پولکادات (Polkadot) نسل جدید پروتکل بلاک چین است که کل شبکه را به شکلی هدفمند به هم متصل میکند، این پلتفرم امکان همکاری بلاک چین‌های مختلف را در یک مقیاس بزرگ و یکپارچه را فراهم میکند. در واقع پولکادات به شما اجازه می‌دهد تا هر شکل از داده را میان بلاک چین‌های متفاوت ارسال کنید. این پلتفرم با جمع کردن بهترین ویژگی‌های بلاک چین‌های مختلف، راه را برای ظهور بازار‌های غیرمتمرکز جدید هموار میکند. پولکادات تلاش میکند تا راه‌های عادلانه‌تری را برای دسترسی همه کاربران به برنامه‌های کاربردی فراهم کند.
مشاهده: قیمت لحظه ای پولکادات
پولکادات و ارز دیجیتال دات چیست؟
پولکادات در شروع کار خود با دو نوع بلاک چین طراحی گردید، یک شبکه اصلی به نام ریلی چین (Relay Chain) که در آن تراکنش‌ها دائمی بوده و دیگری پاراچین (Parachains) که به شبکه‌های ایجاد شده توسط کاربران اطلاق می‌گردد. پاراچین‌ها را می‌توان برحسب موارد استفاده گوناگون سفارشی کرد و در بلاکچین اصلی قرار داد. بنابراین تراکنش‌های پاراچین از همان امنیت زنجیره اصلی بهره‌مند میشوند. تیم پولکادات ادعا میکند که با استفاده از این طراحی، تراکنش‌ها را می‌توان با استفاده از منابع محاسباتی مورد نیاز برای اجرای زنجیره اصلی، ایمن و دقیق نگه داشت.
همچنین کاربران می‌توانند پاراچین‌ها را برای موارد استفاده مختلف خود شخصی‌سازی کنند. این تیم معتقد است کخ این طراحی به کاربرانش امکان انجام تراکنش‌هایی خصوصی و کارآمدتر را می‌دهد و موجب ایجاد بلاکچین‌هایی با توان پردازشی بالا و عدم افشای اطلاعات کاربران در شبکه‌های عمومی خواهد شد. پولکادات تا به امروز ۲۰۰ میلیون دلار در دو مرحله فروش توکن خود (DOT) جمع‌آوری کرده و از این حیث به یکی از پروژه‌های بلاکچینی با بودجه خوب بدل شده است.
بنیانگذار پروژه پولکادات
بنیانگذاران پولکادات مانند بنیانگذاران کاردانو در پروژه اتریوم نقش داشته اند. پولکادات گاوین وود (Gavin Wood) از بنیانگذاران و مدیر ارشد فناوری سابق اتریوم، پیتر چابان (Peter Czaban) و رابرت هابرمایر (Robert Habermeier) به عنوان موسسین این پروژه و ارز دیجیتال دات (DOT) شناخته میشوند. وایت پیپر پولکادات در اواخر سال ۲۰۱۶ توسط گاوین وود منتشر شد.
پولکادات چگونه کار میکند؟
درباره نحوه عملکرد پولکادات باید گفت که این پلتفرم می‌تواند بلاک چین متعدد را به یک شبکه واحد متصل کند. به همین دلیل از این بلاک چین برای ایجاد نسل بعدی وب یعنی Web3 در آینده استفاده خواهد شد تا انحصار اینترنت را شکسته و آن را در اختیار کاربران قرار دهد. این پروتکل بر حفظ ارتباطات، انتقال ارز و امنیت مشترک بلاک چین ها متمرکز است. پولکادات با متحد کردن بلاک چین ها در یک شبکه به آنها امکان کار کردن با یکدیگر به روش موازی می دهد و با یکپارچگی، نقاط قوت بلاک چین های مختلف ترکیب شده و نقاط ضعف آنها کاهش می یابد. شبکه پولکادات امکان ایجاد سه نوع بلاکچین را فراهم میکند:
ریلی چین (Relay Chain)
اصلی‌ترین بلاکچین پولکادات و جایی که تراکنش ها در آن نهایی می شود، Relay Chain بوده که به منظور دستیابی به سرعت بیشتر، افزودن تراکنش‌های جدید را از عمل اعتبارسنجی تراکنش‌ها جدا میکند. این کار به پولکادات اجازه می‌دهد تا طبق آزمایش سال ۲۰۲۰ بیش از ۱۰۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش کند.
