فانتوم (FTM) یک پروژه آینده دار در بازار رمزارزهاست که در تلاش است تا یک پلتفرم قرارداد هوشمند را راه‌اندازی و به عنوان «سیستم عصبی شهرهای هوشمند» عمل کند، این پروژه با بهره‌گیری از فناوری گراف غیر‌مدور هدایت‌شده (DAG)، مقیاس پذیری حد و مرز و تراکنش‌های فوری با کارمزد تقریباً صفر را ارائه می‌دهد. آنها همچنین در حال کار بر روی یک ماشین مجازی با قابلیت اجرای ایمن قراردادهای هوشمند هستند.
مشاهده: قیمت لحظه ای فانتوم
با این حال، آیا پروژه فانتوم واقعاً می‌تواند به چنین اهداف بلندپروازانه ای جامه عمل بپوشاند؟ در این مقاله، هر آنچه که باید در مورد پروژه Fantom بدانید را خواهیم گفت و همچنین کاربردهای بلندمدت و پتانسیل پذیرش توکن‌های FTM را نیز تجزیه و تحلیل خواهیم کرد، پس تا انتها همراه ما باشید.
فانتوم چیست؟
پروژه رمزارز Fantom یک دفتر کل توزیع‌شده است که در حال ساخت یک پلتفرم مبتنی بر DAG است که می‌تواند برای شهرهای هوشمند و کلیه سرویس‌های آن مورد استفاده قرار گیرد. این پروژه غیرمتمرکز با قابلیت مقیاس پذیری بالای خود در تلاش است تا محدودیت های شبکه بلاک چین نسل قبلی را به طور کامل برطرف کند. به طور کلی این پروژه یکی از جذاب ترین پروژه های بازار رمزارزهاست و در تلاش است تا تمام پرداخت های دیجیتالی و احرازهویت ها را در سطح جهانی و به صورت یکپاره اجرا کند.
کاربردهای فناوری فانتوم
فانتوم معتقد است که به عنوان یک پلتفرم فوق‌العاده سریع و با کارایی بالا می‌تواند به ستون فقرات زیرساخت IT شهرهای هوشمند تبدیل شود. فانتوم با ظرفیت پردازش ۳۰۰۰۰۰ تراکنش در ثانیه و قابلیت برقراری ارتباط بین چندین ارائه‌دهنده سرویس، معتقد است که شبکه‌ای قدرتمند برای ذخیره مقادیر وسیعی از داده‌ها به صورت امن است.
این پروژه امیدوار است که با دسترسی به ذینفعان برای قراردادهای هوشمند مبتنی بر داده‌های شهر هوشمند و اتخاذ برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) به این مهم دست یابد. چشم‌انداز تیم فانتوم، استفاده از این پلتفرم در حوزه‌های مختلف، ازجمله خدمات عمومی، سیستم‌های خانه هوشمند، سیستم بهداشت، آموزش، مدیریت ترافیک و مدیریت منابع است.
دیفای فانتوم
پروژه Fantom وعده می‌دهد که به یک پلتفرم دیفای همه منظوره برای همه کاربران تبدیل شود، بلاکچین سازگار با EVM فانتوم به کاربران این امکان را می‌دهد که دارایی‌های دیجیتال را مستقیماً از کیف پول خود خرید و فروش کرده و وام بگیرند و همه اینها با کارمزد تقریباً صفر و تراکنش‌های فوری انجام می‌شود. مین‌نت (شبکه اصلی) Opera با استفاده از پروتکل اجماع لکسیس (Lachesis) ساخته شده و از قراردادهای هوشمند سازگار با EVM پشتیبانی می‌کند. این موضوع به کاربران این امکان را می‌دهد تا قراردادهای هوشمند را بر روی این شبکه اجرا کنند. شبکه اصلی Fantom دارای ویژگی‌هایی است که آن را به یک گزینه ایدئال برای طیف گسترده‌ای از اپلیکیشن‌ها تبدیل می‌نماید. پلتفرم دیفای Fantom در حال حاضر از قابلیت‌های زیر پشتیبانی می‌کند:
- استیکینگ نقدینگی – شما می‌توانید از توکن‌های استیک شده FTM به عنوان وثیقه برای اپلیکیشن‌های دیفای استفاده کنید.
