یکی از موفق ترین رمز ارزها در بازار کریپتوکارنسی که توانسته متفاوت با سایر رمز ارزها عمل کند، ارز دیجیتال چیا است؛ این رمز ارز در تلاش است تا روی بلاک چین های کم مصرف تمرکز داشته باشد و از این جهت سازگاری بلاتکچین با محیط زیست را افزایش دهد؛ تفاوت چیا با سایر ارزهای دیجیتال کمی پیچیده بوده که در این مقاله سعی کرده‌ایم با کمترین استفاده از اصطلاحات تخصصی، به توضیح آن بپردازیم.
مشاهده: قیمت لحظه‌ای چیا
آشنایی با رمز ارز چیا
شبکه چیا یک پلتفرم در بستر بلاک چین است که طبق ادعای خالق آن، کار کردن با آن راحت است و ایمنی آن به قدری زیاد است که هیچ شخصی نمی‌تواند در این شبکه اختلال ایجاد کند. این کوین با نماد XCH شناخته میشود. خالق چیا معتقد است که استفاده از این ارز راحت تر از پول های کاغذیست و امنیت آن به طوری است که تقریبا هیچ کس قادر به دزدیدن آن نیست؛ اما آنچه بیش از سایر موارد، توانست نظر مخاطبان را به خودش جلب کند، امکان استخراج این پول الکترونیکی بدون استفاده از دستگاه های ماینر تک منظوره (ایسیک) و هزینه برق گزاف بود.
بیشتر مزایای این ارز به دلیل حذف روش های استخراج سنتی و استفاده از روش جدید است. البته که این ارز معایبی نیز دارد که در انتهای مقاله به صورت کامل به آن پرداخته شده است. رمز ارز چیا در بسیاری از موارد موفق عمل کرده است. بنیانگذار این شبکه، به منظور منتقل کردن حس دقیق تر، نام این ارز دیجیتال را از یک گیاه به اسم چیا، از خانواده نعنا، اقتباض کرده است. این ارز، طبق اطلاعات سایت معتبر coinmarketcap، در زمان ویرایش این مطلب مقاله با داشتن دارایی کل ۳۱۳ میلیون دلار در جایگاه ۲۷۳ بازار قرار دارد.
تاریخچه پیدایش ارز دیجیتال چیا
برام کوهن (Bram Cohen)، برنامه نویس ۴۷ ساله آمریکایی، یکی از خالقین و افراد تاثیرگذار در شبکه بیت تورنت است. این پروتکل در واقع نوعی ارتباط همتا به همتا است که با اتصال کاربران به یکدیگر، این امکان را به آن ها می‌دهد که اطلاعاتشان را ارسال و دریافت کنند. کوهن سال ها پس از راه اندازی این سیستم، به سراغ خلق ایده‌ای خلاقانه رفت. تکنولوژی استخراج یک ارز دیجیتال، توسط هارد دیسک ها. نام این پروژه را شبکه چیا (Chia Network) گذاشت و در اواخر تابستان ۲۰۱۷ کمپانی و شبکه آن را در سانفرانسیسکو ثبت کرد.
بنا بر دلایلی نامعلوم، ثبت شبکه چیا به معنی شروع به کار آن نبود؛ این ارز پس از راه اندازی و شروع اولین تراکنش ها در ۱۹ مارس ۲۰۲۱ کار خودش را رسما آغاز کرد. کوهن با ارائه وایت پیپر چیا در وبسایت www.chia.net توانست اعتماد مردم را به سرعت جلب کند و از طرفی، به دلیل ارائه روش های جدید، استخراج این ارز را به صرفه و سودآور کند. می ۲۰۲۱، اوج شکوفایی رمز ارز چیا بود. قیمت این ارز در اردیبهشت ۱۴۰۰ به حدود ۱۷۰۰ دلار رسید؛ اما در ادامه، مانند سایر ارزها بازار، روند نزولی طی کرد. باید منتظر بمانیم تا ببینیم چه آینده‌ای در انتظار چیا است و چه روند قیمتی را طی خواهد کرد.
نحوه استخراج چیا
چیا بنا بر سیاستی که اتخاذ کرده است، برخلاف اکثر رمز ارزها، از روش های گواهی اثبات کار (PoW) و گواهی اثبات سهام (PoS) استفاده نمی‌کند. اسم روش جدید که چیا در استخراج رمز ارز از آن استفاده می‌کند، مکانیزم گواهی اثبات زمان و فضاست. قبل از آنکه متوجه مزیت این روش نسبت به مکانیزم های قدیمی شوید، بهتر است با رایج ترین ساز و کار استخراج ارزهای دیجیتال آشنا شوید.