پاراچین (Parachains)
پاراچین‌ها بلاکچینی سفارشی هستند که برای تأیید صحت تراکنش‌ها از منابع محاسباتی Relay Chain استفاده میکند.
بریج (Bridges)
پل‌ها به شبکه پولکادات اجازه داده تا با بلاکچین‌های دیگر ارتباط برقرار کند، ساخت پل‌هایی جهت ارتباط با بلاکچین‌هایی مانند ایاس، کازماس، اتریوم و بیت کوین که امکان تبادل کوین‌های کاربران بین این شبکه‌ها را فراهم میکند، در دست اجرا است.
مکانیسم اجماع
این بلاک چین برای توافق درخصوص وضعیت سیستم خود، از تغییراتی در مکانسیم اثبات سهام (POS) استفاده میکند که به اثبات سهام کاندید شده (NPOS) معروف است. این سیستم به هر شخصی که با قفل نمودن رمزارز خود در یک قرارداد خاص، DOT را استیک میکند، امکان انجام یک یا چند نقش که در زیر اشاره شده را می‌دهد:
- اعتبارسنج: اعتبارسنجی داده‌ها در بلاک‌های پاراچین. آنها همچنین با شرکت در اجماع درباره تغییرات پیشنهادی شبکه رأی می‌دهند.
- نامزدها: نامزدها توکنهای DOT خود را به اعتبارسنج‌ها واگذار میکنند و آرا خود را به آنها اختصاص می‌دهند.
- تلفیق‌کننده: نودهایی که تاریخچه کامل هر پاراچین را ذخیره و داده‌های تراکنش آنها را به صورت بلاک جهت افزودن به Relay Chain جمع میکند.
- ناظران: شبکه پولکادات را کنترل کرده و رفتارهای مخرب را به اعتبارسنج‌ها گزارش می‌دهند.
- کاربران: افرادی که DOT خود را قفل و این نقش‌ها را انجام می‌دهند مجاز به دریافت پاداش هستند.
حاکمیت
سه نوع کاربر پولکادات می‌توانند بر توسعه نرم‌افزاری آن تأثیر بگذارند که شامل موارد زیر میشوند:
- هولدرهای DOT: هرکسی که توکن DOT را خریداری کند می‌تواند تغییراتی را در شبکه پیشنهاد و تغییرات عمده سایرین را رد یا تایید کند.
- شورا: اعضای آن توسط هولدرهای DOT انتخاب میشوند و مسئولیت اعمال تغییرات ایجاد شده در نرم‌افزار را برعهده دارند.
- کمیته فنی: گروهی متشکل از سازندگان پولکادات هستند که قادرند در شرایط اضطراری، پیشنهادهایی ویژه ارائه دهد. اعضای کمیته فنی توسط اعضای شورا رای می‌دهند.
بلاک چین پولکادات
امروزه بیشتر بلاک چین‌ها به دلیل محدودیت‌های طراحی با مشکل مقیاس‌پذیری در ابعاد بزرگ مواجه هستند. بلاک چین پولکادات چند مزیت اساسی نسبت به شبکه‌های قدیمی موجود دارد. شاردینگ ناهمگون، مقیاس‌پذیری، بروزرسانی، حاکمیت شفاف و ترکیب‌پذیری میان زنجیره‌ای از مهمترین این مزیت‌ها هستند.