- fMint – می‌توانید ده‌ها دارایی مصنوعی (synthetic) ازجمله رمزارزها، ارزهای ملی و کامودیتی‌ها را روی پلتفرم فانتوم ضرب کنید.
- fLend – می‌توانید دارایی‌های دیجیتال را به منظور ترید و کسب سود وام بدهید.
- fTrade -می‌توانید دارایی‌های دیجیتالی مبتنی بر Fantom را بدون خروج آن از کیف پول معامله کنید.
فانتوم به سختی تلاش کرده تا یک محصول برتر را برای دیفای و ترید ارائه دهد؛ به لطف فناوری DAG، فانتوم از بسیاری از دیگر پلتفرم‌های دیفای بهتر عمل می‌کند. فانتوم از کارمزدهای پایین و زمان تأیید تراکنش (Confirmation) کوتاه خود که نهایی شدن تراکنش را در کمتر از ۲ ثانیه انجام می‌دهد، بهره‌مند می‌شود.
همان‌طور که در شکل بالا نشان داده شده، توکن‌های FTM و توکن‌های sFTM می‌توانند به عنوان وثیقه برای ضرب کردن توکن fUSD مورد استفاده قرار گیرند. توکن fUSD می‌تواند برای ترید و مبادله با توکن‌های مصنوعی و فیات و … مورد استفاده قرار گیرد. همه اینها از طریق اپلیکیشن وب Fantom Wallet امکان‌پذیر است که در آن می‌توانید توکن‌های FTM خود را ذخیره، ارسال، دریافت و یا استیک کنید.
فناوری فانتوم
پروتکل Fantom دارای یک معماری سه لایه‌ای است که هر لایه وظایف متفاوتی را بر عهده دارد. این لایه‌ها عبارت‌اند از لایه Opera، لایه Opera Ware Layer و لایه Application هستند. حال بیایید نگاهی عمیق‌تر به هر یک از این لایه‌ها بی اندازیم.
لایه اصلی OPERA
لایه OPERA به عنوان لایه زیرین پروتکل محسوب می‌شود و مسئولیت آن حفظ اجماع در بین گره‌های پروتکل Lachesis است. این لایه همچنین مسئولیت ساختن ایونت‌ها (events) را بر عهده دارد. لایه OPERA از DAG برای تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌کند و گرهها به لطف استفاده از فناوری DAG قادر به پردازش آنها به صورت غیر همزمان هستند.
هر تراکنش پردازش‌شده بر روی تمامی گرهها در شبکه ذخیره می‌شود، مانند روشی که بلاک چین تراکنش‌ها را ذخیره می‌کند؛ اما تفاوت آن در این است که با فناوری DAG، دیگر نیازی به ذخیره داده‌ها در تمامی گرهها نیست. در عوض، شبکه از یک نوع گره به نام گره شاهد (witness node) برای بررسی اعتبار تراکنش‌ها استفاده می‌کند. گره‌های شاهد وظیفه بررسی اعتبار داده‌های ذخیره‌شده در گرهها را بر عهده دارند. گره‌های شاهد برای انتخاب گره‌های معتبر، از مکانیزم اجماع اثبات سهام نمایندگی شده (DPOS) استفاده می‌کنند.
لایه Ware OPERA
لایه OPERA Ware برای اجرای عملکردهایی مانند صدور پاداش و پرداخت و نوشتن استوری دیتا (Story Data) بر روی پروتکل طراحی شده است.
