به زبان ساده، فارمینگ بهره (Yield farming) راهی‌ست جهت کسب رمزارز با دارایی دیجیتال خود. به این صورت که شما با قرض دادن وجوه خود از طریق برنامه‌های رایانه‌ای به نام قراردادهای هوشمند، در ازای خدمات خود کارمزدی را در قالب رمزارز دریافت می‌کنید. فارمرهای بهره از استراتژی بسیار پیچیده‌ای استفاده می‌کنند؛ آنها رمزارزهای خود را به طور مداوم بین بازارهای مختلف اعطای وام جابجا می‌کنند تا بیشترین بهره را کسب نمایند. آنها همچنین در مورد بهترین استراتژی‌های فارمینگ بهره خود بسیار محرمانه عمل خواهند کرد. چرا؟ زیرا هرچه افراد بیشتر در مورد یک استراتژی بدانند، ممکن است تأثیر آن کمتر شود. فارمینگ بهره جاییست که افراد برای بدست آوردن سود بیشتر با یکدیگر رقابت می‌کنند.
معرفی ییلد فارمینگ (Yield Farming)
جنبش فایننس غیرمتمرکز (DeFi) پیشتاز نوآوری‌ها در عرصه فناوری بلاکچین بوده است؛ اما چه چیزی اپلیکیشن‌های DeFi را منحصر به فرد کرده؟ آیا آنها بدون نیاز به کسب مجوز هستند؟ به این معنا که هر کسی (یا هر چیزی مانند قرارداد هوشمند) با اتصال به اینترنت و کیف‌پول می تواند با آنها تعامل کند؟ علاوه بر این، آنها به متولی یا واسطه‌ای متکی نیستند؟ این ویژگی‌ها چه موارد استفاده جدیدی را به ارمغان می‌آورد؟
فارمینگ بهره (Yield farming) یک روش جدید برای کسب پاداش با دارایی‌های دیجیتال خود توسط به کارگیری پروتکل‌های نقدینگی است. این باعث می‌شود تا هر کسی با استفاده از اکوسیستمی غیرمتمرکز در بستر اتریوم، درآمدی منفعل کسب کند. در نتیجه فارمینگ بهره ممکن است نگرش هولد کردن سرمایه‌گذاران را در آینده تغییر دهد. بنابراین، چگونه یک فارمر بهره به محصولات خود تمایل دارد؟ چه نوع بازدهی را می‌توان انتظار داشت؟ اگر می‌خواهید یک فارمر بهره شوید، از کجا باید شروع کنید؟ تمامی این سوالات را در این مقاله توضیح خواهیم داد.
فارمینگ بهره چیست؟
فارمینگ بهره که به آن استخراج نقدینگی هم گفته می‌شود، راهی جهت تولید پاداش با دارایی‌های رمزارزی خود است. به زبان ساده، این به معنای بلاک کردن رمزارزهای خود و دریافت پاداش است؛ به تعبیری، فارمینگ بهره را می‌توان با استیکینگ مقایسه کرد. با این حال در جزییات آنها پیچیدگی‌های زیادی وجود دارد. در بسیاری از موارد، این امر با کاربرانی به نام تأمین‌کنندگان نقدینگی (LP) انجام می‌شود که بودجه‌هایی را به استخرهای نقدینگی اضافه می‌کنند.
استخر نقدینگی چیست؟ در واقع یک قرارداد هوشمند است که شامل دارایی است؛ LPها در ازای تأمین نقدینگی برای استخر، پاداش می‌گیرند. این پاداش ممکن است از محل کارمزدهای پلتفرم DeFi یا منبع دیگری باشد، برخی از استخرهای نقدینگی پاداش خود را در قالب چندین توکن پرداخت می‌کنند. سپس ممکن است شما این توکن‌ها را به سایر استخرهای نقدینگی واریز و در آنجا هم مجددا پاداش کسب کنید.
