تزوس (XTZ) در سال ۲۰۱۴ میلادی تلاش کرد تا آنچه را که «بلاکچین خود اصلاح‌گر» می‌نامند، محقق کند؛ این مفهوم، علی رغم پیچیدگی های اجرایی آن، ساده است: تزوس به هر کسی که دارای توکن XTZ است اجازه می‌دهد در مورد تغییرات احتمالی قوانین آن رای دهد و پس از تصمیم‌گیری، نرم‌افزار به طور خودکار به‌روز می‌شود و اطمینان حاصل می‌کند که تغییرات اعمال شده است.
مشاهده : قیمت لحظه ای تزوس
آشنایی با تزوس (Tezos)
تزوس (Tezos) با بکارگیری ویژگی خود اصلاح‌گر قصد دارد شانس ایجاد فورک بلاکچین خود را به حداقل برساند؛ با این حال، این ایده که یک رمزارز می‌تواند خود را در بستر نرم‌افزاری خود ارتقا دهد، پیامدهای گسترده‌ای درخصوص شروع یک بحث پیرامون آنچه «حکمیت بلاکچین» نامیده می‌شود، به دنبال داشت، ورود تزوس به نوعی طبقه‌بندی بلاکچین‌ها را دستخوش تغییر کرد و دارایی‌های رمزارزی را به دو بخش «حاکمیت برون زنجیره‌ای» و «حاکمیت درون زنجیره‌ای»، تفکیک نمود.
کاربران تزوس، برای کارکرد این سیستم مجاز به رأی‌دهی از طریق فرآیند «بیکینگ» (baking) هستند که در آن توافق کرده‌اند XTZ را در قراردادهای ویژه‌ای بلاک کنند. همچنین کاربران میتوانند بیکر (bakers) شده و یا توکن‌های خود را در ازای دریافت پاداش، به سایر بیکرها واگذار کنند؛ تزوس قبل از عرضه عمومی بلاکچین خود در سال ۲۰۱۸، برای این طراحی جدید توانست سرمایه زیادی را در سال ۲۰۱۷ جذب نماید.
تزوس چگونه کار می‌کند؟
بلاکچین تزوس بسیاری از ویژگی‌های مشترک سایر رمزارزها را ارایه می‌دهد؛ توسعه‌دهندگان میتوانند از نرم‌افزار آن برای اجرای منطق برنامه‌نویسی سفارشی (قراردادهای هوشمند) و طراحی برنامه‌های جدید (اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز) جهت توزیع محصولات و خدمات خود استفاده کنند.
با این حال، ویژگی‌های رأی‌دهی آن به طراحی متفاوتی نیاز دارد، بلاکچین تزوس به طور خاص به دو بخش تقسیم می شود:
- Shell: کدی که براساس رأی‌دهی کاربران اصلاح می‌شود، همچنین بررسی تراکنش‌ها و عملیات اداری را بر عهده دارد.
- Protocol: کدی که وظیفه ارسال پیشنهادها به Shell جهت بررسی را دارد.
بلاک چین تزوس (Tezos)
تزوس یک پلتفرم بلاک چین برای ایجاد قراردادهای هوشمند و تولید برنامه‌های غیر متمرکز (dApps) است. ویژگی خود اصلاح‌گری این شبکه، بر روی مکانیسم رای‌گیری درون-زنجیره‌ای اجرا می‌شود. بلاک چین Tezox به عنوان یک شبکه غیر متمرکز، بدون نیاز به مجوز و همتا به همتا طراحی شده است. این پلتفرم از یک مدل الگوریتم نمایندگی اثبات سهام (DPoS) استفاده می‌کند. مجموعه تمام این ویژگی‌ها به سهامداران اجازه می‌دهد تا از طریق یک پروتکل حکمرانی درون-زنجیره‌ای در تصمیم‌گیری‌های مهم شرکت کنند.