لایه OPERA Application
لایه فوقانی لایه OPERA Application است که API های عمومی (که توسعه‌دهندگان از آنها برای اتصال دپ‌های خود به لایه OPERA Ware استفاده می‌کنند) در این لایه قرار دارد. Story Data روش فانتوم برای ردیابی تمامی تراکنش‌های گذشته است، برخلاف اتریوم که ردیابی تراکنش‌های گذشته محدود است. در فانتوم هر تراکنش و قرارداد هوشمند بخش کوچکی از داده‌ها معروف به «استوری دیتا» را ذخیره می‌کند که برای ردیابی تراکنش‌ها در توابع استفاده می‌شود. این قابلیت در حوزه‌هایی خاص که در آن ثبت نامحدود اطلاعات ضروری است، مانند مدیریت زنجیره تامین یا حوزه مراقبت‌های بهداشتی، فوق‌العاده ارزشمند است.
اجماع Lachesis
اجماع لکسیس (Lachesis) یک الگوریتم اجماع تاب آور خطای بیزانس نا همزمان (aBFT) است. این الگوریتم دارای پیشرفت‌های زیادی نسبت به الگوریتم‌های کلاسیک، ناکاموتو و حتی الگوریتم BFT است. این الگوریتم در عین حال که خطای بیزانس را تحمل می‌کند، بدون رهبر (leaderless) و ناهمزمان است.
با الگوریتم لکسیس، می‌توان در هر اپلیکیشینی فارغ از زبان برنامه‌نویسی آن، به اجماع دست یافت. این به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا بر ایجاد منطق اپلیکیشن تمرکز کنند و برای مدیریت ماشین تکثیر حالت (state machine replication) از لکسیس استفاده کنند. لکسیس قادر است به سایر گره‌های لکسیس متصل شود و تضمین کند که همه گرهها دستورات یکسانی را به ترتیب مشابه پردازش می‌کنند. این امر با استفاده از اجماع DAG aBFT و شبکه‌سازی همتا به همتا محقق می‌شود.
تحمل خطای بیزانس ناهمزمان (aBFT)
تحمل خطای بیزانس ناهمزمان (aBFT) بالاترین استانداردی است که در حال حاضر در الگوریتم‌های اجماع داریم. aBFT مشکل «سه‌گانه مقیاس‌پذیری» را به‌طور موثر حل کرده است. مشکل «سه‌گانه مقیاس‌پذیری» بیان می‌دارد که در یک الگوریتم اجماع، فقط می‌توان به دو مورد از سه ویژگی زیر به صورت همزمان دست‌یافت:
- غیرمتمرکز بودن
- امنیت
- مقیاس‌پذیر بودن
در واقع، پروتکل اجماع aBFT که در Fantom پیاده‌سازی شده است، حداکثر غیرمتمرکز بودن، مقیاس‌پذیری و امنیت را به ارمغان می‌آورد. در یک شبکه aBFT، گرهها می‌توانند به‌طور مستقل به اجماع دست یابند و نیازی به مبادله بلاکهای نهایی شده ندارند. این باعث می‌شود مکانیزم های اجماع aBFT کاملاً بدون رهبر باشند و امنیت را افزایش دهد زیرا هیچ رقابت و هیچ اثبات کاری وجود ندارد. aBFT علاوه بر اینکه شبکه را در برابر حملات DDoS بسیار مقاوم می‌کند، تأخیر تراکنش را نیز کاهش می‌دهد و منجر به سریع‌تر شدن شبکه می‌شود. در نهایت، شبکه‌های aBFT مقیاس‌پذیری و تمرکززدایی بیشتری را امکان‌پذیر می‌سازند، چراکه ارتباطات زیادی برای محدود کردن تعداد گره‌های شرکت‌کننده وجود ندارد.