گواهی اثبات کار (Proof of Work)
مکانیزم گواهی اثبات کار برای اکثر ما آشناست، چرا که معروف ترین ارز دیجیتالی که از این روش استفاده می‌کند، بیت کوین است. برای استخراج بیت کوین (یا هر ارز دیگری که از این روش استفاده می‌کند) باید سخت افزاری تهیه کنید که در ازای مصرف برق هنگفت، برای شما بلاک سازی کند و از همین راه کوین یا توکن استخراج کند. مصرف برق در ایسیک های استخراج بیت کوین به مراتب بیشتر از سایر سخت افزارها است.
البته که این روش، در ازای استخراج رمز ارز رایج، به صرفه است؛ اما باید بپذیریم که با مصرف برق و سوزاندن سوخت های فسیلی، به کره زمین آسیب وارد می‌کنیم. یکی از ارزنده ترین رمز ارزها که با این روش استخراج میشود، اتریوم است. اتر نیز با کارت گرافیک (GPU) استخراج می شود که در تاریخ ۴ آگوست ۲۰۲۱، با روی کار آمدن اتریوم ۲، قرار است استخراج این ارز از PoW به روش PoS تغییر کند.
گواهی اثبات سهام (Proof of Stake)
در کل بازار کریپتوکارنسی، بیشتر کوین ها و توکن ها از این روش استفاده می‌کنند، طرح اجماع اثبات سهام، به این صورت است که در صورتی که مایل باشید، مقداری ارز دیجیتال خریداری می‌کنید، و در اختیار شبکه قرار می‌دهید. شبکه در ازای اعتماد شما، نسبت به مدتی که پولتان در آن قفل شده است به شما پاداش می‌دهد.
این روش قرار بود جایگزین PoW باشد؛ اما بنا بر دلایلی معلوم، اثبات سهام نتوانست به طور کامل جایگزین اثبات کار شود. مهمترین دلیل آن، سود بیشتر اثبات کار از اثبات سهام است. پییر کوین (PeerCoin) اولین ارزی بود که توانست از این مکانیزم به صورت کامل استفاده کند و در حال حاضر، بسیاری از ارزهای دیجیتال از این روش استفاده می‌کنند.
گواهی اثبات فضای ذخیره سازی (Proof of Space)
در این روش که به صورت گسترده در ارز دیجیتال چیا استفاده شد؛ می‌توانید مقداری از فضای ذخیره سازی خود را در اختیار شبکه قرار دهید و در ازای آن رای دهید، بلوک جدید بسازید و در نهایت پاداش دریافت کنید. این روش به نظر جایگزین خوبی برای اثبات کار باشد؛ اگرچه، مشکلات و معایب مخصوص به خودش را دارد که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.
امنیت شبکه چیا
روش اثبات فضای ذخیره سازی در کنار تمام معایب و مزیت هایی که دارد، یک ویژگی خوب غیر قابل انکار دارد و آن تامین امنیت بالا است؛ سوال اینجاست که این روش چگونه می‌تواند امنیت یک شبکه را تضمین کند؟
اگر با ساز و کار حمله ۵۱٪ آشنایی دارید، مفهوم امنیت شبکه به خوبی درک خواهید کرد.
در نظر داشته باشید که حمله ۵۱ درصدی به طور خلاصه یعنی اینکه اگر شخص یا گروهی، کنترل ۵۱ درصد از منابع یک شبکه را در اختیار داشته باشند، می‌توانند یک تراکنش را در جهت معکوس انجام دهد، از انجام شدن تراکنش های جدید جلوگیری کند، دابل اسپند (Double Spend) کند و امنیت کل سیستم را با اختلال مواجه کند. امنیت شبکه‌ای با اجماع اثبات کار و اجماع اثبات سهام چقدر با هم متفاوت است و کدام یک امنیت بیشتری دارند؟ در ادامه، مقایسه بین بیت کوین و چیا را با دقت مطالعه کنید تا جواب سوال بالا را بیابید.
امنیت شبکه بیت کوین
تصور کنید یک فرد قصد حمله به شبکه بیت کوین را داد. در این حالت باید بتواند به ۵۱ درصد منابع آن دسترسی داشته باشد؛ اما هزینه برق و سخت افزارهایی که برای تامینن این حجم از بیت کوین نیاز دارد آنقدر زیاد است که این فرایند، عملا غیر منطقی و کم صرفه است؛ بنابراین، هزینه بالا برق و بزرگی شبکه بیت کوین، مهم ترین دلیل برای امنیت بالا آن است.
امنیت چیا
چیا که خودش را یک رمز ارز سبز معرفی کرده است، برای مقابله با حمله مهاجمین، از ابزار بسیار گرانی استفاده می‌کند. برای ماینینگ در شبکه چیا، باید بتوانید به ۵۱ درصد فضای ذخیره سازی شبکه دسترسی داشته باشید. حجم کل حافظه استفاده شده در این شبکه حدود ۱۰ اگزابایت است. یعنی برای اخلال به ۵ اگزابایت فضا نیاز دارید. این روش تامین امنیت به انرژی وابسته نیست. مصرف برق هاردهای اس اس دی نسبت به ایسیک و کارت گرافیک خیلی ناچیز است. اگر درکی از ۱۰ اگزابایت ندارید، بدانید که این مقدار معادل ۱۰ هزار پتابایت، ۱۰ میلیون ترابایت و در نهایت، برابر با ۶۰۰ هزار هارد ۲۰ ترابایتی است. قطعا تامین این حجم از حافظه غیر منطقی و دور از ذهن است.
