ان اف تی (NFT) چیست؟
ان اف تی (NFT) مخفف عبارت non_ fungible token می‌باشد. ان اف تی یا توکن غیرقابل تعویض یک دارایی دیجیتال منحصر به فرد است که قابلیت جایگزینی و یا تقسیم بندی ندارد. این دارایی‌های رمزنگاری شده مبتنی بر فناوری بلاک چین هستند. با ایجاد و فروش ان اف تی‌ها می‌توانید هر چیز دیجیتالی مانند آثار هنری، تصاویر و ویدئوها کسب درآمد کنید.
معرفی ان اف تی
بازار ارزهای دیجیتال مانند هر بازار دیگری پر از تعاریف و اصطلاحات گوناگون است. به علت نوپا بودن این کسب و کار، ممکن است درک برخی از آن‌ها برای عموم دشوار باشد. بعضی از واژگانی که در این بازار وجود دارد (مانند نهنگ ارزهای دیجیتال)، تعاریفی است که به مرور بین معامله گران به وجود آمده است؛ اما برخی از این مفاهیم، مثل (غیر مثلی)، کلماتی هستند که از قبل با آن ها آشنایی داریم؛ اما شاید در شکل و شمایل آن ها تغییری ایجاد شده باشد. در هر صورت نگران کلمات جدید نباشید. در ادامه به صورت کامل با ارزهای مثلی و انواع آن آشنا خواهید شد.
مثلی (Fungible) و غیر مثلی (Non fungible) چیست؟
شاید واژه غیر مثلی مفهوم خاصی را در ذهن شما تداعی نکند؛ نزدیک ترین مترادف برای این کلمه، غیر قابل تعویض (Non fungible) است. در دنیای اقتصاد، به کالایی که غیر قابل تعوض باشد غیر مثلی می‌گویند و از طرف دیگر، به کالایی که قابل تعویض باشد، مثلی (Fungible) می‌گویند.
ارزش برخی از کالاها منحصر به فرد است؛ برای مثال، ارزش خودروی قدیمی شورولت یک بازیگر معروف هالیوود که سال ها پیش از آن استفاده می‌کرده است با یک خودروی دیگر از همان برند و همان مدل یکسان نیست. منظور از غیر مثلی بودن نیز تقریبا همین است. در ادامه با ارائه مثال های بیشتر، متوجه مفهوم غیر مثلی بودن خواهید شد.
پیشنهاد مطالعه: اصطلاحات بازار ارزهای دیجیتال
مفهوم غیر مثلی (Non fungible) در زندگی
دنیای اطراف ما پر از کالا و سرمایه‌های غیر مثلی است. برای مثال؛ تصور کنید که لپتاپ خود را به یکی از دوستان‌تان برای ساعتی قرض داده اید، پس از این که کار او با لپتاپ تمام شد، انتظار دارید که همان دستگاه را به شما برگرداند. اگر دوستتان در ازای لپ تاپ شما، یک سیستم دیگر با همان مشخصات به شما بازگرداند واکنش شما چیست؟
شاید اگر یک دستگاه با ارزش‌تر از او بگیرید باز هم راضی نشوید؛ چرا که انتظار شما همان سیستم خودتان است. شاید اطلاعاتی در آن وسیله داشته باشید که برایتان مهم باشد و نتوانید لپتاپ‌تان را با دستگاهی دیگر عوض کنید. به عنوان مثالی دیگر؛ فرض کنید که یک زیرخاکی خاص، برای مثال یک کوزه باستانی در منزلتان دارید. اگر به طور اتفاقی فردی باعث شکستن آن کوزه شود و برای شما یکی زیباتر و مدرن تر هدیه بیاورد، آیا شما را راضی خواهد کرد؟ ارزش آن کوزه برای شما به کاربرد آن نیست، بلکه به قدمت و تاریخ آن است.
تصور کنید که یک نقاشی ارزنده مانند تابلو شب پر ستاره (The Starry Night) از ونسان ون گوگ در یک نمایشگاه هنر به حراج گذاشته میشود. در حقیقت این اثر برای خیلی ها که هنر را نمی‌شناسند، فقط یک تابلو نقاشی است. اما اگر یک تابلو بزرگ تر و زیبا تر را به این حراجی ببریم و بخواهیم در ازای این تابلو، اثر ونگوگ را به ما بدهند، آیا کسی قبول خواهد کرد؟
تفاوت دارایی‌های مثلی و غیرمثلی
زمانی که یک کالای غیر قابل تعویض را به شخصی قرض می‌دهید، انتظار دارید که دقیقا همان وسیله را به شما برگرداند. توجه داشته باشید که مفهوم مثلی بودن با ارزشمند بودن متفاوت است. برای مثال؛ اگر مبلغ صد میلیون تومان به دوستتان قرض بدهید، انتظار ندارید که دقیقا همان اسکناس ها را به شما برگرداند، بلکه توقع شما این است که دقیقا صد میلیون تومان به شما پس بدهد.