نحوه کار لکسیس
در لکسیس هر گره یک DAG محلی را ذخیره می‌کند که از بلاکهای ایونت (event blocks) که حاوی تراکنش‌ها هستند تشکیل شده است. DAG قادر است از رابطه happens-before بین ایونت‌ها برای محاسبه ترتیب نهایی آنها بر روی هر گره استفاده کند. پس از انجام این کار، بلاکهای ایونت به بلاکهای تأیید شده و تأیید نشده تقسیم می‌شوند. بلاکهای ۲ الی ۳ فریم قبلی تأیید شده (Confirmed) و بلاکهای جدید تأیید نشده (Unconfirmed) در نظر گرفته می‌شوند. این اجماع به ایجاد دسته‌ای از بلوک‌های ایونت تأیید شده منجر می‌شود که در آن هر دسته یک بلاک نامیده می‌شود. بلاکهای نهایی که زنجیره نهایی را تشکیل می‌دهند، مستقل از بلاکهای ایونت، روی هر گره محاسبه می‌شوند.
قابل توجه است که برخلاف سایر مکانیزم‌های اجماع، گره‌های لکسیس بلاک‌ها را به یکدیگر ارسال نمی‌کنند. در عوض آنها روی همگام‌سازی ایونت‌ها در بین گرهها تمرکز می‌کنند. گرهها به جای رأی دادن به یک وضعیت از شبکه، ایونت‌ها و تراکنش‌هایی که مشاهده کرده‌اند را به‌طور دوره‌ای با گره‌های دیگر تعویض می‌کنند.
این بدان معنی است که لکسیس از ایونت‌های جدید در هیچ انتخابات در جریانی استفاده نمی‌کند. در عوض، از ایونت‌های جدید برای رأی دادن به ایونت‌های ۲ الی ۳ انتخابات قبلی به‌طور همزمان استفاده می‌شود. این منجر به کاهش تعداد پیام‌های اجماع می‌شود، زیرا از یک ایونت مشابه در انتخابات مختلف استفاده می‌شود. این به لکسیس اجازه می‌دهد تا در زمان کمتری به نهایی شدن (Finality) دست یابد.
StakeDag
StakeDag یک نوآوری است که از توکن‌های استیک شده کاربران به عنوان قدرت اعتبارسنجی برای دستیابی به BFT عملی در یک سیستم ناهمزمان بدون لیدر استفاده می‌کند.
مزایای StakeDag
- پروتکل StakeDag عادلانه است زیرا هر گره شانس برابری برای ایجاد یک بلاکِ ایونت جدید دارد.
- StakeDag نسبت به PoW، PoS و dPoS آسیب‌پذیری کمتری دارد.
تیم فانتوم (Fantom )
تیم پشتیبانی پروژه فانتوم Fantom با گذشت زمان تغییراتی را تجربه کرده است، تیم فنی آن متشکل از ۱۲ توسعه‌دهنده پلتفرم است. علاوه بر این تعدادی پرسنل مدیریتی، اعضای کامیونیتی و اعضای بازاریابی نیز در این تیم حضور دارند. موسس فانتوم، دکتر آن بایونگ ایک (Ahn Byung Ik) است. او دارای مدرک دکتری علوم کامپیوتر و همچنین رئیس انجمن صنایع غذایی کره است. وی همچنین یکی از نویسندگان مجله Fortune است. او قبلاً بنیانگذار پلتفرم مواد غذایی SikSin بود. این پلتفرم ماهانه بیش از ۲۲ میلیون بازدید دارد و اپلیکیشن تلفن همراه آن بیش از ۳.۵ میلیون بار دانلود شده است. با این حال او در حال حاضر دیگر با Fantom ارتباط کاری ندارد و حتی در پروفایل لینکدین وی به هیچ‌گونه ارتباط قبلی با این پروژه اشاره نشده است.