فارمینگ بهره معمولاً با استفاده از توکن‌های ERC-20 اتریوم انجام می‌شود و پاداش‌ها نیز معمولاً یک توکن ERC-20 است. این ممکن است در آینده تغییر کند. چرا؟ در حال حاضر اکثر این فعالیت‌ها در اکوسیستم اتریوم اتفاق می‌افتد؛ با این حال پل‌های بین زنجیره‌ای و دیگر پیشرفتهای مشابه ممکن است به اپلیکیشن‌های DeFi اجازه دهند تا در آینده به یک بلاکچین بدل شوند. این بدان معناست که آنها می‌توانند در بلاکچین‌های دیگری که از قابلیت قرارداد هوشمند پشتیبانی می‌کنند هم اجرا شوند.
فارمرهای بهره معمولاً وجوه خود را به منظور سود بیشتر بین پروتکل‌های مختلف جابجا می‌کنند؛ در نتیجه پلتفرم‌های DeFi می‌توانند انگیزه‌های اقتصادی دیگری را برای جذب سرمایه در پلتفرم خود فراهم کنند.
چه چیزی موجب رونق فارمینگ بهره شد؟
علاقه شدید ناگهانی به فارمینگ بهره را می‌توان به راه‌اندازی توکن حاکمیتی اکوسیستم کامپاند (COMP)، نسبت داد. توکن‌های حاکمیتی به هولدرهای خود حق حاکمیت اعطا می‌کنند. اما اگر می‌خواهید شبکه را تا حد امکان غیرمتمرکز کنید چگونه این توکن‌ها را توزیع می‌کنید؟
یک روش معمول برای شروع یک بلاکچین غیرمتمرکز، توزیع توکن‌های حاکمیتی به صورت الگوریتمی است. این امر ارائه‌دهنده نقدینگی به پروتکل را به «فارمر» توکن بدل می‌کند، اگرچه این فارمینگ بهره نیست، اما راه‌اندازی COMP باعث محبوبیت این نوع مدل توزیع توکن می‌شود. از آن زمان سایر پروژه‌های DeFi برای جذب نقدینگی در اکوسیستم‌های خود، طرح‌هایی ابتکاری را ارائه داده‌اند.
ارزش کل دارایی قفل شده (TVL) چیست؟
به عبارتی TVL بیانگر کل نقدینگی در استخرهای نقدینگی است. به طور کلی این یک شاخص مفید برای سنجش سلامت DeFi و بازار فارمینگ بهره است. همچنین این یک معیار موثر برای مقایسه «سهم بازار» پروتکل‌های مختلف DeFi است؛ یک روش خوب برای ردیابی TVL، دفی پلاس (Defi Pulse) است. شما می‌توانید بررسی کنید که کدام پلتفرم‌ها بیشترین میزان اتر یا سایر رمزارزها را در DeFi بلاک کرده‌اند. این می‌تواند یک دید کلی در مورد وضعیت فعلی فارمینگ بهره به شما ارائه دهد.
به طور طبیعی، هرچه دارایی بیشتری بلاک شود، فارمینگ بهره بیشتر می‌شود. شایان ذکر است که شما می‌توانید TVL را با ETH، USD یا حتی BTC بسنجید. هر یک از آنها چشم‌انداز متفاوتی از وضعیت بازارهای DeFi به شما ارائه می‌دهند.
فارمینگ بهره چگونه کار می‌کند؟
فارمینگ بهره با مدلی به نام بازارساز خودکار (AMM) ارتباط نزدیک دارد که معمولاً شامل تأمین‌کنندگان نقدینگی و استخر نقدینگی است؛ تأمین‌کنندگان نقدینگی وجوه خود را به یک استخر نقدینگی واریز می‌کنند. این استخر به یک بازار کمک می‌کند تا کاربران بتوانند به آنها وام دهند، قرض دهند و یا مبادله کنند. استفاده از این پلتفرم‌ها مستلزم کارمزدهایی است که به تأمین‌کنندگان نقدینگی (با توجه به سهم آنها در استخر نقدینگی) پرداخت می‌شود. این اساس کارکرد AMM است.
قوانین توزیع به اجرای منحصر به فرد پروتکل بستگی دارد، نکته اصلی این است که تأمین‌کنندگان نقدینگی براساس میزان نقدینگی که در اختیار استخرها قرار می‌دهند بازدهی دریافت می‌کنند.
