در دنیای بلاک چین‌ها، کلمه توکن بسیار رایج بوده و معمولاً هم بحث‌هایی در مورد امنیت آن در شبکه مطرح میشود. از سوی دیگر، توکن سازی یک مفهوم مبتنی بر بلاک چین نیست. در واقعیت، توکن سازی (Tokenization) دیجیتال چندین سال قدیمی‌تر از بلاک چین است. توکنیزاسیون دقیقاً چیست؟ در این مقاله از آکادمی ارزتودی به بحث پیرامون Tokenization و اهمیت آن خواهیم پرداخت.
توکن سازی یا توکنیزاسیون چیست؟
لازم است بدانید که توکن سازی فرایندی جهت جایگزینی داده‌های حساس مانند شماره کارت اعتباری با داده‌های غیر حساس با حفظ تمام جزئیات کلیدی داده‌ها است؛ در واقع توکنیزه کردن یک دارایی، صدور یک توکن دیجیتالی بر روی بلاک چین تعریف میشود. برای درک بهتر این موضوع، ساخت توکن را به عنوان یک کد مخفی در نظر بگیرید که جهت باز کردن یک پیام رمزنگاری شده از یک کلید استفاده می‌کند. چهار رقم پایانی شماره کارت اعتباری به صورت توکن حفظ شده است، در حالی که اعداد باقی مانده در شماره کارت اعتباری تصادفی هستند و ذخیره توکن در پایگاه داده به این صورت کاملا ایمن است.
درواقع توکن نمی‌تواند برای به خطر انداختن حساب کارت اعتباری توسط شخصی که به تنهایی به آن دسترسی دارد استفاده شود. یعنی برای انجام تراکنش‌های کارت اعتباری با استفاده از توکن‌ها، رمز باید با شماره کارت اعتباری اصلی تطابق داشته باشد. این عملیات اعتبار سنجی معمولاً توسط یک شخص ثالث قابل اعتماد انجام میشود. داده‌های توکنیزه شده، بر خلاف داده‌های رمزگذاری شده که در تاریخچه رمزنگاری با آنها آشنا شدیم، شکست ناپذیر و غیرقابل برگشت هستند. این تمایز بسیار مهم است: توکن‌ها را نمی‌توان بدون وجود داده‌های اضافی و مستقل ذخیره‌شده به شکل اصلی خود بازگرداند؛ زیرا هیچ پیوند ریاضی بین توکن و شماره اصلی آن وجود ندارد. در نتیجه، نقض یک محیط توکن شده، داده‌های حساس اصلی را به خطر نمی‌اندازد.
هدف از توکن سازی چیست؟
توکن سازی یا (Tokenization) برای محافظت از داده‌های حساس استفاده میشود و در عین حال امکان استفاده از آنها برای اهداف تجاری را نیز فراهم می‌کند. این موضوع با رمزگذاری فرق دارد که شامل اصلاح و ذخیره داده‌های حساس به روش‌هایی است که استفاده از آنها برای اهداف تجاری جلوگیری می‌کند. اگر توکن‌سازی مانند یک تراشه پوکر باشد، رمزگذاری مانند یک جعبه قفل است.
برای مثال، در سیستم بانکداری با استفاده از این روش، از اطلاعات دارندگان کارت محافظت میشود. به این صورت که در هنگام پرداخت با استفاده از رمز ذخیره شده، فقط سیستم رمزگذاری کارت اعتباری اصلی میتواند رمز را با شماره حساب اصلی منطبق (PAN) تعویض کند. PAN هرگز توسط سیستم‌های شما ضبط، انتقال یا ذخیره نمی‌شود. در حالی که هیچ تکنولوژی نمی‌تواند جلوگیری از نقض داده‌ها را تضمین کند؛ توکن‌سازی این کار می‌کند. یک پلتفرم ساخت توکن ابری که به درستی ساخته و اجرا شده باشد، میتواند از قرار گرفتن در معرض داده‌های حساس و از دستیابی مهاجمان به هر نوع اطلاعات قابل استفاده، مالی یا شخصی، جلوگیری کند.
البته به یاد داشته باشید که توکن‌سازی یک روش برای جلوگیری از ورود هکر‌ها به شبکه و سیستم‌های اطلاعاتی نیست. در واقع منظور از ساخت توکن یک استراتژی امنیتی مبتنی بر داده و بر اساس مفاهیم «اعتماد صفر» است. با این حال، هنوز هیچ روش تضمین شده‌ای ارائه نشده است. مجرمان سایبری ممکن است به روش‌های مختلفی از جمله اشتباهات انسانی، بدافزار‌ها، ایمیل‌های فیشینگ و… شرکت‌ها یا شبکه‌ها را مورد حمله قرار دهند. مزیت توکن‌سازی ابری این است که هیچ اطلاعاتی برای سرقت در دسترس نیست. در نتیجه امکان سرقت اطلاعات اساساً از بین می‌رود.
مزایا و معایب توکن سازی (Tokenization)
همانطور که می‌دانید، بلاک چین سیستمی است که ممکن است به عنوان مجموعه‌ای از داده‌ها – یا «بلاک‌ها» – توصیف شود که از طریق رمزگذاری به یکدیگر مرتبط شده‌اند. مزایای توکن‌سازی با ظرفیت بلاک چین برای ذخیره ایمن داده‌ها در حین کار بر روی آن است.
مزایا
- ساخت توکن نقدینگی دارایی را با امکان جریان کارآمدتر دارایی و همچنین ایجاد بستر‌های تجاری ثانویه افزایش می‌دهد.
- با استفاده از قرارداد‌های هوشمند تراکنش‌ها سریع‌تر و ارزان‌تر انجام می‌شوند.
