اتریوم یک بلاک‌چین عمومی است که همه می‌توانند از آن برای ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز، توکن‌ها و همچنین پرداخت‌های ارز دیجیتال استفاده کنند. این بلاک‌چین از آنجایی که قابلیت‌ها و ویژگی‌های زیادی دارد و همیشه در دسترس است، روزانه بیش از ۱ میلیون تراکنش را انجام می‌دهد. پذیرش گسترده اتریوم برای بلاک‌چین خوب است، اما برای تجربه کاربر بد و مشکل ساز است. دلیل آن هم سرعت کم و کارمزد‌های بسیار بالای آن است. راه حل مقیاسپذیری لایه ۲ اتریوم یکی از راه‌کارهای استفاده از شبکه اتریوم است.
برخلاف تراکنش‌های اتریوم که ممکن است تا ۱۰ دقیقه طول بکشد و مقدار قابل‌توجهی ETH برای کارمزد‌ها خرج شود، تراکنش‌های L۲ آنی و تقریباً بدون کارمزد هستند. با ما همراه باشید تا نحوه عملکرد این راهحل را یاد بگیرید.
مقیاسپذیری L2 چیست؟
راهحلهای مقیاسپذیری L۲، اتریوم را برای همه مقرونبهصرفهتر و سریعتر میکند. هنگامی که بلاک چین اتریوم را به عنوان لایه ۱ در نظر می‌گیرید، مشاهده نحوه عملکرد آن‌ها بسیار ساده است. بیایید نگاهی دقیق‌تر به این مفهوم بیندازیم.
شبکه اتریوم زنجیره اصلی یا اولیه است، به این معنی که تمام تراکنش‌های شبکه روی بلاک چین انجام می‌شود. از آنجایی که اتریوم شبکه اصلی است، ظرفیت آن محدود است. در عوض، سرعت تراکنش آن تقریباً ۱۵ تراکنش در ثانیه است. زمانی که تعداد کاربران شبکه افزایش می‌یابد، به دلیل سقف تراکنش‌های اتریوم، تراکنش‌ها با هزینه بیشتر و سرعت کمتر پردازش می‌شوند. مانند یک بزرگراه، ترافیک زیاد باعث شلوغی اتریوم می‌شود.
برای تجسم کردن میزان محدودیت‌های مقیاسپذیری اتریوم، در نظر بگیرید که غول پرداخت‌ها، ویزا، حدود ۲ هزار تراکنش در ثانیه را انجام می‌دهد. البته این مقایسه منصفانه نیست، چرا که ویزا متمرکز و اتریوم غیرمتمرکز است. با این حال، دانستن محدودیت‌های اتریوم در مقایسه با شبکه‌های متمرکز برای تعیین میزان مقیاسپذیری اتریوم برای پذیرش گسترده ضروری است.
بنابراین، اتریوم برای این مشکل چه کاری باید انجام دهد؟ اتریوم ۲.۰، آپگریدی است که انتظار می‌رود عملکرد مقیاسپذیری شبکه را به میزان قابل توجهی افزایش دهد، اما تا سال ۲۰۲۳ انجام نمی‌شود. در نتیجه، راه حل‌های لایه ۲ شروع به ظهور کرده‌اند. به خاطر داشته باشید که اتریوم لایه ۱ است، بنابراین یک لایه ۲ متصل به اتریوم را در هر طرف زنجیره اصلی تصور کنید.
راهحلهای جادویی که لایه ۲ در ارائه می‌دهد شامل:
- در یک بلاک چین متصل به اتریوم، L۲ها تراکنش‌ها (به عنوان مثال، یک زنجیره جانبی) را انجام می‌دهند.
- سپس آن‌ها را با تراکنش‌های دیگر ترکیب می‌کنند تا معاملات بزرگتر (یا بلاک‌های جمع‌آوری) ایجاد کنند.
- به جای ارسال بسیاری از تراکنش‌ها به اتریوم، بلاک جمع‌آوری در یک تراکنش تحویل داده می‌شود.