تزوس برای همگام سازی شبکه خود، از شکل کلاسیک الگوریتم اثبات سهام، موسوم به اثبات سهام سیال (LPoS) استفاده می‌کند؛ LPoS مشابه مکانیسم سنتی PoS، الگوریتمی است که برای حفظ امنیت شبکه، اعتبارسنجی تراکنش ها و توزیع XTZ، به رایانه‌های دارای نرم‌افزار تزوس متکی است. برای اینکه شرکت‌کنندگان (نودها) در حکمیت این شبکه شرکت کنند، می‌بایست XTZ خود را در فرآیندی موسوم به «بیکینگ»، بلاک کنند. برای تبدیل شدن به یک بیکر، یک نود با ۸ هزار XTZ نیاز است؛ همچنین کاربران میتوانند با وکالت دادن توکن های خود به سایر بیکرها، در ازای دریافت پاداش XTZ، به سایر کاربران رای دهند، بیکرها انگیزه فعالیت صادقانه را دارند زیرا کاربران قادرند بسته به تنظیمات رأی خود، به راحتی بین آنها جابجا شوند.
برنامه‌های غیر متمرکز تزوس
این پروتکل امکان اجرای برنامه‌های غیر متمرکز را به صورت خودکار فراهم می‌کند. اجرای خودکار برنامه‌ها یعنی هیچ کدام از عملکرد‌های به هیچ گونه مجوز یا مداخله شخص ثالث نیاز ندارند. وجود این ویژگی در اجرای برنامه‌های غیر متمرکز، موارد استفاده از شبکه تزوس را گسترش می‌دهد.
قراردادهای هوشمند تزوس
قراردادهای هوشمند تزوس توافق نامه‌هایی هستند که به صورت خودکار و مستقل اجرا می‌شوند. هر شخص طرف قرارداد هوشمند می‌تواند شرایط خاص را تعیین کند که برای اجرای درست قرارداد لازم است. بدون نیاز به اجازه (Permissionless) بودن پلتفرم تزوس، بستر مناسبی را برای اجرای dApps در این پلتفرم فراهم می‌کند.
ارز دیجیتال تزوس XTZ
توکن XTZ، ارز دیجیتال اصلی و بومی تزوس است. از این ارز دیجیتال می‌توان به عنوان پول (Cash) یا برای مشارکت در مدیریت بلاک چین پلتفرم استفاده کرد. دارندگان ارز دیجیتال تزوس میتوانند در مدیریت شبکه آن مشارکت کنند. در این پلتفرم هرگونه تغییر و بروزرسانی در پلتفرم نیازمند تایید سهامداران است. اگر پیشنهادات اصلاح یا بروزرسانی پذیرفته شود، توسعه‌دهندگان در قبال بهود شبکه XTZ دریافت می‌کنند.
سرعت انجام تراکنش‌های Tezos
ارز دیجیتال XTZ توانایی انجام ۴۰ تراکنش در ثانیه (TPS) را دارد. این عدد بسیار بیشتر از ۴. ۶ TPS بیت کوین و ۱۵ TPS اتریوم است. توانایی اعمال تغییرات در لحظه بر روی شبکه در صورت نیاز، یکی دیگر از ویژگی‌هایی است که تزوس را از بلاک چین‌های نسل اول و دوم متمایز می‌کند. تغییرات پروتکل در سایر بلاک چین‌ها باعث ایجاد هارد فورک فروپاشی جامعه می‌شود.
زمان بلاک (Block Time)
زمان ساخت هر بلاک در تزوس حدود یک دقیقه بود که بعد از بروزرسانی‌گرانادا به ۳۰ ثانیه کاهش یافت. البته این زمان بسته به ترافیک شبکه می‌تواند متغیر باشد. پس از تولید ۴۰۹۶ بلاک، یک چرخه (Cycle) در بلاک چین Tezos به پایان می‌رسد. در بهترین حالت هر چرخه برای کامل شدن به دو روز و ۲۰ ساعت و ۱۶ دقیقه زمان نیاز دارد. اما این زمان به این بستگی دارد که هر بلاک با چه سرعتی ساخته می‌شود.