- شفافیت بیشتر به لطف Tokenization فراهم میشود که به شما امکان دسترسی به اطلاعات را هم برای خریداران و هم برای فروشندگان (که قبلاً مالک توکن‌ها بودند) می‌دهد.
- دسترسی بهتر در نتیجه توکن‌سازی، که امکان دسترسی به بازار گسترده‌تر را فراهم می‌کند.
هیچ فناوری و تکنولوژی جدیدی بی‌نقص نیست، Tokenization نیز از این قاعده مستثنی نیست.
معایب
- محدودیت‌ها در حوزه قضایی یک مانع طبیعی برای شبکه‌های مبتنی بر بلاک چین است که غیر متمرکز هستند.
- خطرات ناشی از غلبه بر فناوری‌های جدید، ارزش ذاتی توکن را مورد آزمایش قرار می‌دهد.
- تنظیم مقررات آن به دلیل اینکه باید مطابق با قانون جاری باشد سخت است.
علی رغم معایب این فرآیند، توکن‌سازی به پر کردن شکاف بین سرمایه‌گذاری‌های سنتی و دنیای بلاک چین کمک می‌کند. ما معتقدیم Tokenization این پتانسیل را دارد که صنعت مالی را با هزینه ارزان‌تر و سریع‌تر در دسترس قرار دهد.
از توکن سازی در چه مواردی استفاده میشود؟
توکن سازی Tokenization طیف گسترده‌ای از برنامه‌های کاربردی را ارائه می‌دهد که ممکن است به هر شرکتی با داده‌های حساس کمک کند. توکن‌سازی بیشتر در صنعت کارت پرداخت (PCI) استفاده میشود. در صنعت کارت پرداخت، توکنیزاسیون از اطلاعات کارت اعتباری، شماره‌های تأمین اجتماعی، اطلاعات حساب بانکی و موارد دیگر محافظت می‌کند. با توجه به سهولت اجرا و مقرون به صرفه بودن توکن‌سازی در مقایسه با سایر اقدامات حساس امنیتی داده‌ها، PCI توکن‌سازی را به رمزگذاری ترجیح می‌دهد.
انواع مختلف توکن سازی
توکن‌ها را می‌توان به روش‌های مختلفی در بازارهای مالی دسته‌بندی کرد و هیچ تکنیک منحصر به فردی برای انجام این کار وجود ندارد. کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) و سازمان نظارت بر بازار مالی سوئیس سه دسته عمده از توکن‌ها (FINMA) را ایجاد کرده‌اند.
توکن دارایی/ امنیت
توکنی که نشان دهنده یک دارایی یا یک اوراق بهادار است. این‌ها توکنهای سرمایه‌گذاری هستند که بازدهی مطلوب را تضمین میکنند. از نظر اقتصادی، این‌ها شبیه به اوراق قرضه و سهام قابل هستند. هنگامی که یک توکن امنیتی می‌خرید، این کار را با هدف سوددهی سهام شرکت انجام می‌دهید.
توکن کاربردی
توکنهای کاربردی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بیشتر از یک منبع پرداخت باشند. برای مثال، یک توکن کاربردی ممکن است دسترسی فوری به یک محصول یا پلتفرم و همچنین تخفیف در کالا‌ها و خدمات آینده پلتفرم را فراهم کند. عملکرد یک محصول را بهبود می‌بخشد.
توکنهای ارزی
توکنهای ارزی عمدتاً برای استفاده به عنوان وسیله پرداخت برای محصولات و خدماتی هستند که خدماتی خارج از پلتفرمی که در آن وجود دارند، استفاده شوند.
شبکه‌های مختلف بلاک چین
به رمز ارزهایی که در شبکه‌های بلاک چین فعالیت میکنند و ارز دیجیتال بومی آن شبکه نیستند توکن میگویند. آدرس این شبکه‌ها و استاندارد آنها با هم متفاوت است. در ادامه به معرفی برترین بلاک چین‌ها و معرفی آدرس آنها می‌پردازیم.
| # | نام شبکه | نام یا استاندارد توکن | کاراکتر‌های ابتدای آدرس |
| ۱ | بیت کوین | Bitcoin | ۱ یا bc1 |
| ۲ | اتریوم | erc-20 | 0x |
| ۳ | بایننس اسمارت چین | BSC (استاندارد Bep-20) | 0x |
| ۴ | ترون | TRC-20 | t |
نتیجه پایانی
داشتن یک سرویس پردازش پرداخت که بر روش‌های توکن سازی، راه‌حل‌های نرم‌افزاری و مقررات انطباق با PCI به کار می‌رود، بدون در نظر گرفتن اینکه چه برنامه، فناوری یا ترند جدیدی در اکوسیستم تجاری ظاهر میشود، اولین گام برای تضمین سود نهایی کسب‌وکار شما است.
سوالات متداول
چطور میتوانیم یک توکن بر بستر بلاک چین بسازیم؟
متداولترین شیوه برای توکن سازی، ساخت Token با استفاده از بلاک چین اتریوم است که برای آن نیاز به دانش زبان برنامهنویسی سالیدیتی داریم.
توکنهای بلاک چینی به چه داراییهایی گفته میشود؟
به رمز ارزهایی که بر روی یک شبکه فعالیت میکنند و ارز دیجیتال بومی شبکه نیستند توکن میگویند. این دارایی میتواند به صورت قابل تعویض (ارزهای دیجیتال) یا به شکل غیر قابل تعویض (NFTها) باشند.
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی نوشته شده و آکادمی ارز دیجیتال ارزتودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات افراد یا عواقب مالی آن ندارد.
