از زمان رونق گرفتن حوزه دیفای در سال ۲۰۲۰، کارشناسان بازارهای مالی با نوع جدیدی از سرمایه گذاری آشنا شدند و به دنبال راه هایی برای سنجش عملکرد آن هستند. به غیر از ارزش کل بازار، حجم معاملات و حجم در گردش، ارزش کل قفل شده (TVL) یکی از شاخص‌های مهم دنیای رمزنگاری است. این شاخص در بین سرمایه گذاران حوزه دیفای برای ارزیابی ارزش کلی دارایی‌های سپرده گذاری شده محبوب است.
دارایی‌های DeFi شامل پاداش‌ها و بهره‌هایی است که از خدمات معمولی مانند وام‌دهی، استیکینگ و استخرهای نقدینگی به دست می‌آیند که در قالب قراردادهای هوشمند ارائه می‌شوند. به عنوان مثال، TVL در استیکینگ، یک شاخص بسیار مفید برای سرمایه گذارانی است که به دنبال پشتیبانی از پلتفرم‌هایی با بالاترین پاداش هستند. مقدار کل قفل شده در پروتکل‌های استیکینگ نشان دهنده مقدار دارایی‌های سپرده گذاری شده در پروژه توسط ارائه دهندگان نقدینگی است.
در سال ۲۰۲۲، TVL به حدود ۲ میلیارد دلار در سطح جهانی رسید. این رقم در سال ۲۰۲۰ حدود ۴۰۰ میلیون دلار بود. با افزایش محبوبیت حوزه DeFi در فضای ارزهای دیجیتال، ارزش کل قفل شده به معیاری ضروری برای سرمایهگذاران تبدیل شده است. با استفاده از این مفهوم، آنها می‌توانند ارزیابی کنند که آیا کل اکوسیستم یا یک پروتکل واحد سالم بوده و ارزش سرمایه‌گذاری را دارد و یا خیر.
TVL به چه معنا است؟
در حالی که TVL به طور ساده به عنوان ارزش کل ارزهای دیجیتال قفل شده در یک قرارداد هوشمند تعریف می‌شود، شرایطی وجود دارد که این مفهوم ممکن است بر ارزش پروژه‌های دیفای تأثیر بگذارد. عناصر مختلفی بر مقدار TVL به غیر از سپرده‌ها، برداشت‌ها و مبالغی که یک پروتکل در واقع ذخیره می‌کند، اثر گذار هستند.
TVL همچنین با ارزش ارز فیات یا توکن بومی مربوطه تغییر می‌کند. سپرده‌های برخی از پروتکل‌ها ممکن است در توکن اصلی پروژه تعریف شوند، بنابراین TVL آن با مقدار آن متفاوت است. اگر ارزش یک توکن خاص افزایش یابد، TVL پروتکل نیز افزایش می‌یابد.
چرا ارزش کل قفل شده در دیفای به این میزان اهمیت دارد؟
برای اینکه پلتفرم‌های دیفای به درستی کار کنند، باید سرمایه‌ای را به عنوان وثیقه وام یا نقدینگی در استخرهای تجاری خود به عنوان سپرده داشته باشند. TVL اهمیت دارد زیرا نشاندهنده تأثیر سرمایه بر سود و قابلیت استفاده از برنامههای DeFi برای معاملهگران و سرمایهگذاران است.
هنگامی که TVL یک پلتفرم افزایش می‌یابد، نقدینگی، محبوبیت و قابلیت‌های استفاده نیز افزایش می‌یابند. این عوامل به موفقیت پروژه کمک می‌کنند. TVL بالاتر به این معنی است که سرمایه بیشتری در پروتکل‌ها قفل شده است و شرکت‌کنندگان از مزایا و درآمدهای قابل توجه بیشتری برخوردار می‌شوند. ارزش کل قفل شده‌ی کمتر به معنای دسترسی کمتر به پول است و در نتیجه بازدهی کمتری را برای پروژه پیش‌بینی می‌کند.