وجوه سپرده شده معمولاً استیبل کوین هستند که به دلار آمریکا متصل‌اند. برخی از رایج‌ترین استیبل‌کوین‌هایی که در DeFi استفاده می‌شوند عبارتند از DAI ،USDT ،USDC ، BUSD. برخی از پروتکل‌ها توکن‌هایی را به شما می‌دهند که بیانگر کوین‌های واریز شده شما هستند. به عنوان مثال اگر DAI را به کامپاند واریز کنید، cDAI یا Compound DAI و اگر اتر را به Compos واریز کنید، CETH دریافت خواهید کرد.
محاسبه نرخ فارمینگ بهره چگونه است؟
به طور معمول ، بازدهی فارمینگ بهره به طور سالانه محاسبه می‌شود. این بازدهی را می‌توانید برای یک سال درنظر بگیرید؛ برخی از معیارهای متداول، درصد نرخ سالانه (APR) و درصد بهره سالانه (APY) هستند. تفاوت بین آنها این است که APR بر خلاف APY اثر انباشت بهره‌وری را در نظر نمی گیرد. انباشت بهره‌وری در این حالت به معنای سرمایه‌گذاری مجدد برای ایجاد بازدهی بیشتر است. با این حال، توجه داشته باشید که ممکن است از APR و APY به جای یکدیگر هم استفاده شود.
همچنین لازم به یادآوری است که این تنها گمانه‌زنی و پیشبینی است و برآورد دقیق پاداش‌ها در کوتاه مدت نیز بسیار دشوار است. چرا؟ زیرا فارمینگ بهره، بازاری کاملاً رقابتی و سریع است و پاداش‌ها می‌تواند به سرعت در حال نوسان باشند. اگر یک استراتژی فارمینگ بهره برای مدتی کار کند، بسیاری از فارمرها از آن استفاده کرده و ممکن است بازدهی بالا آن را متوقف کنند.
از آنجا که APR و APY از بازارهای قدیمی می‌آیند، ممکن است لازم باشد DeFi معیارهای مربوط به خود را برای محاسبه بازدهی پیدا کند. با توجه به سرعت سریع DeFi، بازدهی تخمینی هفتگی یا حتی روزانه ممکن است منطقی‌تر باشد.
وثیقه‌گذاری در DeFi چیست؟
به طور معمول، اگر یک دارایی را قرض می‌گیرید، در ازای آن باید وثیقه بگذارید و این به عنوان بیمه وام شما عمل می‌کند. مقدار آن بستگی به پروتکلی دارد که شما بودجه خود را از آن وام می‌گیرید ، اما ممکن است لازم باشد که نسبت وثیقه خود را کاملاً تحت نظر داشته باشید؛ اگر ارزش وثیقه شما به زیر آستانه مورد نیاز پروتکل برسد، ممکن است وثیقه شما در بازار آزاد تسویه شود. برای جلوگیری از تسویه چه کاری می‌توانید انجام دهید؟ می‌توانید وثیقه بیشتری اضافه کنید.
برای تاکید مجدد، هر پلتفرم قوانین خاص خود را برای این منظور دارد. علاوه بر این آنها معمولاً با مفهومی به نام وثیقه مفرط کار می‌کنند. بدین معنا که وام‌گیرندگان باید وثیقه بیشتری از آنچه می‌خواهند وام بگیرند را واریز کنند. چرا؟ برای کاهش خطر انحلال سیستم در صورت سقوط شدید بازار.
به عنوان مثال اگر پروتکل اعطای وام شما به نرخ وثیقه ۲۰۰٪ نیاز داشته باشد، شما به ازای هر ۱۰۰ دلار وثقه خود، می‌توانید ۵۰ دلار وام بگیرید. با این اوصاف بسیاری از سیستم‌ها از نرخ وثیقه بسیار بالا (مانند ۷۵۰٪) استفاده می‌کنند تا پلتفرم آنها از خطر انحلال در امان بماند.
