دستگاه ماینر و ماینینگ از مهمترین ابزارهای مورد استفاده در بازار کریپتو است؛ اصل کاربرد آن ها در بخش رمز ارزهایی است که با مکانیزم اثبات کار فعالیت می‌کنند. اهمیت ماینینگ را می‌توانید در این جمله که انسان های معمولی در جستجوی طلا هستند و انسان های خلاق در جستجوی معدن طلا؛ بیابید.
ماینر چیست؟
ماینرها کامپیوترهای سخت افزاری هستند که در شبکه تراکنش‌ها را تایید و پردازش می‌کنند که منجر به ایجاد و یا استخراج کوین‌های جدید میشود. هر ماینر متخص یک کوین می‌باشد. رایانه‌های شبکه و یا ماینرها، تراکنش را در ازای پرداخت به بیت کوین پردازش می‌کنند. بلاک چین، ارزش بیت کوین و تمام ارزهای دیجیتال را تامین می‌کند.
اگر در فضای اینترنت فعالیت داشته باشید حتما با پادشاه ارزهای دیجیتال، بیت کوین، آشنایی دارید. در صورتی هم که با این رمزارز آشنا نیستید، می‌توانید مقاله بیت کوین چیست را در وبسایت ارزتودی مطالعه نمایید. اهمیت بیت کوین برای بسیاری از مردم واضح و قابل درک است و یکی از داغ ترین مباحث، مخصوصا برای ما ایرانیان، دستگاه‌های استخراج کننده یا همان ماینرها هستند. در ادامه با ما همراه باشید تا با انواع دستگاه ماینر، سازوکار ماین کردن و معایب و مزایای آن آشنا شوید.
آشنایی با مفهوم ماینینگ
شاید در اطراف شما در بین دوستان یا آشنایان‌تان افرادی باشند که به شما پیشنهاد راه اندازی مزرعه استخراج بیت کوین یا نصب دستگاه های ماینر را داده باشند، پیشنهادات وسوسه انگیز این دوستان ممکن است شما را بسیار مشتاق کرده باشد؛ اما آیا می شود به اینگونه از پیشنهادات اعتماد کرد؟
تجربه نشان داده است که نمی‌توان در این مشارکت‌ها به سودآوری رسید؛ مگر اینکه اطلاعات بالا، علم مربوط به ارزهای دیجیتال و اندک تجربه ای در زمینه نحوه کار با دستگاه های ماینینگ داشته باشید.
در عصر جدید که بازار ارزهای دیجیتال حسابی داغ شده است، در هر جمع و محفلی صحبت از رمزارزها و سود رسانی آنهاست. خواه یا ناخواه باید متناسب با شرایط زمانه، با پیشرفت فناوری همراه شویم و اطلاعاتمان را به روز نگه داریم. شناخت دستگاه های ماینر یکی از مهم ترین قدم ها برای ورود به دنیای ارزهای دیجیتال است.
مکانیزم اثبات کار (Proof of Work) چیست؟
مکانیزم های مورد استفاده ارز دیجیتال به منظور بقا، کاهش نقاط ضعف، افزایش سود آوری و سایر موارد مهم اعمال شده است که تمام آن ها در جهت تامین سود توسعه دهندگان و صاحبان رمز ارز مورد نظر حرکت می‌کنند. روش اثبات کار، اولین مکانیزم مورد استفاده در ارزهای دیجیتال بود که توسط ساتوشی ناکاموتو و تیم توسعه دهنده بیت کوین پیشنهاد شد.
تشریح سازوکار الگوریتم PoW، نیازمند نگارش یک مقاله کامل و جامع است و در این مطلب گنجانده نمی‌شود؛ اما آنچه که به موضوع مورد بحث ربط دارد، کار کردن (استفاده از توان محاسباتی) ماینر ها در شبکه و دریافت رمز ارز به عنوان پاداش به آن ها در مکانیزم اثبات کار است.
