در بازار کریپتو یا دیگر بازارهای مالی فعال هستید، احتمالا بارها نام آربیتراژ را به عنوان یکی از روش‌های کسب سود در این بازارها شنیده‌اید. این روش یکی از استراتژی‌های بدون ریسک برای کسب درآمد در بازارهای مالی مختلف است. شاید برایتان این سوال پیش آمد که آربیتراژ چیست؟ و یا چگونه می‌توان از آن سود کسب کرد؟ پس تا آخر این مقاله همراه ما باشید تا شما را به طور کامل با مفهوم آربیتراژ آشنا کنیم.
آربیتراژ چیست؟
آربیتراژ (Arbitrage) به معنی کسب سود از اختلاف قیمت همزمان یک دارایی در بازارهای مختلف است؛ این پدیده زمانی رخ میدهد که یک دارایی در دو بازار مختلف دارای قیمتی متفاوت باشد. در واقع معامله‌گران آربیتراژ با خرید یک دارایی با قیمت پایین در یک بازار و فروش آن به قیمت بالاتر در بازاری دیگر سود کسب می‌کنند. این پدیده باعث حفظ ارزش منصافانه دارایی‌ها و کاهش اختلاف قیمت آنها در بازارهای مختلف می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: اصطلاحات ارزهای دیجیتال
اگر اختلاف قیمت دارایی‌ها در بازارهای مختلف برای انجام آربیتراژ سود آور نباشد، «تعادل آربیتراژی» برقرار است؛ این تعادل مهم‌ترین شرط وجود تعادل عمومی در اقتصاد است. آربیتراژ یکی از قدیمی‌ترین استراتژی‌های مورد استفاده افراد در بازار است. از آنجایی که این روش یک معامله بدون ریسک است، سود حاصل شده از معاملات دارای ریسک مانند صادرات و واردات، آربیتراژ به حساب نمی‌آید.
اختلاف قیمت خودرو‌های ثبت‌نامی (قیمت کارخانه) نسبت به قیمت بازار یکی از نمونه‌های آربیتراژ در دنیای واقعی است؛ در بعضی از موارد این خودروها تا ۱۰۰ میلیون تومان ارزان‌تر از بازار به فروش می‌رسند. مثلا یک فرد ممکن است خودرویی را به قیمت ۲۷۰ میلیون تومان از کارخانه خریده و در بازار به قیمت ۳۵۰ میلیون تومان به فروش برساند. با کنار گذاشتن هزینه‌های جانبی، این فرد بدون انجام دادن کار خاصی حدود ۲۹ درصد سود کسب کرده است.
در نظر داشته باشید که وارن بافت یکی از مشهور‌ترین افرادی است که در سن ۶ سالگی از این روش برای کسب سود استفاده کرده است. زمانی که او متوجه تفاوت قیمت ۵ سنتی در یک بسته ۶ تایی کوکاکولا شد، هر بسته را ۲۵ سنت خرید و سپس هر بطری کوکاکولا را به قیمت ۵ سنت فروخت. وارن بافت توانست با استفاده از این اختلاف قیمت از هر بسته ۶ تایی کوکاکولا ۵ سنت سود کسب کنید.
شرایط به وجود آمدن کریپتو آربیتراژ (Arbitrage)
جالب است بدانید آربیتراژ حاصل ناکارآمد بودن بازار است. در حالت ایده‌آل زمانی که بازارها کاملا کارآمد باشند، قیمت یک دارایی خاص در تمامی این بازارها یکسان است و فرصتی برای کسب سود وجود ندارد؛ درصورت وجود هریک از شرایط زیر امکان بهره بردن از Arbitrage فراهم است:
- دارایی‌ها یکسان در بازارهای مختلف دارای قیمتی متفاوت باشند.
- یک دارایی دارای اختلاف قیمتی در بازار موجود و آتی (آینده) باشد.
- نرخ بهره بانکی در مناطق اقتصادی مختلف متفاوت باشد.
- دارایی‌ها که با قیمت‌های متفاوت معامله می‌شوند اما جریان نقدی مشابهی دارند.
وجود هریک از این شرایط در بازارهای محتلف مانند بازار سهام، ارز، سکه و طلا، فارکس و سایر بازار امکان به دست آوردن سود آربیتراژی برای معامله‌گران را فراهم می‌کند.