ریسک‌های Yield Farming
فارمینگ بهره ساده نیست. سودآورترین استراتژی‌های فارمینگ بهره بسیار پیچیده هستند و تنها به کاربران حرفه‌ای توصیه می‌شوند. علاوه بر این، فارمینگ بهره برای کسانی که سرمایه زیادی دارند (به عنوان مثال نهنگ‌های ارز دیجیتال) مناسب‌تر است.
یکی از خطرهای آشکار در زمینه فارمینگ بهره، قراردادهای هوشمند است. با توجه به ماهیت DeFi، بسیاری از پروتکل‌ها توسط تیم‌های کوچک و با بودجه محدود توسعه می‌یابند. این می‌تواند خطر بروز اشکال در قرارداد هوشمند را افزایش دهد.
حتی در مورد پروتکل‌های بزرگتر که توسط موسسات معتبر حسابرسی می‌شوند، آسیب‌پذیری و اشکالات به طور مداوم کشف می‌شوند. با توجه به ماهیت تغییرناپذیر بلاکچین، این می‌تواند منجر به از دست رفتن سرمایه کاربران شود. بنابراین هنگام قفل کردن وجوه خود در یک قرارداد هوشمند، باید این را در نظر بگیرید.
علاوه بر این، یکی از بزرگترین مزایای DeFi یعنی انباشت بهره‌وری، یکی از بزرگترین خطرات آن است؛ همانطور که قبلاً در مورد آن بحث کردیم، پروتکل‌های DeFi بدون نیاز به کسب مجوز هستند و می‌توانند به طور یکپارچه با یکدیگر ادغام شوند. این بدان معناست که اکوسیستم DeFi به شدت به هر یک از عناصر سازنده آن متکی است.
اما چرا این یک خطر است؟ خوب، اگر فقط یکی از بلاک‌ها مطابق با هدف ما کار نکند، ممکن است کل اکوسیستم آسیب ببیند. این همان چیزی است که یکی از بزرگترین خطرات را برای فارمرها و استخرهای نقدینگی به همراه دارد. شما نه تنها باید به پروتکلی که وجوه خود را به آن واریز می‌کنید بلکه به سایر پروتکل‌های دیگر هم اعتماد کنید.
پلتفرم‌های ییلد فارمینگ
چگونه می‌توانید این پاداش فارمینگ را بدست آورید؟ خب، روش مشخصی برای فارمینگ بهره وجود ندارد. در حقیقت استراتژی‌های آن ممکن است ساعت به ساعت تغییر کنند. هر پلتفرم، استراتژی، قوانین و خطرات خاص خود را دارد. اگر می‌خواهید این کار را شروع کنید، باید با نحوه کارکرد پروتکل‌های نقدینگی غیرمتمرکز آشنا شوید.
شما ابتدا وجوه خود را به یک قرارداد هوشمند واریز می‌کنید و در ازای آن پاداش می‌گیرید. اما نحوه پیاده‌سازی‌ها می‌توانند بسیار متفاوت باشند؛ بنابراین، محبوب ترین پلتفرم‌هایی که فارمرهای بهره استفاده می‌کنند کدامند؟
کامپاند
کامپاند یک بازار مالی الگوریتمی است که به کاربران اجازه می‌دهد یک دارایی را قرض دهند یا قرض بگیرند. هر کسی که کیف‌پول اتریوم داشته باشد می‌تواند استخر نقدینگی کامپاند را تأمین و در ازای آن پاداش کسب کند. نرخ بهره از نظر الگوریتمی بر اساس عرضه و تقاضا تنظیم می‌شوند، کامپاند یکی از پروتکل های اصلی در اکوسیستم فارمینگ بهره است.
Synthetix
Synthetix یک پروتکل دارایی مصنوعی است که به هر کسی اجازه می‌دهد (SNT)Synthetix Network Token یا اتر خود را به عنوان وثیقه و دارایی مصنوعی در آن استیک کند. چه چیزی می‌تواند یک دارایی مصنوعی باشد؟ عملا هر چیزی که دارای فید قیمتی قابل اعتمادی باشد. این باعث می‌شود تا تقریباً هر دارایی مالی به پلتفرم Synthetix اضافه شود؛ Synthetix ممکن است در آینده اجازه دهد انواع دارایی‌ها برای فارمینگ بهره استفاده شوند.