ماینر چیست به زبان ساده
در زبان انگلیسی به معدن سنگ های قیمتی یا مصالح ارزشند ماین (mine) و به شخصی که آن ها را استخراج می‌کند، ماینر (Miner) می‌گویند. به دلیل ارزشمند بودن بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال برتر بازار، این ارزها را به طلا تشبیه می‌کنند. بنابراین به ابزاری که بتواند این ارزها را استخراج کند به اصطلاح ماینر می‌گویند.
مهمترین علت ارزشمندی بیت کوین، کمیاب بودن آن است. همانطور که می‌دانید، طلا روی کره زمین، فلز کمیابی است؛ اما در گیتی، به مقدار فراوانی یافت میشود. درمورد بیت کوین یا بسیاری از رمز ارزهای ارزشمند داستان طور دیگری است. برای مثال برای BTC در بیشترین حالت ممکن ۲۱ میلیون از آن وجود خواهد داشت و پس از استخراج آخرین بیت کوین، همین تعداد در بین معامله گران مبادله خواهد شد.
برای استخراج ارزهای دیجیتال در روش اثبات کار، توان و قدرت پردازش زیادی نیاز داریم، به همین جهت در همین ابتدای کار صریح عرض می‌کنیم که حتی فکر استخراج بیت کوین یا اتریوم را با لب تاپ با رایانه شخصی نکنید! یکی از سیاست های مهم در تولید ارزهای دیجیتال ارزشمند، مخصوصا بیت کوین، عدم توانایی افراد در تولید آن به صورت انبوه است. دستگاه های ماینینگ به محض اتصال به برق و اینترنت شروع به فعالیت در شبکه می‌کنند و در ازای این پردازش کردن پاداش دریافت می‌کنند.
به دلیل پیچیدگی کار و توان بالای پردازشی مورد نیاز، ارز دیجیتال را میتوان با چند سخت افزار کامپیوتری استخراج کرد که قاعدتا کیفیت قطعات به کار رفته شده در هر ماینر می‌تواند میزان استخراج هر دستگاه را تغییر دهد. برای استخراج پول های غیر متمرکز دیجیتال به صورت کلی به یک کدام از این چهار سخت افزار نیاز داریم:
- پردازنده گرافیکی GPU (Graphics processing unit)
- پردازنده مرکزی CPU (Central processing unit)
- مدار مجتمع دیجیتال برنامه پذیر FPGA (field programmable gate array)
- مدارهای مجتمع با کاربرد خاص ASIC (Application Specific Integrated Circuits)
انواع دستگاه Miner
ماینرها با توجه به ساختاری که دارند به چهار نوع کلی تقسیم می‌شوند. اگر با نحوه کارکرد ماینرها آشنا باشید؛ حتما متوجه هستید که امروزه بیشترین کاربرد در استخراج ارز دیجیتال، مخصوص ماینرهای ایسیک است؛ برخلاف استقبال کلی از ماینرهای ایسیک، همچنان از سایر ماینرها نیز استفاده میشود. برای آن دسته از افرادی که به این زمینه علاقمند هستند، در ادامه به صورت مختصر به توضیح انواع ماینرها می‌پردازیم.
پردازنده ی مرکزی یا CPU (Central processing unit)
در اوایل پیدایش بیت کوین، مردم عادی توسط رایانه های عادی آن را استخراج می‌کردند. تصور کنید با یک رایانه شخصی بتوانید صدها بیت کوین را استخراج کنید؛ شاید باورش کمی مشکل به نظر برسد! اما این اتفاق در سال های ۲۰۱۰ و ۲۰۰۹ یک پدیده کاملا عادی محسوب می‌شد. پس از گذشت زمان، با استقبال روز افزون مردم از بیت کوین، شبکه بسیار گسترش یافت.