فرض کنید این صد میلیون تومان از هزار اسکناس صد هزار تومانی تشکیل شده باشد. قطعا این مبلغ ارزشمند است؛ اما اگر دوست شما در هنگام بازگشت وجه به شما دو هزار اسکناس پنجاه هزار تومانی بدهد، مشکلی دارد؟ یکی از مهم ترین نکاتی که در مورد این تعریف باید بدانید این است که غیر مثلی بودن، یک تعریف کاملا نسبی است. گاهی صد میلیون برای شما قابل تعویض (مانند مثال بالا) و گاهی یک اسکناس ده هزار تومانی غیر قابل تعویض است.
اگر یک اسکناس ده هزار تومانی، آخرین یادگاری برای شما از یک انسان مهم باشد، امضای یک شخص مهم برای شما روی آن باشد یا به هر دلیلی این اسکناس برای شما از سایرین متمایز باشد آنگاه؛ هیچ وقت آن را با اسکناس دیگری در همین مبلغ و شاید بیشتر از آن تعویض نمی‌کنید.
توکن های غیر قابل معاوضه یا NFT
توکن غیر مثلی یا NFT، یک دارایی دیجیتال منحصر به فرد و کمیاب است (مانند ارزهای دیجیتال) که روی بستر بلاک چین ذخیره و جابجا می‌شوند. در دنیای واقعی، بسیاری از انسان ها به جمع آوری تمبرهای ارزشمند، پول های فیات کشورها در ادوار مختلف، نقاشی های ارزشمند و سایر اقلام خاص دارند که متناسب با علاقه هر انسان با هم متفاوت است. در اصطلاح عامیانه به این دسته از افراد، کلکسیونر (شخصی که مجموعه‌ای از اقلام خاص جمع آوری می‌کند) می‌گویند.
در دنیای دیجیتال نیز از این دسته از افراد وجود دارند که علاقه مند به جمع آوری آلبوم های خاص هستند؛ به عنوان یک مثال ساده از این بخش می‌توانیم به بلیط یک کنسرت بزرگ و مهم مهم اشاره کنیم. همانطور که می‌دانید، رزرو بلیط معمولا از طریق اینترنت انجام میشود. یک انسان می‌تواند بلیطی که دارد را به عنوان یک دارایی دیجیتال، در بستر بلاک چین ذخیره کند.
مثالی از پروژه‌های مربوط به توکن های ان اف تی
توکن های تعویض ناپذیر روی شبکه های بلاک چین ذخیره و جابجا می‌شوند؛ بلاک چین یک فناوری پیچیده است. این فناوری به زبان ساده، یک دفتر دیجیتال برای ثبت و ذخیره اطلاعات است. سوال اصلی اینگونه مطرح می شود که مالکیت یک NFT در بستر بلاک چین چگونه امکان پذیر است؟
هر کامپیوتری که از هر نقطه دنیا به این فناوری متصل باشد، می‌تواند اطلاعات ذخیره شده روی بلاک چین را به اشتراک بگذارد. امنیت این سیستم بسیار بالا است. بنابراین؛ عموم مردم می‌توانند این اطلاعات را به صورت کامل مشاهده کنند؛ اما نمی‌توانند که این دیتا را تغییر دهند.
اگر بخواهیم یک NFT را خریداری یا ذخیره کنیم، چه اقدامی باید انجام دهیم؟ برای خرید رمز ارز، باید آدرس کلید خصوصی تان را ثبت کنید تا در نهایت، آن ارز در کیف پول ارز دیجیتال شما ذخیره شود. توکن های غیر قابل تعویض نیز، روی کیف پول دیجیتال شما ذخیره میشود. بنابراین برای خرید و فروش توکن های غیر مثلی مشکلی وجود ندارد.
مزایای توکن ان اف تی NFT
دارایی و سرمایه دیجیتال مثال های بسیار گوناگونی دارد؛ برای مثال، زمانی که در یک بازی، آیتمی را بدست می‌آورید، این بخش جزوی از دارایی دیجیتال شما میشود. توکن های NFT نسل جدید و به روز شده از دارایی دیجیتال است. توکن های غیر مثلی به مرور جایگزین روش های قبلی شده اند و به مراتب به جذابیت های آنان افزوده اند. دو دلیل از مهم ترین دلایل استفاده از NFT را با هم بررسی می‌کنیم. قبل از آن توصیه می‌کنیم تا با مفهوم NFT با مالکیت اشتراکی هم آشنا باشید.