اعضای تیم فانتوم
مایکل کنگ (Michael Kong) مدیرعامل فانتوم است که چندین سال سابقه فعالیت در حوزه بلاکچین به عنوان توسعه‌دهنده قرارداد هوشمند را دارد. او همچنین به عنوان مدیر ارشد اطلاعات به کار خود ادامه داده است. او قبل از پیوستن به فانتوم، مدیر فناوری استارت اپ blockchain Block8 بود. او همچنین یکی از اولین کامپایلرهای سالیدیتی و یکی از اولین نرم‌افزارهای شناسایی آسیب‌پذیری قراردادهای هوشمند را ساخت. بقیه اعضای این تیم متشکل از افراد بسیار موفق، باانگیزه و باتجربه از رشته‌های مختلف ازجمله امور مالی، کریپتو، توسعه کسب‌وکار، مهندسی نرم‌افزار و معماری و سایر رشته‌های مرتبط است.
آشنایی با توکن FTM
توکن FTM یک توکن ERC-20 است که برای استیکینگ و ارسال پاداش به گرهها به کار می‌رود. همچنین نسخه‌های BEP-2 و Xar Network این توکن برای افزایش قابلیت تعامل شبکه نیز ایجاد شده است. هنگامی که شبکه اصلی در دسامبر ۲۰۱۹ راه‌اندازی شد، یک پل ایجاد شد که امکان تبدیل توکن‌های دیگر به توکن بومی FTM را فراهم می‌کرد. بایننس اخیراً (۱ مارس ۲۰۲۱) ادغام کیف پول توکن FTM را تکمیل نمود. بایننس همچنین به پشتیبانی از هر دو توکن ERC-20 و Bep-2 FTM ادامه می‌دهد، فانتوم عرضه اولیه ICO خود را در ژوئن ۲۰۱۸ برگزار کرد و ۴۰ درصد از کل عرضه ۳،۱۷۵،۰۰۰،۰۰۰ توکن FTM را به فروش رساند. قیمت ICO 0.04306 دلار بود و این تیم ۳۹.۶۵۰.۰۰۰ دلار از راه ICO جمع‌آوری کرد.
نمودار قیمت توکن FTM
متأسفانه، چندین ماه طول کشید تا این توکن‌ها منتشر شوند، چراکه در آن زمان (اکتبر ۲۰۱۸) بازار عمیقاً نزولی شده بود و باعث شد قیمت اولیه در حدود ۰.۰۲ دلار یا به نصف قیمت ICO کاهش یابد. قیمت توکن از این نقطه همچنان پایین آمد و سرانجام در ۴ فوریه ۲۰۱۹ به پایین‌ترین سطح خود یعنی ۰.۰۰۳۱۰۵ دلار رسید. قیمت از آنجا شروع به بازیابی کرد و در عرض سه ماه بیش از ۲۰۰ درصد افزایش یافت و در این میان، فانتوم توکن‌های BEP2 را روی زنجیره بایننس راه‌اندازی کرد تا با ایجاد یک اکوسیستم چند زنجیره‌ای، قابلیت تعامل خود را افزایش دهد.
سپس توکن FTM ابتدا در Binance DEX و چند روز بعد در پلتفرم اصلی بایننس لیست شد. این لیستینگ باعث افزایش قیمت FTM شد که در عرض یک ماه بیش از ۳۰۰ درصد افزایش یافت و در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۹ به بالاترین سطح خود یعنی ۰.۰۳۹۶۱۴ دلار رسید. از ۱ ژانویه ۲۰۲۱ تا ۱۰ مارس ۲۰۲۱ قیمت توکن FTM از ۰.۰۱۷۲۹۳ دلار به ۰.۴۹۰۴ دلار رسید. در این مسیر، FTM اوج قیمتی ۰.۸۷۱۷ دلار را ثبت کرد.