با گسترش شبکه، قدرت هش شبکه بیت کوین بسیار بالا رفت. این افزایش قدرت هش شبکه تا حدی زیاد شد که استخراج این رمز ارز با این امکانات غیر ممکن شد. جالب است بدانید که همچنان استفاده از پردازنده مرکزی در استخراج برخی از ارزهای دیجیتال از جمله مونرو رواج دارد.
امروزه در ماینرها از CPU استفاده میشود، وجود این قطعه مهم بعد از بورد اصلی، بسیار ضروری است. توجه داشته باشید که در ماینرهای جدید نیازی به CPU قدرتمند نداریم؛ چرا که در این ماینرها، تمرکز پردازش ها روی CPU نیست. وظیفه CPU در ماینرهای جدید، پردازش اطلاعات پایه و ایجاد ارتباط بین قطعات مختلف ماینر است.
پردازنده های گرافیکی یا GPU (Graphics processing unit)
برخلاف فراگیر شدن استخراج ارز دیجیتال توسط دستگاه های ایسیک، همچنان برای استخراج بسیاری از آلت کوین‌ها (ارزهای دیجیتال غیر از بیت کوین) از کارت گرافیک یا GPU استفاده میشود؛ طرز کار ماینر به این صورت است که محاسباتش را از روش آزمون و خطا انجام میدهد، به همین دلیل استفاده از توان محاسباتی بالای کارت گرافیک همچنان رواج دارد.
به دلیل بالا رفتن هش ریت برای استخراج بیت کوین، استخراج بیت کوین با کارت گرافیک دیگر مقرون به صرفه نیست؛ امروزه برای استخراج برخی از ارزهای دیجیتال مانند اتریوم، همچنان از ماینرهای فعال با GPU استفاده میشود، در ایران بیشترین میزان استفاده از ماین متعلق به ماینرهای کارت گرافیک یا همان ریگ ها است.
توجه داشته باشید که به زودی پس از انتشار رسمی اتریوم ۲، مکانیزم اثبات سهام (Proof of Stake) جایگزین روش اثبات کار خواهد شد؛ طبیعی است که پس از این اتفاق، ماینینگ اتریوم با کارت گرافیک به طور کلی به تاریخ می‌پیوندد و از آن به بعد، باید اتریوم را با روش اثبات سهام استخراج کرد.
مدار مجتمع دیجیتال برنامه پذیر یا FPGA (field programmable gate array)
دو ماینری که در ابتدا طراحی و تولید شد به مرور زمان، کارایی و بازدهی شان را از دست دادند، با وسیع شدن شبکه، بازدهی استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال مهم به قدری کاهش یافت که اگر تمام سود حاصل از استخراج بیت کوین را جمع می‌کردید، نمی‌توانستید هزینه مصرف برق ماینر را واریز کنید. این پدیده سازندگان را به این وا داشت که دست به طراحی یک ماینر جدید با مصرف برق پایین یا بازدهی بیشتر بزنند.
راه اندازی FPGA باعث به وجود آمدن یک انقلاب در استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال بود؛ برای مثال در یک ماینر GPU با قدرت هش ۷۰۰ مگا هش بر ثانیه، به ۴۸۰ وات توان الکتریکی نیاز داشتیم. در حالی که در یک ماینر FPGA با قدرت ۸۲۶ مگاهش بر ثانیه فقط به ۸۰ وات توان نیاز است، پس از تولید ماینرهای FPGA اولین مزارع استخراج بیت کوین شکل گرفت. آیا این پایان کار توسعه ماینرها بود؟
مدارهای مجتمع با کاربرد خاص یا ASIC (Application Specific Integrated Circuits)
انسان همیشه به دنبال پیشرفت است و همین روحیه جاه طلبی اوست که باعث پیشرفتش شده؛ در حالی اکثر کاربران تصور می‌کردند که FPGA نسخه ی نهایی این دستگاه ها باشد، مخترعان با تولید ASIC گامی جدید در استخراج بیت کوین برداشتند. تمامی موارد قبلی در واقع ابزاری بودند که می‌شد در کنار وظیفه اصلی شان از آن ها به عنوان استخراج کننده ارز دیجیتال نیز استفاده کرد. هدف از طراحی و تولید ASIC، معرفی دستگاهی بود که به صورت تخصصی روی استخراج ارز دیجیتال کار می‌کند.