آربیتراژ در ارزهای دیجیتال چیست؟
بله! مفهوم آربیتراژ در بازار رمزارزها مانند دیگر بازارها است و فقط نوع دارایی مورد معامله تغییر می‌کند. اگر شما در حوزه خرید و فروش ارزهای دیجیتال فعالیت می‌کنید احتمالا متوجه تفاوت قیمت رمزارزها در صرافی‌های مختلف شده‌اید. برای مثال ممکن است صرافی بایننس بیت کوین را به قیمت ۳۸۰۰۰ دلار و صرافی کوین‌بیس بیت کوین را به قیمت ۳۸۵۰۰ دلار به فروشد. شما می‌توانید با خرید بیت کوین از بایننس، انتقال آن به کوین‌بیس و فروش آن با قیمت بالاتر، سود آربیتراژ به دست بیاورید.
آیا می‌توان از Arbitrage در بازار ارزهای دیجیتال استفاده کرد؟
در حقیقت کریپتو آربیتراژ (Crypto Arbitrage) به معنی کسب سود از اختلاف قیمت یک رمز ارز بین دو یا چند صرافی مختلف است. آربیتراژ ارزهای دیجیتال یکی از روش‌های محبوب برای کسب سود در میان معامله‌گران است. این نکته را در نظر داشته باشید که بر روی کاغذ این فرصت برای معامله‌گران با سرمایه‌های کم نیز فراهم است. البته با وجود رقابت شدید در بازار و کارمزد‌های زیاد برخی از صرافی ها، در عمل استفاده از این روش با سرمایه‌ی محدود به‌صرفه نیست.
دلیل اختلاف قیمت یک ارز دیجیتال در صرافی های مختلف چیست؟
استراتژی قیمت‌گذاری ارزهای دیجیتال در صرافی‌های مختلف متفاوت است. همچین بهم خوردن تعادل عرضه و تقاضا در بازار، وجود تورم و یا مشکلات اقتصادی و سیاسی بر قیمت رمزارزهای در صرافی‌های مختلف تاثیر می‌گذارد؛ وجود این اختلاف قیمت کلید اصلی معامله‌گران است و شرایط استفاده از آربیتراژ در بازار ارزهای دیجیتال را فراهم می‌کند.
به عنوان مثال اختلافات سیاسی در هنگ هنگ بر قیمت بین کوین در این کشور تاثیر گذاشته بود و در دوره‌ای خاص مردم هنگ هنگ مجبور بودند تا بیت کوین را ۲ درصد گران‌تر از دیگر نقاط دنیا معامله کنند. نمونه‌ی جالب دیگری در کشور زیمباوه و در سال ۲۰۱۷ رخ داد. یک صرافی محلی در این کشور بیت کوین را نزدیک به دو برابر قیمت جهانی آن عرضه می‌کرد. عدم دسترسی مردم زیمباوه به صرافی‌های خارجی مهم‌ترین دلیل این اختلاف قیمت بود.
انواع آربیتراژ در بازار ارزهای دیجیتال
برای کسب سود آربیتراژ در هر بازار روش‌های مختلفی وجود دارد. مهم‌ترین نکته این است امکان خرید دارایی با قیمت پایین و فروش آن به قیمت بالاتر، وجود داشته باشد. در اینجا به چهار روش پرطرفدار آربیتراژ در بازار کریپتو اشاره شده است:
- آربیتراژ فاصله‌ای (Deterministic Arbitrage)
«آربیتراژ فاصله‌ای» ساده‌ترین نوع آربیتراژ است. اساس این روش استفاده از تفاوت قیمت یک ارز دیجیتال در میان دو صرافی مختلف است. معامله‌گرانی که یک ارز دیجیتال را با قیمتی پایین از صرافی «الف» می‌خرند و آن را با قیمتی بیشتر در صرافی «ب» می‌فروشند از روش «آربیتراژ فاصله‌ای» استفاده می‌کنند.