هر بلاک چین کاربرد مشخصی دارد و برای انجام معاملات مختلف از ویژگی‌های مشخصی استفاده میکند. با تخصصی‌تر شدن کاربرد هر شبکه، نیاز به انجام معاملات میان بلاک چین‌های مختلف افزایش می‌یابد. پولکادات یک بلاک چین شارد (Shard) است، به این معنی که چندین زنجیره را در یک شبکه واحد به هم متصل میکند. این ویژگی، تراکنش‌ها را به صورت موازی پردازش کرده و امنیت داده‌های مبادله شده میان زنجیره‌ها را تامین میکند.
در مدل شاردینگ ناهمگون (Heterogeneous Sharding) پولکادات، می‌توان هر زنجیره در شبکه را برای یک مورد استفاده خاص بهینه‌سازی کرد. در این مدل دیگر نیازی نیست تا زنجیره‌ها مجبور به سازگاری با یک نسخه واحد (برای همه) باشند. زنجیره‌های تخصصی شده بیشتر به معنی امکانات و نوآوری بیشتر است.
مقیاس‌پذیری: بلاک چین‌های که رشد میکنند
یک بلاک چین برای پشتیبانی از ایجاد و توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) آینده، کافی نخواهد بود. توان محدود و سرعت پایین اجرای تراکنش‌ها در بلاک چین‌های قدیمی، عملا مقیاس‌پذیری آنها را در دنیای واقعی غیرممکن میکند. پولکادات مشکل پردازش یکی یکی تراکنش‌ها در بلاک چین‌های قدیمی را با استفاده از شاردینگ، حل میکند. در واقع با اتصال چندین زنجیره به یکدیگر، امکان پردازش موازی تراکنش‌ها را فراهم می‌شود.
استفاده از ویژگی «ریلی چین تودرتو» (Nested Relay Chain)، به پولکادات اجازه می‌دهد که در آینده بیش از این مقیاس‌پذیری خود را افزایش دهد. این کار باعث افزایش تعداد شارد‌هایی می‌شود که می‌توانند به شبکه اضافه شوند.
بروزرسانی: یک بلاک چین بدون فورک
این روز‌ها ما عادت کرده‌ایم که برنامه‌ها و بازی‌های ما به طور مرتب و خودکار به روز شوند. توسعه‌دهندگان ایرادات را طرف و ویژگی‌های جدیدی را اضافه میکنند. بلاک چین‌ها نیز مانند دیگر برنامه‌ها نیاز به بروزرسانی دارند. اگرچه ارتقا بلاک چین بسیار دشوارتر و پیچیده‌تر از یک بروز رسانی یک برنامه یا بازی است. به طور معمول، بروزرسانی (Upgradeability) بلاک چین‌ها با ایجاد یک فورک در شبکه همراه است. این هارد فورک که اجرای کامل آن، ماه‌ها طول می‌کشد می‌تواند باعث ایجاد شکاف در جامعه شود.
پولکادات با متحول کردن این فرایند، امکان بروزرسانی بلاک چین‌ها را بدون نیاز به یک فورک در شبکه فراهم میکند. این بروزرسانی بدون نیاز به فورک از طریق سیستم حکمرانی شفاف Polkadot در شبکه اجرا می‌شود. این ویژگی به بلاک چین‌ها کمک میکند تا بتوانند به سرعت با فناوری‌ها جدید سازگار شوند. همچین خطر ایجاد منازعه و بی‌اعتمادی در جامعه را که در زمان ایجاد یک هاردفورک رخ می‌دهد، کاهش خواهد داد.
حاکمیت شفاف: قدرت جامعه
بیشتر بلاک چین‌های نسل اول و دوم، هیچ روش مشخص و رسمی برای حکمرانی ندارند. در این شبکه‌ها، سهامداران نمی‌توانند در اصلاح یا بهبود پروتکل‌ها نقشی ایفا کنند. پولکادات دارای حاکمیت شفاف (Transparent Governance) و کاملا متفاوت است. تمامی دارندگان توکن دات، ارز دیجیتال بومی شبکه پولکادات به روشی شفاف و عادلانه در این فرایند مشارکت میکنند. در این شبکه، همه هولدرهای DOT، قادر به پیشنهاد تغییر پروتکل یا رای دادن به پیشنهاد‌های دیگران هستند. آنها همچنین می‌توانند به انتخاب اعضای شورا که نماینده سهامداران (منفعل) در سیستم حکومتی Polkadot هستند، کمک کنند.