تاثیر چیا روی قیمت هارد اس اس دی
سودآوری استخراج ارز چیا توسط هاردهای ذخیره سازی، باعث شد که هجوم مردم به سمت خرید هاردهای اس اس دی زیاد شود. از طرفی با آتش گرفتن کارخانه رنسانس ژاپن و بعد از آن زلزله ۷/۷ ریشتری در مارس ۲۰۲۱ باعث شد که بازار با کمبود تراشه مواجه شود. این کمبود تراشه با افزایش درخواست مردم و همچنین دوران کرونا همراه شد تا فاجعه افزایش قیمت هاردها رخ بدهد.
افزایش قیمت هارد در دنیا به صورت دلاری احساس شد؛ اما در ایران، به دلیل تورم و پایین بودن ارزش پول ملی، فشار افزایش قیمت هارد به مراتب بیش از سایر نقاط جهان احساس شد.
آیا چیا یک ارز سبز واقعی است؟
امروزه انرژی زیادی صرف استخراج بیت کوین و سایر آلت کوین ها میشود. کارت گرافیک و دستگاه های ایسیک، انرژی بسیار زیادی را صرف بلاک سازی می‌کنند. عمق این فاجعه زمانی مشخص میشود که بدانید حدود ۸۵ درصد برق در ایران، توسط نیروگاه های سوخت فسیلی تولید میشود. ارز دیجیتال چیا با داشتن دیدگاهی طبیعت دوستانه، توانسته این مشکل را حل کند؛ اما همه چیز به همین ختم نمی شود. ارز چیا بستر ساز برخی از مشکلات نیز شده است که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.
معایب ارز دیجیتال چیا
از معایب این ارز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان استفاده از هاردهایی با گنجایش نسبتا پایین برای استخراج چیا به صرفه نیست؛ برای مثال، اس اس دی ۵۱۲ که در حالت عادی ۱۰ سال عمر می‌کند، ظرف مدت ۴۰ روز خراب خواهد شد! همچنین اس اس دی ۱ ترابایتی، در مدت ۸۰ روز خراب خواهد شد.
- تولید کنندگان اس اس دی، هشدار می‌دهند که در صورت استفاده هارد در استخراج چیا، گارانتی محصولاتشان باطل خواهد شد.
- شبکه چیا با وجود کاهش چشم گیر مصرف انرژی، باعث آسیب رسانی به کره زمین میشود؛ چرا که در ساخت حافظه اس اس دی، از عناصر کمیابی استفاده میشود که برای استخراج آن ها باید به بافت زمین آسیب وارد شود.
نمودار شمعی Chia
نتیجه گیری
ارز دیجیتال چیا، تفاوت های بنیادین زیادی با سایر ارز ها دارد که از شیوه استخراج نوین و تازه‌ای استفاده کرده است. بنابر نحوه استخراج متفاوت، مصرف انرژی برای ماینینگ این ارز بسیار کم شده است که به همین دلیل، بنیانگذار این شبکه، این ارز را دوست دار محیط زیست معرفی می‌کند. توسعه دهندگان این ارز به قدری روی این قضایا تاکید دارند که به وایت پیپر (مقاله سفید یا همان قرارداد اولیه) این ارز، گرین پیپر (مقاله سبز) می‌گویند. آینده این ارز به نظر روشن می‌رسد؛ اما همانطور که می‌دانید، هیچ معلوم نیست که دقیقا چه آینده‌ای در انتظار ارز دیجیتال چیا است. نظر شما در این باره چیست؟ با توجه به قیمت بالای حافظه ssd، آیا استخراج چیا به صرفه است؟
ارز چیا چیست؟
شبکه چیا یک بستر بلاک چین و معاملاتی هوشمند است که توسط برام کوهن، مخترع پروتکل اشتراک فایل های همتا به همتای BitTorrent ایجاد شده است.
رمز ارز چیا چگونه استخراج میشود؟
برای استخراج چیا از اصطلاح فارم یا مزرعه استفاده میشود و این فرآیند با استفاده از حافظه خالی هارد دیسک امکان پذیر است.
آیا ارزدیجیتال چیا یک رمزارز دوست دار محیط زیست است؟
در ساختار کارت های حافظه از آلیاژ ها و عناصری استفاده شده است که در طبیعت به شدت نایاب هستند؛ به همین دلیل نمی‌توان ارزدیجیتال چیا را یک رمزارز کاملا سبز و بی خطر برای محیط زیست قلمداد کرد.