سند مالکیت
در وهله اول، درک این موضوع که توکن های غیر مثلی سند مالکیت دارند کمی سخت است. یک آیتم دیجیتال متشکل از تعدادی کد برنامه نویسی می‌تواند سند مالکیت واقعی داشته باشد. زمانی که NFT را خریداری می‌کنید، دسترسی به اطلاعات مالکیت آن آیتم برای تمام اعضای بلاک چین قابل مشاهده است. اگر شخصی ادعا کند که صاحب توکنی است که در واقعیت به شما تعلق دارد، تمام اعضا می‌توانند مالکیت آن آیتم را تشخیص دهند.
قابلیت انتقال مالکیت
دقیقا مانند ارزهای دیجیتال، در این بخش نیز می‌توانید توکن های غیر مثلثی خودتان را بفروشید یا در بازار آزاد، توکن خریداری کنید. برای معامله کردن در این بازار، از طریق کیف پول دیجیتال، به راحتی می‌توانید معامله کنید.
چرا از توکن ان اف تی NFT استفاده میشود؟
برخی از توکن های غیرقابل تعویض، به قیمت های خیلی نجومی معامله می‌شوند. در نگاه اول، بیشتر این موارد هیچ توجیه اقتصادی و هیچ ارزشی نداشته باشد؛ اما در بعضی از موارد می‌بینیم که در بازار به قیمت های بالا (چند صد هزار دلار) معامله می‌شوند.
چرا برخی از این توکن ها، به این قیمت ها خرید و فروش میشود و اصلا چه پروسه‌ای طی می شود که یک توکن ارزشمند شود؟ جواب این سوالات را در ادامه با هم بررسی خواهیم کرد. برای هر توکن ممکن است دلایل منحصر به فردی وجود داشته باشد که روی قیمت آن تاثیر گذاشته باشد؛ اما به صورت کلی، سه دلیل زیر می‌تواند روی ارزش NFT ها تاثیر بگذارد.
غیرقابل تقسیم بندی
برخی از سرمایه ها قابل تقسیم هستند و شما می‌توانید هر میزان که دوست دارید از آن خریداری کنید. در دنیای دیجیتال، بیت کوین از ۸ رقم اعشار تولید شده است. کوچکترین واحد آن ۰.۰۰۰۰۰۰۰۱ بیت کوین یا یک ساتوشی است. می‌توانید هر میزان که در توان دارید خریداری کنید یا بفروشید؛ اما در مورد NFT ها داستان اینطور نیست.
منحصر به فرد بودن
شاید مهمترین دلیلی که یک NFT را با ارزش می‌کند، منحصر به فرد بودن آن باشد. برای مثال فرض کنید یک شخصیت جذاب و محبوب در یک بازی پرطرفدار مدلسازی شود؛ زمانی که توکن این آیتم در بلاک چین ذخیره شود، تبدیل به یک NFT منحصر به فرد میشود.
در یک مثال حقیقی می توان به ماجرای فروش اولین توییت جک دروسی، خالق و مدیرعامل توییتر اشاره کرد. جک دروسی این توییت را در پلتفرم توکن های غیر مثلی ولیوبلز (Valuables) به قیمت بسیار بالا به فروش گذاشت.
کم یاب بودن
مهمترین دلیل ارزشمند بودن طلا، کمیاب بودن آن است. اگر این فلز مانند آهن در دسترس همه بود، چنین ارزشی پیدا نمی‌کرد. توکن غیر مثلی نیز هرچه کمیاب تر باشد با ارزش تر است. به همین دلیل، توسعه دهندگان از برخی از توکن ها فقط یک عدد می‌سازند.
توجه داشته باشید که موارد بالا از مهم ترین دلایلی است که در ارزشمند شدن یک NFT تاثیر دارند؛ اما صرفا رعایت کردن این موارد، تضمینی برای ارزشمند شدن یک توکن غیر مثلی نیست. بنابراین، دلیلی ندارد که هر NFT که موارد بالا را داشته باشد، در بازار با استقبال خوبی روبرو شود.
کاربردهای توکن ان اف تی
موارد استفاده از NFT به سرعت در حال افزایش است. انگیزه هر شخص در استفاده از توکن غیر مثلی، می‌تواند متفاوت باشد. طبق بررسی ها، موارد زیر از مهم ترین و رایج ترین موارد مصرف این فناوری است. لازم به ذکر است که هیچ ترتیب خاصی در لیست زیر وجود ندارد.