مزیت دستگاه های ASIC نسبت به سایر دستگاه ها در افزایش هش ریت آن ها است؛ از معایب دستگاه ASIC میتوان به بالا بودن هزینه ی تولید و بالا بودن مصرف برق نسبت به GPU در این دستگاه اشاره کرد. تراشه هایی که در این دستگاه استفاده میشود، هزینه تولید زیادی را در بر می‌گیرد و به همین دلیل تولید این تراشه ها در تعداد کم برای تولید کنندگان مقرون به صرفه نیست.
در حال حاضر شرکت هایی مانند Canaan، Innosilicon و MicroBT از تولید کنندگان مطرح دستگاه های ایسیک در جهان هستند. قیمت جهانی یک ماینر رده بالای حال حاضر کمپانی Canaan در تابستان ۲۰۲۱، حدود $۱۱,۱۰۰.۰۰ است. قیمت جهانی یک ماینر با کیفیت از کمپانی Innosilicon با قدرت ۲۶۰۰ مگاهش بر ثانیه حدود $۱۷,۰۰۰.۰۰ است. لازم به ذکر است که این حدود قیمت در ایران مفهوم و کاربرد خاصی ندارد و صرفا جهت اطلاع ذکر شده است.
عمر مفید دستگاه های ماینر
یکی از مهمترین دغدغه های صاحبان دستگاه های ماینر، مخصوصا در ایران، از کار افتادگی دستگاه ماینر است. تهدیدات فیزیکی و سخت افزاری که ممکن است به قطعات ماینر آسیب وارد کند یک مقوله عادیست که نیاز به توضیح ندارد. آنچه برای بیشتر کاربران تازگی دارد، تغییرات نرم افزاری است. می‌توانیم با یک مثال ساده عمق مطلب را برای شما روشن کنیم.
زمانی که یک تلفن هوشمند جدید می‌خرید پس از گذشت چند سال، کمپانی های پشتیبانی دیگر نسخه ی آپدیتی برای گوشی هوشمند قدیمی شما ارائه نمی‌کنند. پس از مدتی مجبور می‌شوید تا دستگاه تان را با دستگاهی جدید جایگزین کنید. شبیه همین اتفاق ممکن است برای استخراج کننده های ارز دیجیتال نیز بیافتد. توسعه دهندگان یک رمز ارز خاص ممکن است از طریق به روز رسانی در بلاک چین، امکان استخراج ارز دیجیتال را از ماینرهای قدیمی تر سلب کنند. بنابراین حتما قبل از خریداری دستگاه ماینر، به این نکته دقت داشته باشید.
ماینر خانگی
یکی از موضوعاتی که در این یکی دو سال بین مردم داغ شده است، بحث راه اندازی ماینر خانگی است. سوال اصلی اینجاست که با وجود تعرفه ها بالای قیمت برق آیا راه اندازی ماینر خانگی واقعا سودآور است یا خیر؟ متاسفانه در اکثر مقالاتی که به بررسی این موضوع پرداخته اند، فقط به جنبه مالی اشاره شده است و سایر موارد بررسی نشده است. ماینر خانگی را باید از ۳ جهت مورد بررسی قرار داد و آنگاه خودتان متناسب با شرایط‌تان تصمیم می‌گیرید که آیا ماینر خانگی برای شما مقرون به صرفه هست یا خیر.