سهم بازار پروتکل‌های دیفای را می‌توان به راحتی از طریق پلتفرم‌های شرکت‌های تحلیلی مانند DeFi Pulse و DefiLlama شناسایی کرد که داده‌هایی را در مورد میزان دارایی‌های رمزنگاری قفل شده در قراردادهای هوشمند مربوطه ارائه می‌دهند.
کاربران دیفای که مقادیر TVL را در DeFi Pulse دنبال می‌کنند، باید بدانند که این پلتفرم حرکات قرارداد هوشمند پروتکل‌ها را در بلاک چین اتریوم تنها با استخراج کل موجودی توکن‌های اتر (ETH) و ERC-20 نظارت می‌کند. از سوی دیگر DefiLlama، شاخص TVL را با استخراج کل موجودی تمام شبکه‌های ترکیبی دیفای یا هر پلتفرم مستقل به طور جداگانه محاسبه می‌کند.
نحوه محاسبه TVL
با توجه به ظهور بی وقفه پروتکل‌های جدید در فضای دیفای، ممکن است تعیین دقیق TVL و تعیین اینکه آیا یک پلتفرم خاص گزینه ایمنی برای کاربران است چالش برانگیز باشد. با این حال، متقاضیان می‌توانند با استفاده از معیار TVL مبلغ ۱ میلیارد دلاری، پروتکل‌های تثبیت‌شده‌تری را انتخاب کنند. ارزش کل قفل بالاتر بهتر است؛ زیرا نشان دهنده یک پلتفرم سالم با تقاضای بالا با تیم توسعه دهندگان قوی و کاربردهای ارزشمند است. همه این مسائل باید مشارکت‌کنندگان و سرمایهگذاران بیشتری را جذب کنند و به افزایش TVL در پروژه کمک کنند.
از سوی دیگر، زمانی که پروتکل‌های دیفای با ارزش کل قفل شده پایین‌تر بازدهی بالایی ارائه می‌دهند، این را باید به عنوان یک هشدار تلقی کرد. به عنوان مثال، این پروژه ممکن است تبلیغاتی یا کلاهبرداری باشد. نمی‌توان در مورد این پروژه‌ها خیال مطلقا راحتی داشت زیرا افراد اندکی به آنها اعتماد کرده‌اند.
سه عامل اصلی برای محاسبه ارزش کل قفل یک پروتکل دیفای در نظر گرفته می‌شود:
- محاسبه نقدینگی ذخیره شده در پروژه
- حداکثر عرضه در گردش
- قیمت فعلی
محاسبه ارزش کل قفل یک پروژه ساده است. ابتدا، ارزش بازار یک دارایی را باید با ضرب کردن عرضه پروژه در قیمت فعلی پیدا کرد. سپس، با تقسیم ارزش بازار بر حداکثر عرضه در گردش، TVL به دست می‌آید. به عبارت دیگر:
ارزش بازار = قیمت توکن × ذخایر در گردش
ارزش کل قفل شده = منابع مالی استیک یا سپرده‌گذاری شده × قیمت دارایی‌ها
وقتی ارزش کل بازار یک دارایی قفل شده را بر کل ارزش قفل شده تقسیم می‌کنیم، نسبت TVL را بدست می آوریم. نسبت TVL می‌تواند به تعیین اینکه بدانیم دارایی کمتر از ارزش واقعی یا بیشتر از ارزش واقعی خود قیمت گذاری شده است کمک می‌کند.
اگر این نسبت کمتر از ۱ باشد، دارایی معمولا کمتر از ارزش واقعی خود، ارزش گذاری شده است و برای سرمایهگذاران جذاب‌تر است. وقتی ارزش بازار از TVL فراتر رود، ممکن است دارایی بیش از حد ارزش گذاری شود و جایی برای رشد باقی نمانده باشد.
کدام ارز دیجیتال بالاترین TVL را دارد؟
با توجه به رشد استثنایی حوزه دیفای در سال ۲۰۲۰، TVL ترکیبی همه پروتکل‌های دیفای تا پایان سال ۲۰۲۱ به سرعت و به طور قابل توجهی افزایش یافت. به نقل از DefiLlama، در ابتدای سال ۲۰۲۰، مجموع TVL در تمام پلتفرم‌ها حدود ۶۳۰ میلیون دلار بود. در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲، ارزش آن به بیش از ۱۷۲ میلیارد دلار رسید.