بهترین ویژگی‌های رمزارز تزوس
خود اصلاح‌گر
خود اصلاح‌گری به تزوس اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به فورک و تقسیم شبکه به دو بلاک چین، خود را بروزرسانی کند. وجود این ویژگی مهم است و از بروز بعضی مشکلات در آینده جلوگیری می‌کند. ایجاد فورک می‌تواند باعث اختلاف در جامعه شود، انگیزه سرمایه‌گذاران را تغییر دهد و اثر شبکه‌ای را با مشکل مواجه کند. خود اصلاح‌گری تزوس می‌تواند هزینه‌های بروزرسانی پروتکل و اجرای یکپارچه نوآوری‌ها در آینده را کاهش دهد.
حکمرانی درون-زنجیره‌ای
در شبکه تزوس تمامی سهامداران میتوانند در اداره پروتکل مشارکت کنند. چرخه سازمان یافته انتخابات به سهامداران امکان می‌دهد تا در مورد اصلاحات پیشنهادی پروتکل به توافق برسند. این شبکه، امکان تغییر فرایند انتخابات را در صورت کشف ساز و کار‌های بهتر حکمرانی فراهم می‌کند. این ویژگی حاصل ترکیب مکانیسم حکمرانی درون-زنجیره‌ای و پروتکل خود اصلاح‌گر تزوس است.
نوآوری غیر متمرکز
در تزوس افرادی که اصلاحات پیشنهادی آنها توسط سهامداران پذیرفته شده و باعث بهبود پروتکل می‌شود، پاداش دریافت می‌کنند. سازوکار پرداخت پاداش، انگیزه مشارکت در بهبود و نگهداری از شبکه به شکل غیر متمرکز را تقویت می‌کند. این ویژگی باعث شکل‌گیری یک اکوسیستم فعال و متنوع از توسعه‌دهندگان می‌شود که برای پذیرش و توسعه تزوس انگیزه خواهند داشت.
قراردادهای هوشمند و تایید رسمی
قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز ساخته شده در تزوس، نمی‌تواند توسط شخص ثالث سانسور یا تعطیل شود. همچنین ساده شدن فرایند تایید رسمی، امنیت قراردادهای هوشمند را بهبود می‌بخشد. تزوس این فرایند را با استفاده از تکنیکی که از اثبات ویژگی‌های ریاضی قراردادهای هوشمند استفاده می‌کند، انجام می‌دهد. اجرای درست این تکنیک می‌تواند از وقوع مشکلات و باگ‌های پرهزینه در آینده جلوگیری کند.
الگوریتم اثبات سهام
در شبکه‌های غیر متمرکز و همتا به همتا، نودها (Nodes) منابع محاسباتی لازم برای فعال نگه داشتن شبکه را فراهم می‌کنند. اثبات سهام (PoS) مکانیزمی است که توسط آن شرکت‌کنندگان مختلف در مورد وضعیت بلاک چین تزوس به توافق (اجماع) می‌رسند. در تزوس برخلاف سایر الگوریتم‌های اثبات سهام، هر نود می‌تواند در فرایند اجماع شرکت کرده و به دلیل تلاش برای بهبود امنیت و ثبات شبکه، پاداش دریافت کند. همچنین استفاده از الگوریتم PoS نسبت به الگوریتم PoW که در شبکه بیت کوین استفاده می‌شود، هزینه و سختی ورود برای مشارکت را کاهش می‌دهد.
نمایندگی
در الگوریتم PoS، استیکینگ یا سپرده کردن شرط لازم برای مشارکت در فرایند اجماع و جلوگیری از کاهش ارزش ارز دیجیتال است. حفظ امنیت و کارایی پروتکل اجماع به صداقت اکثریت مشارکت‌کنندگان وابسته است. امنیت تزوس از طریق مجازات افراد متقلب و دادن پاداش به افراد درستکار در شبکه تامین می‌شود. رفتار متقلبانه یک مشارکت‌کننده می‌تواند منجر به از دست دادن دارایی ش شود. همچنین کاربرانی که مایل به مشارکت مستقیم در پروتکل اجماع نیستند، میتوانند حقوق خود را به سایر کاربران واگذار کنند تا نمایندگان از طرف آنها در این فرایند شرکت کنند.