مصرف برق
اولین و مهمترین دغدغه برای افرادی که از ماینر استفاده می‌کنند مسئله قیمت برق است. برق شهری در ایران حدود ۳ برابر تعرفه برق صنعتی است. همانطور که می‌دانید مصرف برق در ریگ ها به مراتب از ایسیک ها کمتر است. استفاده از ریگ برای استخراج اتریوم بسیار مرسوم است اما اگر قصد استخراج بیت کوین را دارید باید قید نصب ماینر خانگی را بزنید.
آلودگی صوتی
برای آن دسته از افرادی که در مجتمع یا آپارتمان زندگی می‌کنند شرایط نصب ماینر بسیار سخت تر میشود. به طور میانگین یک دستگاه ایسیک متوسط می‌تواند حدود ۷۵ دسیبل آلودگی صوتی ایجاد کند. در حال حاضر مهار کردن صدای ماینر تا حدود زیادی امکان پذیر است اما با این وجود ممکن است برای برخی از افراد حساس آزاردهنده باشد. صدای تولید شده توسط ریگ ها بسیار کمتر از ایسیک ها است.
تولید گرما
آخرین دغدغه نصب ماینر خانگی، تولید گرماست. زمانی که صحبت از نصب ماینر در منزل مسکونی میشود، رفاه حال ساکنین در اولویت قرار می‌گیرد. نصب سیستم تهویه ی مطبوع برای اتاق ماینر ها علاوه بر تامین رفاه حال ساکنین، عمر و کارایی ماینرها را نیز افزایش میدهد. تهویه مطبوع برای ماینرها به دو صورت کلی انجام میشود. روش اول، استفاده از روغن های مینرال است که با توجه به قیمت بالایی که در ایران دارند از آنها استفاده نمی‌شود. روش دوم، استفاده از کولرهای آبی و گازی است که در ایران کاربرد بیشتری دارند.
نتیجه گیری
به صورت کلی نصب ماینر، مخصوصا ماینرهای ایسیک در منازل مسکونی توصیه نمی‌شود. اگر قصد استخراج ارز دیجیتال را دارید، پیشنهاد ما برای شما، نصب ریگ های ماینر است. از طرفی دیگر؛ نصب ماینر ایسیک برای استخراج بیت کوین با برق تک فاز، به دلیل مقرون به صرفه نبودن توصیه نمی‌شود، با توجه به استقبال عموم مردم از ماینر های GPU قیمت این ماینرها در حال افزایش است؛ امیدواریم این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.
نکته: این مطلب هیچ‌گونه پیشنهاد خرید، فروش یا سرمایه‌گذاری نیست و صرفا جهت آشنا شدن شما کاربران عزیز با ارزهای دیجیتال ارائه شده است و ارزتودی در قبال آن مسئولیتی ندارد.
سوالات متداول
استخراج رمز ارز توسط کامپیوتر شخصی ممکن است؟
بله؛ همچنان برخی از رمز ارزها را میتوان به کمک کامپیوتر شخصی ماین کرد؛ برای مثال، ماین کردن حرفه ای ارز دیجیتال مونرو، یک سیستم با اجزای نسبتا معمولی؛ اما با CPU قدرتمند (ترجیحا AMD Ryzen) نیاز دارد.
آیا استخراج بیت کوین توسط ایسیک با برق تک فاز امکان پذیر است؟
بله؛ اما در این شرایط کمتر کسی به سراغ استخراج بیت کوین می‌رود. استفاده از دستگاه ایسیک برق تک فاز برای دستگاه های ایسیک مقرون به صرفه نیست.
عمر مفید دستگاه ماینر چقدر است؟
ماینینگ رمز ارزها توسط ابزارهای مختلفی انجام میشود. عمر هر دستگاه با سایرین متفاوت است؛ اما برخی اوقات تیم توسعه دهنده رمز ارز مورد نظر، نحوه ماینینگ کوین یا توکن خود را تغییر میدهد که پس از این، امکان ماین کردن با دستگاه قبلی از کاربران سلب میشود.