ترکیب‌پذیری میان زنجیره‌ای: همکاری مبتنی بر طراحی
بلاک چین‌های قدیمی، شبکه‌های بسته‌ای هستند که امکان برقراری ارتباط با یکدیگر را ندارند. گسترش بلاک چین‌هایی با کاربرد‌های تخصصی نیاز به ارتباط متقابل و قابلیت همکاری میان آنها را افزایش می‌دهد. قابلیت ترکیب‌پذیری میان زنجیره‌ای (Cross-Chain Composability) پولکادات به این شبکه‌ها اجازه می‌دهد تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. در واقع این ویژگی راه را برای موج جدیدی از نوآوری در حوزه بلاک چین و ارز‌های دیجیتال باز میکند. استفاده از قابلیت بریج (Bridge) بلاک چین‌ها در کنار شاردینگ به برنامه‌های غیر متمرکز مالی (DeFi) و رمز ارز‌ها اجازه می‌دهد تا با شبکه‌های دیگری مانند اتریوم ارتباط برقرار کنند.
مزایای پولکادات
پروژه پولکادات با ارائه یک فریم فورک پل مانند (Bridge-Like) تلاش میکند تا تحولی در فناوری بلاک چین ایجاد کند. این پلتفرم و توکن بومی آن – ADA – مزایای زیر را ارائه می‌دهند:
- مقیاس‌پذیری بی‌نهایت: Polkadot می‌تواند از بی‌نهایت بلاک چین پشتیبانی کند و به آنها اجازه دهد تا به هم متصل شوند. این ویژگی به عنوان زنجیره‌های موازی یا پاراچین (Para-Chains) شناخته می‌شود.
- مکانیسم حاکمیت تعریف شده: Polkadot یک مکانیسم حکمرانی تعریف شده دارد، که مشکلی عمده‌ای را که سایر بلاک چین‌ها با آن روبرو هستند، برطرف میکند.
- قابلیت ارتقا: Polkadot می‌تواند بدون نیاز به استفاده از هارد فورک، بروزرسانی‌های مهم انجام دهد.
- امنیت مشترک: بلاک چین‌هایی که با Polkadot به هم متصل میشوند می‌توانند توسط یک چتر امنیتی واحد، ایمن شوند. این ویژگی می‌تواند به محافظت از زنجیره‌های کوچکی که دارای امنیتی موثری نیستند، کمک کند.
- مکانیسم اجماع انعطاف پذیر: بلاک چین‌های مختلف بر اساس مکانیسم‌های اجماع مختلفی اجرا میشوند. پلتفرم Polkadot از یک مکانیسم اجماع باز و سازگار برای میزبانی کاربران استفاده میکند.
- تراکنش‌های کراس-چین: این چارچوب می‌تواند از انتقال ارزش بین بلاک چین‌های مختلف پشتیبانی کند. این ویژگی برای همکاری و یکپارچگی واقعی بلاک چین‌ها ضروری است.
آشنایی ارز دیجیتال دات (DOT)
در سال ۲۰۱۷، پولکادات با فروش توکن دات (DOT) در جریان عرضه اولیه کوین (ICO) حدود ۱۴۰ میلیون دلار درآمد داشت. پلکادات همچنین دو فروش خصوصی در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ برگزار کرد و حدود ۱۰۰ میلیون دلار در این دو فروش درآمد کسب کرد. به خاطر مشکلی که در کیف پول پاریتی (Parity) به وجود آمد، حدود نیمی از توکنهای عرضه اولیه قفل شدند.