- آربیتراژ مثلثی (Triangular Arbitrage)
«آربیتراژ مثلثی» براساس اختلاف قیمت میان سه جفت ارز دیجیتال در یک صرافی شکل می‌گیرد. برای مثال معامله‌گر در مرحله اول بیت کوین را به اتریوم، در مرحله بعد اتریوم را به ریپل و در آخر ریپل را به بیت کوین تبدیل می‌کند. هدف از معامله و تبدیل این جفت ارزها به یکدیگر، به دست آوردن مقدار بیشتری بیت کوین است.
- آربیتراژ غیرمتمرکز (Decentralized Arbitrage)
در مدل «آربیتراژ غیرمتمرکز» افراد معاملات خود را در بستر صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) مانند یونی‌سواپ یا کایبرسواپ انجام می‌دهند. در این روش معامله‌گران به دنبال رمزارزهایی هستند که در این پلتفرم‌ها کم یا بیش از حد ازرش گذاری شده‌اند. در نهایت این فعالیت‌ها منجر به یک نواخت شدن قیمت در صرافی‌های غیرمتمرکز می‌شود.
- آربیتراژ آماری (Statistical Arbitrage)
«آربیتراژ آماری» یک استراتژی براساس ریاضیات است؛ این روش با استفاده از مدل سازی آماری و به کمک ربات‌ها انجام می‌شود. خودکار بودن این فرایند امکان انجام صدها معامله در عرض چنددقیقه را فراهم می‌کند و به نسبت به روش‌های قبلی پتانسیل بیشتری برای کسب سود دارد.
ریسک در معاملات آربیتراژ
با اینکه آربیتراژ در دسته معاملات بدون ریسک جای می‌گیرد؛ اما فراموش نکنید این روش نیز با خود ریسک‌هایی به همراه دارد که بهتر است قبل از انجام معاملات آنها را در نظر بگیرید. در اولین قدم کارمزد تراکنش خرید و فروش صرافی‌ها را بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که پس از کم کردن این هزینه‌ها همچنان حاشیه سودی وجود خواهد داشت.
زمانی که تصمیم می‌گیرید ارز دیجیتالی را از یک صرافی خریده و در صرافی دیگر بفروشید، این نکته را در نظر بگیرید که احتمال دارد که هر دو معامله به‌طور همزمان بسته نشود. برداشت در بعضی از صرافی‌ها با تاخیر انجام می‌شود. در این شرایط ممکن است با تغییر قیمت‌ها در بازار سود مورد نظرتان از دست برود.
همچنین ممکن است پس از انتقال دارایی خود به صرافی جدید با مشکل نقد شوندگی در بازار مواجه شوید. در چنین شرایطی ممکن است نتوانید ارز دیجیتال خود را به سرعت با قیمت مناسب مبادله کنید، بهتر است از قبل از انجام معاملات اعتبار صرافی‌ها را بررسی کنید. احتمال بروز مشکلاتی مانند از دسترس خارج شدن موقتی کیف پول، هک یا از کار افتادن سایت صرافی را در نظر بگیرید.
سخن نهایی
فراموش نکنید که ماینرها تراکنش‌هایی که کارمزد پایین‌تری دارند را در الویت کار خود قرار نمی‌دهند. در این صورت ممکن است انجام تراکنش ها بیشتر از چند روز زمان ببرد؛ مهم‌ترین نکته در استفاده از روش «آربیتراژ مثلثی» انجام همزمان معاملات است. استفاده از ربات در این مدل به انجام معامله با ریسک کمتر و سود بیشتر کمک می‌کند. البته در بعضی از صرافی‌ها که کارمزد سفارشات از سود آربیتراژی وجود آمده کمتر است، امکان استفاده از این استرانژی از بین می‌رود، با درنظر گرفتن تمامی این ریسک‌ها آربیتراژ همچنان یکی از استراتژی‌های سود آور در بازار کریپتو است.
سوالات متداول
آربیتراژ در ارز دیجیتال چیست؟
این عبارت به معنای کسب سود از اختلاف قیمت دو یا چند رمز ارز در صرافی های مختلف است.
آربیتراژ چه خطراتی دارد؟
آربیتاژ چالش های متفاوتی را سر راه معامله گران قرار میدهد که مهم ترین آنها عبارت است از: ریسک نقدشوندگی، ریسک کاهش بها و ریسک انتقال دارایی.