خرید و ذخیره FTM
توکن FTM در تعدادی از صرافی‌های مختلف لیست شده است. این صرافی‌ها عبارت‌اند از Binance، KuCoin، MXC.com و چند مورد دیگر. با این حال، در حال حاضر حدود ۵۵ درصد از حجم معاملات این توکن در بایننس انجام می‌شود. هنگامی که توکن‌های FTM خود را خریداری کردید، کار عاقلانه این است که آنها را از صرافی خارج کرده و به یک کیف پول امن ارسال کنید. از آنجا که در حال حاضر سه نسخه از FTM وجود دارد، هنگام تصمیم‌گیری در مورد انتخاب کیف پول، باید بدانید کدام نسخه این توکن را خریداری می‌کنید.
کیف پول ارز دیجیتال فانتوم
توکن قدیمی و رایج ERC-20 را می‌توان در هر کیف پول سازگار با ERC-20 مانند MetaMask یا MyEtherWallet / MyCrypto ذخیره کرد. توکن جدید BEP-2 باید در کیف پول Binance chain wallet ذخیره شود که باید قبل از استفاده از Binance Bridge برای تبدیل توکن‌های ERC-20 به توکن BEP-2، آن را ایجاد کنید. و توکن بومی Opera FTM را می‌توان در کیف پول fWallet که توسط Fantom ایجاد شده، ذخیره کرد.
آینده توکن FTM و پروژه فانتوم
Fantom تنها پروژه‌ای نیست که فناوری DAG را به عنوان روشی برای مقیاس‌پذیری انتخاب کرده است. IOTA و Nano اولین پروژه‌های مبتنی بر DAG بودند. پروژه‌های Constellation و Hedera Hashgraph نیز هر دو از معماری مشابه فانتوم در سیستم قراردادهای هوشمند خود استفاده می‌کنند.
نمودار شمعی رمز ارز فانتوم
فانتوم وعده داده است که با افزودن قابلیت قراردادهای هوشمند و دپ‌ها (dApp)، ارزش افزوده ایجاد کند، امری که می‌تواند به برتری این پروژه نسبت به پروژه‌هایی مانند IOTA و Nano که هنوز قابلیت قراردادهای هوشمند را راه‌اندازی نکرده‌اند منجر شود. همچنین گمانه‌زنی‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه فانتوم ممکن است بازار شهر هوشمند کره جنوبی را با توجه به لینک‌های تیم فانتوم، به دست بگرید. البته، این امر تضمینی نیست و فانتوم برای حفظ مشارکت‌های قبلی خود باید کماکان پیشرفت کند و به وعده‌های خود عمل کند. اگر آنها بتوانند در این زمینه موفق شوند، نباید مشکلی در نفوذ به بازار کره جنوبی داشته باشند.
نتیجه‌گیری
ظرفیت بالای پردازش تراکنش و کارمزدهای پایین، قطعاً به فانتوم کمک خواهد کرد تا با اقبال بیشتری در صنایع مختلف مواجه شود و به سمت پذیرش سازمانی حرکت کند. البته، پذیرش سازمانی هدف بسیاری از پروژه‌های بلاکچینی است و اینکه این امر چه زمانی محقق خواهد شد، برای هیچ پروژه‌ای مشخص نیست. هم رفته، به نظر می‌رسد که تیم فانتوم از تخصص، دانش و انگیزه لازم برای موفقیت برخوردار است، همچنین ارتباطات صنعتی این تیم به نفوذ آنها صنایع کره جنوبی کمک خواهد کرد.
سوالات متداول
پروژه فانتوم چیست؟
فانتوم، پروژه ایست بر بستر فناوری بلاک چین که در تلاش است تا یک پلتفرم قرارداد هوشمندی را راه‌اندازی کند که با آن به «سیستم عصبی شهرهای هوشمند» تبدیل شود.
چه کیف پول هایی از ارز دیجیتال FTM پشتیبانی می‌کنند؟
به علت اینکه توکن FTM روی شبکه اتریوم و بایننس وجود دارد، تمامی کیف پول های اتریوم و BSC از این رمز ارز پشتیبانی می‌کنند.