در پایان، کارمزد تراکنش برای بلاک جمع‌آوری تقسیم می‌شود، به همین دلیل است که ریزتراکنش‌هایی که بلاک جمع‌آوری را تشکیل می‌دهند بسیار ارزان هستند؛ بنابراین، نکته اصلی این است که تراکنش‌های لایه ۲ ارزان، سریع هستند و استفاده از اتریوم را مفیدتر می‌کنند. لایه ۲ برای برنامه‌های کاربردی تراکنش فشرده مانند پرداخت‌ها، ییلد فارمینگ، بازدهی DeFi، استخراج NFTها و قرارداد‌های هوشمند استفاده می‌شود.
معایب راهحل مقیاسپذیری لایه ۲
نقطه ضعف اصلی L۲ این است که قابل همکاری با سایر زنجیرههای جانبی و شبکهها نیست (البته هنوز نیست). فرض کنید شما یک ارائه‌دهنده نقدینگی یونی‌سواپ در زنجیره اصلی اتریوم هستید. از اینکه مجبور هستید هر بار که نقدینگی، اضافه یا حذف می‌کنید یا پاداش جمع‌آوری می‌کنید تا هزینه‌های گزاف گس را بپردازید خسته شده‌اید. در این بین، یونی‌سواپ به طور ناگهانی بازار‌های دو زنجیره جانبی جداگانه اتریوم را باز میکند. به نظر خوب می‌آید، اما از آنجایی که نمیتواند با زنجیرههای جانبی ارتباط برقرار کنند، باید آن‌ها را به عنوان بازار‌های جداگانه در نظر بگیرید. در واقع، این به معنای تقسیم دارایی‌های شما بین L۲ یا انتخاب یکی بر دیگری است.
حال اگر زنجیره جانبی A بتواند کاربران بیشتری را جذب کند اما زنجیره جانبی B بدون پیشرفت باقی بماند چه؟ قطعاً شما نمی‌خواهید پاداش‌های کارمزد تراکنش‌ها را از دست بدهید، بنابراین باید نقدینگی را با احتیاط بیشتری تخصیص دهید.
موضوع دیگر امنیت است. به طور کلی، زنجیره اصلی (لایه ۱) بلاک چین مانند اتریوم ایمن‌تر از یک شبکه کوچکتر است زیرا فرآیند اجماع شامل نقدینگی بیشتری است. یک زنجیره جانبی تازه‌کار لایه ۲ مانند شبکه پالیگان تا زمانی که نقدینگی مورد نظرش رقیب یا از اتریوم پیشی نگیرد، نمیتواند همان تضمین‌های امنیتی را داشته باشد.
بهترین پروژه‌های لایه ۲ اتریوم
در سه ماهه اول سال ۲۰۲۱، اتریوم بیش از ۱.۵ تریلیون دلار تراکنش انجام داد. جالب اینجاست که اتریوم این تراکنش‌های مالی را بدون استفاده از هیچ مقیاسپذیری انجام داده است. این نشان می‌دهد که علی‌رغم مشکلات ماهیت نامناسب، گران و کند بودن شبکه، کاربران به پذیرش اتریوم مشتاق هستند.
حال تصور کنید که وقتی استفاده از اتریوم ساده، ارزان و سریع باشد چه اتفاقی می‌افتد. زنجیرههای جانبی لایه ۲ متصل به اتریوم این سرویس را ارائه می‌دهند. با توجه به تعداد تسویه حساب‌های اتریوم، یک لایه ۲ موفق ممکن است از فعالیت‌های مالی ویزا بهتر عمل کند. حال در در جنگ مقیاسپذیری لایه ۲ چه کسانی پیشتاز هستند؟ در ادامه سه پروتکل برتر لایه ۲ که بر اساس فعالیت شبکه مرتب شده‌اند، برای شما آورده شده است.
شبکه پالیگان
شبکه پالیگان یک پروژه بلاک چین لایه ۲ است که قبلاً با نام Matic شناخته می‌شد. این پروژه در دوران حضور خود از Coinbase Ventures تمجید‌ها و بودجه مالی دریافت کرد و همچنین از سوی کسب و کار‌های کوچکتر مورد استقبال قرار گرفت.
از سوی دیگر، ماتیک تا قبل از رونق NFT مورد توجه قرار نگرفت. وقتی Matic نام خود را به شبکه پالیگان تغییر داد، توجه‌های زیادی را به خود جلب کرد. پالیگان اکنون از اکثر پروتکل‌های اصلی دیفای از جمله Aave، Curve و Sushi پشتیبانی میکند.
