واژه «هاوینگ» مانند نام یک فیلم ترسناک با مضمون یک قاتل تبر به دست به نظر می‌رسد؛ اما در واقع لقب یکی از داغ‌ترین رویدادهای تاریخچه بیت کوین است؛ در ماه مه سال ۲۰۲۰، میزان عرضه بیت کوین (BTC) که هر ۱۰ دقیقه وارد چرخه می‌شوند به نصف کاهش یافت و از ۱۲.۵ به ۶.۲۵ بیت کوین در هر بلاک رسید؛ این یک نقطه عطف تاریخی برای این ارز دیجیتال محسوب می‌شود که هر چهار سال یک بار اتفاق می‌افتد.
جذب ثروت همان چیزیست که توجه بسیاری را به رویداد آتی هاوینگ جلب کرده است. اتفاقی که در پی آن میزان عرضه به طور ناگهانی کاهش و تقاضا برای آن ثابت می‌ماند. این چیزیست که احتمالاً موجب افزایش قیمت این رمزارز می‌شود. از این رو، هاوینگ مباحث پرشوری را در مورد پیشبینی قیمت بیتکوین و نحوه واکنش بازار به آن ایجاد کرده است.
مشاهده: قیمت لحظه ای بیت کوین
اما کاهش دوره‌ای نرخ عرضه بیتکوین می‌تواند اهمیت عمیق‌تری در مقایسه با عملکرد قیمتی کوتاه‌مدت این رمزارز داشته باشد. پاداش بلاک یکی از مولفه‌های مهم بیتکوین است که امنیت این سیستم را تضمین می‌کند. در صورت صفر شدن پاداش بلاک طی دهه‌های آتی، احتمالا انگیزه‌های اقتصادی منجر به بی‌ثباتی امنیت بیتکوین می‌شود.
هاوینگ بیت کوین چیست؟
عرضه بیت‌کوین‌های جدید، به عنوان پاداش استخراج بلاک برای استخراج‌کنندگانی که از تجهیزات الکترونیکی گران قیمت خود برای این کار استفاده می‌کنند، انجام می‌شود؛ هر ۲۱۰ هزار بلاک یا تقریبا هر چهار سال یکبار، تعداد کل بیت‌کوین‌های قابل استخراج به نصف کاهش می‌یابد، در سال ۲۰۰۹، این سیستم با ۵۰ کوین در هر ۱۰ دقیقه شروع به کار کرد. با گذشت دو هاوینگ، این مقدار به ۱۲.۵ بیت کوین در هر ۱۰ دقیقه رسیده است؛ این فرآیند، احتمالاً در سال ۲۱۴۰، با ۲۱ میلیون کوین به پایان خواهد رسید.
چه کسی برنامه توزیع بیتکوین را انتخاب کرده است؟ چرا؟
ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto)، نام مستعار خالق ارز دیجیتال بیت کوین است که تقریباً یک سال پس از انتشار نرم‌افزار بیتکوین در جهان ناپدید شد. بنابراین او دیگر نمی‌توانند توضیح دهد که چرا این فرمول خاص را برای عرضه بیت‌کوین‌های جدید انتخاب کرده است.
ناکاموتو اندکی پس از انتشار وایت‌پیپر بیتکوین، خلاصه ای از سیاست پولی بیتکوین (برنامه‌ای که ماینرها بر اساس آن پاداش دریافت می‌کنند) را ارایه داد؛ در آن زمان ناکاموتو نمی دانست چند نفر از این پول آنلاین جدید استفاده می‌کنند، او خیلی کم توضیح داد که چرا چنین فرمول خاصی را انتخاب کرده است:
«کوین‌ها باید در ابتدا توزیع شوند و نرخ ثابت بهترین فرمول به نظر می‌رسد»
در بیشتر ارزهای منتشر شده دولتی، یک بانک، مثل بانک مرکزی ایالات متحده ، ابزاری در اختیار دارد که به آن امکان می‌دهد دلار را از چرخه خارج یا اضافه کند. به عنوان مثال اگر اقتصاد در حال نوسان باشد، بانک فدرال می‌تواند با خرید اوراق قرضه از بانک‌ها، گردش مالی را افزایش دهد. متناوباً، اگر بانک فدرال بخواهد دلارها را از اقتصاد حذف کند، می‌تواند اوراق قرضه خود را بفروشد.
