عرضه اولیه DEX یا IDO یک روش نوین و هیجان انگیز از جذب سرمایه به کمک صرافی‌های غیرمتمرکز است که راه جدیدی را برای جمع‌آوری سرمایه در فضای بازار ارزهای دیجیتال باز می‌کند. IDO به پروژه‌ای اشاره دارد که یک توکن را از طریق یک صرافی غیرمتمرکز راه‌اندازی می‌کند. این نوع از صرافی‌ها به استخرهای نقدینگی متکی هستند و تریدرها در آنها می‌توانند توکن‌ها را با یکدیگر مبادله کنند.
عرضه اولیه دیفای یا DEX چیست؟
عرضه اولیه های صرافی غیرمتمرکز (IDO) که مخفف عبارت Initial DEX Offering است، جانشین سایر مدل‌های جذب سرمایه از جمله ICO، STO و IEO محسوب می‌شوند. IDO با ارائه نقدینگی بالا و فوری در هر سطح قیمتی، یک انتخاب عالی برای پروژه‌های جدید و استارتاپ‌های ارز دیجیتال به شمار می‌رود.
| ICO | عرضه اولیه کوین |
| STO | عرضه اولیه اوراق بهادار |
| IEO | عرضه اولیه صرافی |
بر خلاف دیگر روش‌های جذب سرمایه که در بخش فوق به آنها اشاره شد، IDO ها عموماً روشی عادلانه برای راه‌اندازی یک پروژه جدید ارز دیجیتال محسوب می‌شوند، چراکه در این مدل پیش استخراج (pre-mine) وجود ندارد. (در سیستم pre-mine بنیانگذاران پروژه نسبت به اعضای کامیونیتی در اولویت اول قرار می‌گیرند.)
اولین ICO در جولای ۲۰۱۳ توسط Mastercoin برگزار شد. در سال ۲۰۱۴، اتریوم با یک توکن سیل (token sale) جذب سرمایه کرد و در ۱۲ ساعت اول ۳،۷۰۰ بیت‌کوین را جمع‌آوری کرد که در آن زمان تقریباً معادل ۲.۳ میلیون دلار بود.
اولین IEO در ۱۷ آوریل ۲۰۱۹ برگزار شد و در صرافی‌های Idax، BitForex، Bit-Z و Bit-M راه‌اندازی شد. و در ژوئن ۲۰۱۹، Raven Protocol اولین عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) را راه‌اندازی کرد و توکن آن در صرافی بایننس لیست شد.
چند پروژه موفق با روش IDO راه‌اندازی شده است؟
پروتکل Raven با وجود اینکه اولین IDO تاریخ به شمار می‌رفت و حتی در وبلاگ خود ادعا کرد که نمی‌دانستند IDO چیست، با این حال یک پروژه موفق محسوب می‌شود. Raven یک پروتکل آموزش یادگیری عمیقِ (deep-learning training) غیرمتمرکز و توزیع‌شده است. پروتکل Raven در حال ارائه راه‌حل‌های مقرون‌به‌صرفه و سریع است که از بلاکچین برای تحول هوش مصنوعی و صنعت یادگیری ماشینی که در حال حاضر تحت تسلط شرکت‌های بزرگ قرار دارد، استفاده می‌کند. با کمک توکن بومی RAVEN، افراد با به اشتراک گذاشتن منابع رایانه‌ای خود پاداش دریافت می‌کنند؛ همچنین از این توکن کاربردی برای آموزش هوش مصنوعی نیز استفاده می‌شود.
پروتکل Universal Market Access (UMA)
یکی دیگر از پروژه‌های موفق IDO، با وجود اینکه IDO آن یک سری مشکلات اولیه داشت، پروتکل Universal Market Access (UMA) است. UMA توسعه‌دهندگان دیفای را قادر می‌سازد تا روی شبکه اتریوم دارایی‌های مصنوعی (synthetic assets) بسازند. دارایی‌های مصنوعی توکن‌هایی وثیقه دار هستند که ارزش آنها تغییر می‌کند. UMA در آوریل گذشته، فروش توکن خود را از طریق صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ با قیمت اولیه UMA حدود ۰.۲۶ دلار برای هر توکن آغاز کرد. UMA برای رسیدن به این قیمت، باید ۵۳۵،۰۰۰ دلار اتریوم را در یک استخر نقدینگی جدید تزریق می‌کرد.