بازار Aave حدود ۹ میلیارد دلار به افزایش کل ارزش پالیگان کمک کرد. علاوه برا این‌ها، کوئیک‌سواپ، یک صرافی غیرمتمرکز در پایلگان که مشابه یونی‌سواچ کار میکند، در خزانه‌های نقدینگی عمیق شبکه راه‌اندازی شده است تا جایگزینی کم‌هزینه برای صرافی‌های غیرمتمرکز اتریوم را در اختیار کاربران قرار دهد.
در مقایسه با کارمزد‌های ۱۰۰ دلاری هزینه گس اتریوم، کارمزد تراکنش‌ها شبکه پالیگان تقریباً صفر است. پالیگان حتی زمانی که دارایی‌های خود را پل می‌کنید، تعدادی توکن MATIC رایگان وارد میکند که برای پوشش تراکنش‌های متعدد کافی است.
آپتیمیزم (Optimism)
قبل از محبوب شدن شبکه پالیگان، شبکه Optimism به عنوان بهترین راه حل مقیاسپذیری اتریوم معرفی شده بود. با این حال، به دلیل تأخیر در توسعه، Optimism نتوانست قبل از پالیگان وارد بازار شود. البته خوشبختانه تأخیر در توسعه این شبکه تأثیری بر نرخ پذیرش آن نداشت.
صرافی یونی‌سواپ، Synthetix و همچنین صرافی ارز‌های دیجیتال Lyra همگی با این شبکه همکاری می‌کنند. شبکه اصلی پروژه، Optimistic Ethereum، در حال حاضر به صورت زنده و میزبان یونی‌سواپ V۳ است. ارزش کل بازار یونی‌سواپ آپتیمیزم ۶.۵ میلیارد دلار قفل شده است.
آربیتروم (Arbitrum)
آربیتروم یک مجموعه خوش‌بینانه برای مقیاس‌بندی قرارداد‌های هوشمند اتریوم مشابه Polygon و Optimism است، به عبارت دیگر، آربیتروم اتریوم را مخصوصاً برای توسعه‌دهندگان کارآمدتر و مقرون به صرفه‌تر میکند.
وقتی به پروتکل‌های لایه ۲ فکر می‌کنیم، به راحتی می‌توان باور کرد که این پروتکل‌ها فقط برای کاربران نهایی مانند معامله‌گران رمزارز و‌ییلد فارمر‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. از سوی دیگر، توسعه‌دهندگان نرم‌افزار غیرمتمرکز که از اتریوم استفاده می‌کنند، مبلغ کمی را صرف اجرای قرارداد‌های هوشمند فقط برای اهداف آزمایشی می‌کنند. هدف Arbitrum کمک به توسعه‌دهندگان در راه‌اندازی پروژه‌های مبتنی بر اتریوم با حداقل هزینه است.
بتای شبکه اصلی این پروتکل Arbitrum One نام دارد. اکنون به طور انحصاری در دسترس توسعه‌دهندگان برنامه‌های مبتنی بر اتریوم است، اما به زودی در دسترس عموم قرار خواهد گرفت. بسیاری از شرکت‌های برجسته با این شبکه همکاری کرده‌اند. پروژه‌های مطرحی مانند یونی‌سواپ. سوشی و همچین Consensys همگی روی این پروتکل آزمایش و راه‌اندازی شده‌اند.
سوالات متداول
مقیاسپذیری L2 چیست؟
راهحلهای مقیاسپذیری L2، اتریوم را برای همه مقرونبهصرفهتر، سریعتر و مقیاسپذیرتر میکند.
معایب راهحل مقیاسپذیری لایه ۲ چیست؟
نقطه ضعف اصلی L۲ این است که قابلیت همکاری با سایر زنجیرههای جانبی و شبکهها را ندارد و همچنین تا زمانی که نقدینگی کافی را نداشته باشد نمیتواند امنیت را تضمین کند.
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی نوشته شده و آکادمی ارز دیجیتال ارزتودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات افراد یا عواقب مالی آن ندارد.