این توکنهای قفل شده هیچوقت به چرخه بازنگشتند اما از بین رفتن آنها روی ارزش پلکادات تاثیری نگذاشت. برای خرید و فروش و نگهداری ارز دیجیتال دات، نیاز به انتخاب و نصب یک کیف پول پولکادات خواهید داشت. توکن دات (DOT) ارز دیجیتال اختصاصی شبکه پولکادات است و حال حاضر جزو ۱۰ ارز دیجیتال برتر بازار است. این ارز دیجبتال برای انجام سه هدف مشخص ایجاد شده است:
مشارکت در حاکمیت
هولدرهای توکن پولکادات بر پروتکل این شبکه کنترل دارند. در این شبکه، تمام امتیازاتی که در بلاک چین‌های دیگر در انحصار ماینر‌ها است به هولدرهای دات (شرکت‌کنندگان در ریلی چین) اعطا می‌شود. این امتیازات شامل مشارکت در حاکمیت و مدیریت رویداد‌هایی مانند بروزرسانی و رفع مشکلات پروتکل است.
سهام‌گذاری یا استیکینگ
استفاده پولکادات از «نظریه بازی‌ها» باعث می‌شود تا دارندگان توکن دات، به شکلی صادقانه و سازنده رفتار کنند. در این مکانیسم، بازیگران خوب پاداش خواهند گرفت و بازیگران بد، توکنهای استیک شده خود را از دست خواهند داد. استفاده از این روش باعث امنیت شبکه Polkadot خواهد شد.
وثیقه‌گذاری در شبکه
پاراچین‌های جدید (بلاک چین‌های موازی) می‌توانند با وثیقه‌گذاری ارز دیجیتال دات به شبکه اضافه شوند. پاراچین‌های قدیمی یا غیر قابل استفاده با حذف توکنهای وثیقه‌گذاری شده از شبکه حذف میشوند. این سازوکار نوعی فرایند اثبات سهام (PoS) است.
نمودار شمعی پولکادات
پولکادات در مقایسه با اتریوم ۲.۰
با توجه به اینکه بنیانگذار هر دو آنها مشترک است، حدس و گمان زیادی در مورد تفاوت پولکادات و اتریوم مطرح است. در واقع پولکادات و اتریوم ۲.۰ شباهت‌های زیادی در طراحی و عملکرد دارند. برای مثال هر دو بلاک چین از شاردینگ پشتیبانی میکنند. این ویژگی با تقسیم کردن کردن پایگاه داده به تکه‌های جداگانه، امکان پردازش موازی تراکنش‌ها را فراهم میکند. پولکادات و اتریوم همچنین از مدل اجماع هایبرید (Hybrid Consensus Model) و مکانیسم استیکینگ مشابهی استفاده میکنند.
البته تفاوت‌هایی هم وجود دارد. یک اینکه STF تمامی شارد‌های اتریوم ۲. ۰ یکسان است، در حالی که در پولکادات، STFها می‌توانند متغیر باشند. دو اینکه فرآیند حکمرانی اتریوم ۲. ۰ خارج از زنجیره (Off-Chain) است – برای اجرای تصمیمات حاکمیتی نیاز به ایجاد فورک دارد – در حالی که تصمیمات پولکادات به شکل درون زنجیره‌ای (On-Chain) و بدون نیاز به فورک اجرا می‌شود. سه اینکه مکانیسم‌های انتخاب تاییدکنندگان (Validators) در شبکه متفاوت است. در انتها پیشنهاد می‌کنیم مقاله آینده پولکادات را برای درک بهتر این پروژه رمز ارزی و پیش‌بینی وضعیت آن در چند سال آینده مطالعه کنید.
سوالات متداول
چه کیف پولهایی از پولکادات پشتیانی میکنند؟
برای نگهداری ارز دیجیتال دات (DOT) میتوانید از کیف پولهای تراست والت، اتمیک والت یا پولکاوالت استفاده کنید.
قیمت ارز دیجیتال پولکادات چقدر است؟
برای اطلاع از قیمت رمز ارز دات (DOT) میتوانید به صفحه قیمت لحظهای پولکادات مراجعه کنید.