ساختار ارز دیجیتال XTZ
شبکه بلاک چین ارز دیجیتال تزوس (XTZ) بر اساس سه پروتکل مهم کار می‌کند.
پروتکل شبکه
پروتکل شبکه تزوس برای مشخص کردن بلاک‌ها و توزیع آنها درون بلاک چین طراحی شده است. این ساز و کار شبکه گاسیپ (Gossip Network) و کل پروتکل را به یکدیگر متصل می‌کند. پروتکل شبکه، نیاز نودها برای حفظ یکپارچگی بلاک چین تزوس مانند بارگیری وضعیت بلاک چین، اتصال کاربران و توزیع بلاک‌های ساخته شده را فراهم می‌کند.
پروتکل معاملات
پروتکل معاملات تزوس، بر درستی و اعتبار معاملات نظارت می‌کند. این پروتکل یک نسخه از تمام‌ترانش‌های بلاک چین، به ویژه تراکنش‌های مربوط به معاملات همتا به همتا و فعالیت‌های بلاک چین را در اختیار دارد.
پروتکل اجماع
پروتکل اجماع، اجازه می‌دهد تا شبکه در مورد وضعیت بلاک چین به توافق برسد. ارز دیجیتال تزوس از الگوریتم نمایندگی اثبات سهام (DPoS) برای اجماع در شبکه استفاده می‌کند. این پروتکل امکان اصلاح یا بروزرسانی در تزوس را از طریق رای‌گیری میان سهامداران، فراهم می‌کند.
پوسته شبکه تزوس
پوسته شبکه تزوس چیزی است که پروتکل‌های مختلف این پلتفرم را به هم پیوند می‌دهد. پوسته شبکه در واقع همان پروتکل بلاک چین است که پروتکل اجماع را در کنار تراکنش‌ها قرار می‌دهد. فرم پروتکل بلاک چین، نتیجه همه تغییرات و بروزرسانی‌ها در شبکه است. ویژگی خود اصلاح‌گر تزوس به سهامداران اجازه می‌دهد تا بلاک‌هایی که حاوی اطلاعات تراکنش یا بروزرسانی پروتکل باشد را به زنجیره شبکه اضافه کنند.
تزوس از زبان برنامه‌نویسی OCaml برای ساخت و توسعه خود استفاده می‌کند. این زبان برنامه‌نویسی قادر به شناخت سه عنصر اساسی در زنجیره است: بلاک‌ها، پروتکل‌ها و تراکنش‌ها. هر ماژولی که با OCaml نوشته و روی زنجیره اجرا شده باشد می‌تواند وضعیت کلی شبکه تزوس را بروزرسانی کند.
مشکلات پروژه tezos
پروژه تزوس با وجود وعده خود برای ایجاد یک پروتکل جامعه محور، در میان جامعه ارز‌های دیجیتال بسیار بحث برانگیز بوده است. بسیاری معتقد بودند که این پروژه دارای اصول بنیادی برای ایجاد یک پروتکل واقعاً غیر متمرکز و بدون خطر هارد فورک است. با بررسی جایگاه امروزی پروژه، می‌توان فهمید که تزوس در اجرای وعده‌ی ایجاد یک پروتکل خود اصلاح‌گر، کوتاهی نکرده است. با این حال، اتفاقاتی که پس ICO رخ داد ثابت کرد که تیم توسعه دهنده ارز دیجیتال تزوس با مشکلاتی زیادی مواجه بوده است. آرتور و کاتلین بریتمن پس از ایجاد تزوس، یک بنیاد مالی در سوئیس ایجاد کردند تا استقلال بیشتری بر دارایی‌های این پلتفرم داشته باشند.