مزایای نصف شدن پاداش بیت کوین
سیاست پولی بیتکوین برخلاف سیاست‌های پولی ارزهای دولتی که از طریق فرآیندهای سیاسی گسترش می یابند است. هرگونه تغییر در سیاست مالی بیتکوین، مستلزم یک اجماع و توافق در بین جامعه کاربران آن است؛ پیش از هاوینگ سال ۲۰۱۶ شرکت کیف‌پول رمزارزی Blockchain.com در پستی وبلاگی نوشت: «برخلاف اکثر ارزهای ملی مانند دلار یا یورو، بیتکوین با یک عرضه ثابت و رویکرد ضدتورمی طراحی شده است. فقط ۲۱ میلیون بیتکوین وجود دارد. این تعداد از پیش تعیین شده آنها را کمیاب کرده و تا حد زیادی بر ارزش بازار آنها تأثیر می‌گذارد».
یکی دیگر از جنبه‌های منحصر به فرد بیتکوین، پاداش استخراج بلاک آن است که به نحوی برنامه‌ریزی شده تا با گذشت زمان کاهش یابد؛ این تفاوت دیگر این سیستم مالی مدرن با بانک های سنتی که عرضه پول را کنترل می‌کنند است. (عرضه دلار از سال ۲۰۰۰ تقریباً سه برابر شده است).
همچنین ناکاموتو سرنخ‌هایی را در اولین بلاک استخراجی بیتکوین ارایه داد که تیتر مقاله‌ای در روزنامه تایمز بود:
«نخست‌وزیر در تاریخ ۰۳ / ژانویه / ۲۰۰۹ در آستانه کمک مالی دوم برای بانک‌ها»
عده زیادی آن را به عنوان نشانه‌ای از باورها و اهداف سیاسی ناکاموتو قلمداد کرده‌اند. بیتکوین در صورت پذیرشی گسترده می‌تواند قدرت بانک‌ها و دولت‌ها را در مورد سیاست‌های پولی کاهش دهد. همانطور که در بحث پاداش بلاک بیتکوین اشاره شد، هیچ نهاد متمرکزی نمی‌تواند خارج از برنامه دقیق آن عمل کند.
هاوینگ چه تاثیری بر بهای بیتکوین دارد؟
نصف شدن پاداش استخراج بیت کوین توجهات زیادی را به خود جلب کرده و بسیاری معتقدند که منجر به افزایش قیمت BTC می‌شود. واقعیت این است که هیچ کس نمی‌داند چه اتفاقی خواهد افتاد؛ در هاوینگ سال ۲۰۱۲ اولین واکنش بازار به برنامه عرضه غیرمعمول ناکاموتو را شاهد بودیم. تا آن زمان، انجمن بیتکوین چگونگی تاثیر کاهش ناگهانی پاداش‌ها بر این شبکه را نمی‌دانست. همانطور که مشخص شد، بهای بیتکوین اندکی پس از هاوینگ شروع به افزایش کرد.
در ۱۶ جولای سال ۲۰۱۶، روز هاوینگ، قیمت بیتکوین ۱۰ درصد کاهش یافت و به ۶۱۰ دلار رسید، اما پس مدتی به همان قیمت قبلی خود بازگشت. شواهد حاکی از آن است که کاهش ناگهانی نرخ عرضه بیتکوین، تأثیری بلندمدت بر قیمت دارد.
در حالی که تأثیر فوری هاوینگ دوم بر قیمت بیتکوین ناچیز بود، بازار پس از مدتی افزایشی تدریجی را تجربه کرد. برخی بر این باورند که این افزایش درپی هاوینگ بوده است. این تئوری می‌گوید وقتی عرضه بیتکوین کاهش یابد، تقاضا برای آن ثابت خواهد ماند و این موجب افزایش قیمت می‌شود.
عده‌ای استدلال می‌کنند که با توجه به قابل پیشبینی بودن رویداد هاوینگ، بعید به نظر می‌رسد که موجب افزایش قیمت شود. مدت‌هاست که معامله‌گران می‌دانند چه زمانی پاداش بیتکوین کاهش می‌یابد و این به آنها فرصت کافی برای آماده‌سازی را می‌دهد؛ همچنین این امکان وجود دارد که اگر افراد در مورد هاوینگ از قبل اطلاع داشته باشند، بیتکوین را زودتر خریداری کرده و این موجب افزایش قیمت قبل از هاوینگ می‌شود.
کاهش پاداش بلاک چه تبعاتی دارد؟
ماینرهای برای انجام کار خود نیاز به انگیزه دارند و باید حقوق بگیرند؛ اما پیامد کاهش پاداش استخراج بلاک این است که در نهایت، هیچ چیز کاهش نخواهد یافت. کارمزد تراکنش‌های کاربران، روش دیگری برای کسب درآمد ماینرها است. (از نظر تئوری، این کارمزدها اختیاری هستند و مقدار آن توسط کاربر یا نرم‌افزار کیف‌پول تعیین می‌شود.) انتظار میرود با کاهش پاداش بلاک، کارمزدها ها به منبع درآمدی مهتری برای ماینرها بدل شوند.