کلکسیون دیجیتال
بعضی از انسان ها علاقه مند به جمع آوری برخی از مجموعه ها هستند. ممکن است آیتم های موجود در این مجموعه ها برای بسیاری از مردم هیچ ارزش و جذابیتی نداشته باشد. در دنیای دیجیتال نیز این داستان وجود دارد. بعضی از کلکسیونرهای دیجیتال برای بدست آوردن برخی از ابزارهای خاص و نایاب دیجیتال، سر و دست می‌شکنند.
بازی
وقتی که زمان صرف یک بازی می‌کنید و انرژی تان را برای پیشرفت در بازی هزینه می‌کنید، در ازای آن شرایطی بهتر؛ اعم از لباس (اسکین)، سلاح، نیرو و سایر آیتم های قابل ارائه در بازی ها را بدست می‌آورید؛ اما متاسفانه این ابزار فقط در همان بازی مورد نظر کاربرد دارد و بیرون از آن، هیچ کاربردی ندارد.
توکن های NFT این امکان را به شما می‌دهد که بتوانید، ابزار بدست آورده در بازی ها را در یک فضای سالم به فروش بگذارید. امروزه با توجه به استقبال عموم مردم، تعداد کاربران و تعداد بازی های مبتنی بر پلتفرم سیستم بلاک چین در حال افزایش است.
هنر دیجیتال
متاسفانه یکی از مشکلات هنر دیجیتال، عدم رعایت قانون کپی رایت یا همان حق نشر است. با تبدیل کردن آثار هنری به توکن NFT می‌توانید، تمامی حقوق مرتبط به یک اثر هنری را به خودتان اختصاص دهید.
یکی از مهم ترین تاثیراتی که NFT ها روی بازار هنر دیجیتال گذاشته‌اند، حذف واسطه ها (دلال های هنری) و ارتباط مستقیم مشتری با هنرمند است. به این ترتیب، یک هنرمند می‌تواند سود بیشتری ببرد و مشتری می‌تواند با قیمت کمتر، اثر هنری دلخواهش را بدست بیاورد.
روش ساخت توکن NFT
اگر با نحوه ساخت و استاندارد توکن ها آشنایی ندارید به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتما مقایسه توکن و کوین را مطالعه بفرمایید. اگر در مورد ساخت توکن، کمی اطلاعات داشته باشید، حتما می‌دانید که برای ساختن یک توکن در بستر شبکه بلاک چین اتریوم باید با زبان برنامه نویسی سالیدیتی (Solidity) آشنا باشید و همچنین استاندارد ERC 20 را رعایت کنید. برای ساخت توکن غیر مثلی نیز باید از همین زبان برنامه نویسی استفاده کنید؛ اما استاندارد مربوط به آن، مقداری تغییر یافته است. استاندارد مورد استفاده در این بخش، ERC721 است.
جمع بندی
توکن NFT یک دارایی دیجیتال منحصر به فرد است که روی پلتفرم بلاک چین میزبان تولید، ذخیره و معامله می شود. بیشتر NFT ها، روی بستر بلاک چین اتریوم ذخیره شده اند و عموم مردم این بستر را به پلتفرم های موجود در بلاک چین ایاس (EOS) و کازماس (Cosmos) ترجیح می‌دهند. بازار NFT روز به روز در حال رشد است اما همچنان تا رسیدن به شکوفایی کامل فاصله دارد. در حال حاضر کاربرد این فناوری را می‌توانید در جابجایی هنر دیجیتال، خرید و فروش بلیط، بازی های کامپیوتری و… مشاهده کنید؛ اما به مرور زمان، دامنه استفاده از این تکنولوژی گسترش خواهد یافت.
سوالات متداول
خرید و فروش NFT به چه صورت است؟
معامله توکن غیر مثلی، مانند خرید و فروش رمزارز ها است؛ با این تفاوت که در این شرایط، معامله گران یک توکن خاص را معامله می‌کنند.
زبان برنامه نویسی سالیدیتی (Solidity) چیست و چه کاربردی دارد؟
سالیدیتی یک زبان برنامه نویسی سطح بالا است که برای توسعه قراردادهای هوشمند روی شبکه بلاک چین اتریوم استفاده میشود. برای توسعه شبکه اتریوم (اعم از تولید توکن مثلی و غیر مثلی)، باید از زبان Solidity استفاده کنید.
چطور یک NFT را از سایر توکن ها تشخیص دهیم؟
توکن غیر مثلی، تقسیم پذیر نیست! یک دلار را میشود به ۱۰۰ قسمت مساوی تبدلیل کرد یا بیت کوین را میشود تا یک ساتوشی تقسیم کرد؛ اما NFT یک تابلو نقاشی ارزشمند را نمیشود به قطعات کوچکتر تقسیم کرد و فروخت.