نمودار شمعی Tezos
اما مقررات کشور سوئیس (که ظاهرا قبل از تصمیم‌گیری آن را بررسی نکرده بودند) به هیئت مدیره اجازه می‌داد تا مانند بنیانگذاران قدرت کنترل دارایی‌ها را داشته باشند. همین اتفاق باعث شد تا رئیس وقت بنیاد، یوهان گورز تمام دارایی‌های بریتمنها را مسدود کند. از آن زمان تاکنون چندین اقدام قانونی با هدف برکناری یوهان گورس از بنیاد انجام شده است. اما تنها زمانی که بریتمنها توانستند کنترل کد منبع پروژه را به دست بیاورند، پروژه تزوس دوباره شروع به کار کرد. همچین اجرای ناگهانی قانون احراز هویت (KYC) برای دارندگان ارز دیجیتال تروز از دیگر اقداماتی بود که اعتماد به این پلتفرم را دچار آسیب کرد. با این حال تروس همچنان بر قول خود، ایجاد یک بستر بلاک چین منحصر به فرد ثابت قدم مانده است.
بروزرسانی XTZ
بیکرها با رأی به تغییرات پیشنهادی در کدها، در حاکمیت بلاک چین مشارکت می‌کنند؛ روند رأی گیری شامل چهار دوره مشخص است که هر دوره به فواصل تقریبا ۲۳ روزه انجام می‌شود، همچنین بیکرها میتوانند فاکتورهایی را به پیشنهادات خود ضمیمه کنند؛ اگر پیشنهاد پس از هر چهار دوره رأی‌گیری تأیید شود، پروتکل مقدار مشخصی XTZ صدور و به بیکر پرداخت می‌نماید.
- دوره پیشنهاد: هر بیکر می‌تواند پیشنهادی را برای اصلاح یا بروزرسانی بلاک چین تزوس ارائه دهد، پیشنهادات با آرا زیاد به دوره بعدی منتقل می‌شوند.
- دوره شمارش آرا: پیشنهادهایی که به اکثریت آرا برسند (۸۰٪ آرا) به دوره بعدی منتقل می‌شوند.
- دوره آزمایش: سپس این پیشنهاد به یک زنجیره آزمون موقت (فورک ۴۸ ساعته) منتقل می‌شود تا بررسی شود آیا این تغییر موثر است و درصورت پذیرش شبکه بی‌خطر خواهد بود یا خیر.
- دوره ترفیع رأی: بیکرها برای تعیین اجرای یک پیشنهاد رأی می‌دهند؛ اگر رأی به تایید اکثریت برسد، پیشنهادات از بین می‌رود.
سوالات متداول
ارز دیجیتال XTZ چیست؟
ارز دیجیتال تزوس (XTZ) یک شبکه بلاک چین نسل چهارم است که از الگوریتم اثبات سهام به عنوان مکانیسم اجماع استفاده می‌کند.
تزوس چگونه کار می‌کند؟
بلاک چین تزوس می‌تواند به ۲ بخش مجزا تقسیم شود:
- پوسته شبکه که به طور کلی اجرای تراکنش‌ها را مدیریت می‌کند و بر اساس رای‌گیری کاربران اصلاح می‌شود.
- پروتکل شبکه پیشنهادات را برای بررسی به پوسته ارسال می‌کند.
الگوریتم نقدینگی اثبات سهام (LPoS) در تزوس چیست؟
نقدینگی اثبات سهام (Liquidity Proof of Stake) الگوریتم مورد استفاده بلاک چین تزوس برای حفظ امنیت شبکه، تایید تراکنش‌ها و ساخت ارز دیجیتال تز (XTZ) است.
ارز دیجیتال تزوس چه مزیت‌هایی دارد؟
استیکینگ مقرون به صرفه، ساختار قابل تغییر، ارتقا یکپارچه شبکه، قراردادهای هوشمند قابل رهگیری و … از جمله مزیت‌های رمز ارز تزوس هستند.