آوه (Aave)
آوه یک پروتکل غیرمتمرکز برای اعطا و دریافت وام است. نرخ بهره آن براساس شرایط فعلی بازار به صورت الگوریتمی تنظیم می‌شود. وام‌دهندگان در ازای وجوه خود، aTokens دریافت می‌کنند. این توکن‌ها بلافاصله پس از واریز، سود خود را افزایش می‌دهند. آوه همچنین قابلیت‌های پیشرفتهای مانند وام های سریع (flash loans) را نیز در اختیار شما قرار می‌دهد؛ آوه به عنوان یک پروتکل اعطا و دریافت وام غیرمتمرکز، به شدت توسط فارمرهای بهره استفاده می‌شود.
یونی سواپ Uniswap
Uniswap یک بستر مبادلاتی غیرمتمرکز (DEX) است که امکان سوآپ توکن‌های مختلف را فراهم می‌کند. ارائه‌دهندگان نقدینگی برای ایجاد بازار، مبلغی برابر از دو توکن را سپرده می‌کنند. سپس معامله‌گران می‌توانند با آن مجموعه نقدینگی معامله کنند. تأمین‌کنندگان نقدینگی از معاملاتی که در استخر آنها اتفاق می‌افتد کارمزد می‌گیرند؛ Uniswap به دلیل ماهیت بدون اصطکاک خود یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌ها جهت مبادله رمزارزهاست و می‌تواند برای استراتژی‌های فارمینگ بهره مفید باشد.
Curve Finance
وبسایت Curve Finance یک پروتکل مبادلاتی غیرمتمرکز است که به طور خاص برای سوآپ استیبل‌کوین‌ها طراحی شده است. Curve برخلاف سایر پروتکل‌های مشابه مانندUniswap ، به کاربران اجازه می‌دهد تا حجم بالایی استیبل‌کوین را بدون ایجاد لغزش مبادله کنند.
بالانسر (Balancer)
بالانسر یک پروتکل نقدینگی مشابه Uniswap و Curve است. با این تفاوت که امکان اختصاص توکن به صورت سفارشی را در یک استخر نقدینگی فراهم می‌کند. این به تأمین‌کنندگان نقدینگی اجازه می‌دهد به جای تخصیص ۵۰/۵۰ دارایی مورد نیاز در Uniswap، استخرهای بالانسر سفارشی ایجاد کنند؛ با توجه به انعطاف‌پذیری ایجاد شده در ایجاد استخر نقدینگی توسط بالانسر، این پروتکل یک نوآوری مهم برای استراتژی‌های فارمینگ بهره است.
نتیجه‌گیری
به نظر شما انقلاب فایننس غیرمتمرکز چه دستاورد دیگری می‌تواند به همراه داشته باشد؟ اینکه تصور کنیم چه برنامه‌های جدیدی ممکن است در آینده ارایه شود غیرممکن است. با این وجود، پروتکل‌های نقدینگی قابل اعتماد و سایر محصولات DeFi نقشی کلیدی در حوزه مالی، اقتصاد رمزارزی و علوم کامپیوتر خواهند داشت؛ بدون شک، بازارهای DeFi می‌توانند به ایجاد یک سیستم مالی بازتر و قابل دسترس برای هر کسی که دارای اینترنت است کمک کنند.
سوالات متداول
ییلد فارمینگ چیست؟
به عملی که در ازای دریافت پاداش به صورت توکن، باید رمز ارزتان را قفل یا ذخیره کنید فارمینگ بهره یا Yield Farming می‌گویند.
استخر نقدینگی چیست؟
استخر نقدینگی یا (Liquidity Pool)، فضایی مجازیست که کاربران می‌توانند در آن به معامله بپردازند و سهم و مشارکت داشته باشند. هدف از ایجاد استخر نقدینگی، تامین دارایی لازم برای صرافی های غیرمتمرکز است.