با این حال، به دلیل اینکه قیمت گذاری در Uniswap به جای دفتر سفارش، با منحنی پیوند (bonding curve) کار می‌کند، با هجوم سرمایه‌گذاران، قیمت توکن UMA به‌سرعت افزایش یافت. درنتیجه، معامله گران سعی کردند با پرداخت کارمزدهای گس بالاتر از دیگران پیشی بگیرند، امری که درنهایت منجر به جهش بیش از ۲ دلاری قیمت UMA پس از راه‌اندازی آن شد. درنهایت قیمت این توکن اندکی بالای ۱ دلار تثبیت شد و خریداران در خصوص خرید این توکن با قیمتی بالاتر از سرمایه‌گذارانِ پیش‌فروش اظهار نارضایتی کردند. با این حال، این مشکل بیشتر مربوط به صرافی Uniswap است تا توکن UMA.
علیرغم این ریزش قیمت، UMA در حال حاضر دارای سرمایه بازاری به ارزش بیش از ۱.۵ میلیارد دلار است، و یک توکن بیش از ۲۵ دلار هزینه دارد.
رابطه IDO و سوشی سواپ
مثال مشابه دیگر سوشی سواپ (SushiSwap)، صرافی غیرمتمرکزی است که بر روی اتریوم ساخته شده و در تلاش است تا جایگاه یونی سواپ را به عنوان محبوب‌ترین صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم تصاحب کند. در سپتامبر گذشته، کاربران سوشی سواپ بیش از ۱.۱۴ میلیارد دلار از دارایی‌های خود در یونی سواپ را به پلتفرم سوشی سواپ منتقل کردند.
جالب است که این پلتفرم به جای راه‌اندازی ICO برای سوشی سواپ، به تأمین‌کنندگان نقدینگی یونی‌سواپ با استیک کردن توکن‌هایشان در سوشی سواپ پاداش داد که این پاداش در قالب توکن SUSHI اعطا شد. در طول دو هفته اول سوشی سواپ، ۱۰۰۰ توکن SUSHI در هر بلاک اتریوم برای کاربرانی که توکن‌های Uniswap خود را بر روی پروتکل SushiSwap استیک کرده بودند، منتشر شد.
چرا به عرضه اولیه دیفای (IDO) نیاز داریم؟
هنگامی که ICO ها و توکن سیل‌ها در سال ۲۰۱۷ رواج پیدا کردند و حدود ۴.۹ میلیارد دلار سرمایه جذب شد، بسیاری از پروژه‌ها در حال تلاش برای حل مشکلات با استفاده از بلاکچین بودند. بسیاری از آنها به موفقیت دست یافتند، اما بیشتر آنها در این مسیر شکست خوردند. نمی‌توان این واقعیت را کتمان کرد که مشکلات متعددی در مورد عرضه اولیه کوین ها ICO وجود دارد: آنها متمرکز و آسیب‌پذیر هستند. از دیگر مشکلات قابل‌توجه ICO ها می‌توان به آسیب‌پذیری آنها در برابر سرقت، خطای انسانی و عدم رعایت حریم خصوصی اشاره نمود.
IDO با ماهیت غیرمتمرکز خود در تلاش است تا مشکلات ICO ها را حل کند و قابلیت‌های جدیدی را به بازار رمزارز اضافه کند. کارآفرینان می‌توانند با تأمین سرمایه جمعی به‌واسطه IDO، هرگونه مشکلات مربوط به حملات هکری و خطاهای انسانی را از بین ببرند. به علاوه، کوین‌های خریداران و هولدرها بلافاصله به کیف پول آنها ارسال می‌شود.
در نظر داشته باشید که AtomicDEX از لیستینگ فوری توکن‌های ERC-20 و QRC-20 پشتیبانی می‌کند و یک پلتفرم IDO برای پروژه‌های جدید ارز دیجیتال ارائه می‌دهد.
مزایای عرضه اولیه های IDO
عرضه اولیه دیفای و صرافی غیرمتمرکز DEX در مقایسه با عرضه اولیه صرافی (IEO) و عرضه اولیه سکه (ICO) دارای مزایای واضح بسیاری است. بیایید چند مورد از آنها را بررسی کنیم. در اولین مورد مزایای این عرضه اولیه باید اشاره کرد که هنگام جمع‌آوری بودجه از طریق IEO یا ICO، پروژه ها ابتدا باید کارمزد صرافی را پرداخت کرده و منتظر بمانند تا پروژه مورد تائید صرافی قرار گیرد. اما در IDO، پروژه ها نیازی به پرداخت کارمزدهای بالا ندارند و نیازی به تائید هیچ پلتفرمی ندارند، زیرا این یک محصول کاملاً غیرمتمرکز است.