بیش از نیمی از آن مقدار پول در یک پروتکل سرمایه گذاری شده بود. این پروتکل MakerDAO بود که به همراه Curve و Aave یکی از برجسته ترین پروتکل‌ها در این فضا باقی ماند. Curve با ۹.۷ درصد از سهم بازار و ۱۷ میلیارد دلار TVL، دارایی دیجیتال با بالاترین TVL است. پس از آن Lido با TVL ۱۵.۴ میلیارد دلار، Anchor با ۱۲.۶ میلیارد دلار و MakerDao با ۱۱.۵ میلیارد دلار قرار دارند.
بزرگترین بلاکچین‌ها بر اساس ارزش کل قفل شده
در سال ۲۰۲۲، اتریوم به عنوان بزرگترین شبکه بر اساس TVL اعلام شد که بیش از نیمی از کل حجم دیفای در سراسر جهان را به خود اختصاص داده است. شبکه اتریوم کمتر از ۵۰۰ پروتکل را شامل می‌شود. با این حال این شبکه دارای TVL تقریباً ۷۳ میلیارد دلاری با ۶۴ درصد از سهم بازار است. پس از آن بایننس اسمارت چین با ۷.۷ درصد از سهم بازار، دومین TVL برتر را با ۸.۷۴ میلیارد دلار در اختیار دارد. پس از آنها نیز آوالانچ با ۵.۲۱ میلیارد دلار و ۴.۵ درصد از سهم بازار و سولانا با ۴.۱۹ میلیارد دلار و ۳.۶۸ درصد از سهم بازار در رده‌های بعدی قرار دارند.
شاخص ارزش کل قفل شده در تمام شبکه‌ها به وضوح نشان می‌دهد که اتریوم شبکه‌ای است که بالاترین TVL را دارد. در اصل، TVL یک شاخص عالی برای حوزه دیفای است و احتمالاً بیشترین استفاده را برای ارزیابی سلامت و رشد بازار دارد. در حالی که رشد ارزش کل قفل چشم انداز مثبتی را برای بازار نشان می‌دهد، اما قابلیت اطمینان آن باید با احتیاط مورد توجه قرار گیرد. زیرا تفسیر دقیق شاخص تقریبا غیرممکن است.
نوسانات بازار یکی از عوامل اصلی است که می‌تواند بر ارزش دارایی‌های قفل شده تأثیر بگذارد. افزایش قابل توجه قیمت ETH به ناچار بر ارزش کل قفل کل دیفای از سال ۲۰۲۰ تا الان تأثیر گذاشت. اما این بدان معناست که ارزش کل قفل شده می‌تواند بدون ورود هیچ کاربر یا سرمایه جدیدی به DeFi افزایش یابد.
علاوه بر این، به دلیل ماهیت خدمات دیفای، پول می‌تواند به راحتی در این حوزه جابجا شود و چندین بار شمارش شود. بنابراین ظرفیت نقدینگی پروتکل‌ها اشتباه محاسبه می‌شود. مانند هر شاخص دیگر، TVL تنها تخمینی از وضعیت بازار است و به دلیل نقص و تقریب آن، نباید استراتژی سرمایه‌گذار را تعیین کند.
سوالات متداول
TVL به چه معنا است؟
TVL به طور ساده به عنوان ارزش کل ارزهای دیجیتال قفل شده در یک قرارداد هوشمند تعریف می‌شود.
چرا TVL در دیفای اهمیت دارد؟
زیرا این شاخص نشاندهنده تاثیر سرمایه بر سود و قابلیت استفاده از برنامههای DeFi برای معاملهگران و سرمایهگذاران است.
کدام شبکه بلاک‌چین بالاترین TVL را دارد؟
شاخص ارزش کل قفل شده در تمام شبکه‌ها به وضوح نشان می‌دهد که شبکه‌ی اتریوم بالاترین TVL را دارد.
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی نوشته شده و آکادمی ارز دیجیتال ارزتودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات افراد یا عواقب مالی آن ندارد.