خالق بیت کوین؛ ساتوشی ناکاموتو درباره این موضوع این اعتقاد را دارد:
«با گذشت چند دهه و ناچیز شدن پاداش بلاک‌ها، کارمزد تراکنش‌ها منبع درآمد اصلی نودها خواهد شد. من مطمئنم که طی ۲۰ سال آینده حجم تراکنش‌ها یا بسیار زیاد خواهد بود و یا صفر خواهد شد»
دوبروسکی نیز اشاره کرد:
«از آنجا که بیتکوین قادر نیست حجم زیادی از تراکنش‌ها را پردازش کند، این شبکه نمی‌تواند بدون کارمزدهای معاملاتی گران‌قیمت کار کند»
همانطور که از بحث های انجام شده در این موضوع متوجه می‌شویم، این پاداش‌های استخراج هستند که قدرت محاسبات بیشتری را به بیتکوین می‌رساند و آن را در برابر حملاتی که سعی بر دور زدن قوانین این شبکه دارند، مستحکم می‌کند و در صورت کم شدن پاداش‌ها و عدم اقدام درخور از سوی جامعه بیتکوین، سناریویی فاجع‌باری در انتظار BTC خواهد بود.
نظر تحلیلگر بازار رمزارزها هاسو به این صورت است:
«واضح است که امروز انگیزه برای حمله به بیتکوین بیشتر از پنج سال قبل است. اکنون رهبران ایالات متحده، چین و سایر کشورها از بیتکوین انتقاد می‌کنند. بنابراین هرچه بیتکوین بیشتر رشد کند، بیشتر آن را به عنوان یک تهدید تلقی می‌کنند. این به هر حال بدترین حالت خواهد بود».
وی همچنین اضافه کرد:
«پیشبینی اینکه چه اتفاقی در آینده می‌افتد غیرممکن است، اما اگر ما سیستمی می‌خواهیم که ۱۰۰ سال عمر کند، باید خود را برای بدترین شرایط آماده کنیم. بدترین حالت این است که تقاضا برای فضای بلاک به طرز چشمگیری افزایش نیابد و در نتیجه پاداش استخراج بلاک به صفر برسد»
چرا ماینرها پاداش می‌گیرند؟
همانطور که تحلیلگری با نام مستعار هاسو به این موضوع اشاره کرده است، کارکرد بیتکوین به دو بخش تقسیم می‌شود:
«دفترکل توزیع بیت کوین باید به این سوال پاسخ دهد که چه کسی صاحب چه چیزی است؟ چه زمانی؟»
پاسخ قسمت اول که «چه کسی صاحب چه چیزی است؟» یک کلید رمزنگاری است. افراد صاحب یک کلید خصوصی (مانند یک کد دسترسی مخفی) هستند که توسط آن می‌توانند بیت کوین خود را خرج کند؛ تئوری امنیت بیتکوین مستلزم این است:
- الف) ماینرها انگیزه کافی جهت استخراج صادقانه بلاک‌ها را داشته باشند
- وب) ماینرها برای اعمال مخرب خود جریمه پرداخت کنند.
بدون پاداش بلاک، شبکه بیتکوین دچار هرج و مرج می‌شود. هاسو توضیح داد که اگر ماینرها قدرت محاسباتی کافی داشته باشند، می‌توانند از دو طریق به شبکه حمله کنند: با دوبار مصرف نمودن کوین‌ها (double-spending) یا متوقف کردن تایید تراکنش‌ها. اما آنها به دلیل ریسک از دست دادن پاداش استخراج بلاک خود، انگیزه انجام هیچ یک از این اقدامات را ندارند.
هرچه قدرت محاسباتی بیشتری به سمت بیتکوین هدایت شود، انجام این حملات به سختی انجام می‌شود و برای اجرای چنین حمله‌ای به مهاجمی نیاز است که بیش از نیمی (۵۱%) از این قدرت پردازش شبکه را در اختیار داشته باشد؛ هرچه ماینرها پول بیشتری از طریق پاداش استخراج بلاک بدست آورند، قدرت هش شبکه افزایش می‌یابد و در نتیجه از شبکه محافظت می‌شود.
سوالات متداول
آخرین هاوینگ بیت کوین در چه تاریخی رخ داد و هاوینگ بعدی در چه تاریخی انجام خواهد شد؟
آخرین Halving بیت کوین در می ۲۰۲۰ انجام شد و انتظار میرود که پس از چهار سال؛ یعنی در سال ۲۰۲۴، هاوینگ بعدی اتفاق بیافتد.
با توجه به روند استخراج بیت کوین، تا چه زمانی می‌توانیم بیت کوین استخراج کنیم؟
با توجه به اینکه تا کنون بیش از ۱۸ میلیون بیت کوین استخراج شده است، پیش بینی می‌شود تا سال ۲۱۴۰ میلادی روند استخراج ادامه دار باشد.