علاوه بر این، به جای تائید صرافی، در IDO این اعضای فعال کامیونیتی هستند که پروژه‌ها و توکن‌ها را بررسی می‌کنند، که این زمینه را برای پروژه‌های کوچک و همکاری‌های گسترده فراهم می‌کند.
دومین مورد، برخلاف IEO ها و ICO ها، IDO دسترسی فوری به نقدینگی و معاملات را فراهم می‌کند. علاوه بر این، IDO ها با ارائه یک کیف پول امن و پشتیبانی از پلتفرم معاملاتی، کار کاربران را ساده می‌کنند. باید گفت که محبوبیت IDO ها در حال افزایش است و اکنون بیشتر از سایر مدل‌های جذب سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
عرضه اولیه های دیفای IDO چه آینده‌ای پیش روی دارند؟
عرضه اولیه صرافی های غیر متمرکز و دیفای، جدیدترین روش جذب سرمایه برای پروژه‌های ارز دیجیتال است تا توکن‌های خود را در اختیار عموم قرار دهند، اما هنوز پیشرفت‌هایی مورد نیاز است. شاهد این امر هم توکن UMA است. در IDO ها، مکانیسم کنترلی وجود ندارد. وقتی صحبت از جذب سرمایه می‌شود، مهم است که یک نوع مکانیسم کنترلی برای جلوگیری از تغییرات قیمت توکن یا مقررات KYC داشته باشید.
مقیاس‌پذیری
پیشرفت دیگری که باید روی آن تمرکز شود مقیاس‌پذیری است. تاکنون، تنها پروژه‌های دیفای از طریق IDO سرمایه جذب کرده‌اند. با این حال، این بدان معنا نیست که پروژه‌های دیگر در فضای کریپتو نمی‌توانند از این مدل جذب سرمایه استفاده کنند. البته، این پروژه‌ها برای موفقیت، نیاز دارند که کاربران فعلی دیفای در توکن آنها سرمایه‌گذاری کنند.
چرا؟ به این علت که استفاده از پلتفرم‌های دیفای به دلیل پیچیدگی آن نیاز به آموزش دارد، که این ممکن است مانعی برای تریدرهای عادی باشد. تحول مورد نیاز دیگر افزایش آگاهی و آموزش دیفای همگام با رشد این صنعت است. مفهوم شکل گیری صنعت کریپتوکارنسی این است که با غیرمتمرکز کردن سیستم مالی، آن را در دسترس همه افراد قرار دهد. IDO یک قدم برای تحقق این امر است، اما کاربران برای تشخیص یک پروژه خوب از یک کلاه‌برداری باید به خوبی آموزش دیده باشند.
افزایش آگاهی درباره صرافی‌های غیرمتمرکز
فاکتور دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد این است که علیرغم افزایش علاقه به IDO، کنترل بازار هنوز در دست صرافی‌های متمرکز مانند بایننس یا کوین‌بیس است. سرمایه‌گذاران پیگیر این نیستند که IDO بعدی چه زمانی انجام می‌شود. آنها فقط پیگیر این هستند که کوین‌بیس چه زمانی یک کوین خاص را لیست کند. البته، این امر به احتمال زیاد با افزایش آگاهی در مورد صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs) تغییر خواهد کرد.
نتیجه گیری
آینده عرضه اولیه های صرافی غیرمتمرکز و دیفای IDOs می‌تواند روشن باشد، اما آگاهی بیشتری در این زمینه مورد نیاز است. به علاوه، کاربران دیفای تنها بخش کوچکی از بازار را تشکیل می‌دهند، چراکه دیفای هنوز یک حوزه نسبتاً کوچک است. در حالی که بعید است IDO ها به این زودی‌ها جایگزین ICO ها یا IEO ها شوند، اما آنها مدل جدیدی از جذب سرمایه را معرفی کرده‌اند و این مدل نیاز به پیشرفت‌هایی دارد.
سوالات متداول
IDO چیست؟
IDO مخفف شده کلمه initial DEX offering به معنی عرضه اولیه دارایی دیجیتال توسط صرافی غیرمتمرکز است.
چرا IDO به نسبت سایر روش ها عادلانه تر است؟
در این مدل پیش استخراج (pre-mine) وجود ندارد. در سیستم pre-mine بنیانگذاران پروژه نسبت به اعضای کامیونیتی در اولویت اول قرار می‌گیرند و با حذف این اتفاق، شرایط عادلانه بین تمام کاربران رعایت می‌شود.
