هنگامی که از دنیای ارزهای دیجیتال صحبت می‌کنیم، بیشتر افراد به یاد بیت کوین و اتریوم و دیگر رمزارزها می‌افتند و فکر می‌کنند که این‌ها تنها یک نوع واحد پول هستند؛ درحالی‌که در بیشتر مواقع این‌طور نیست. تکنولوژی پشت ارزهای دیجیتال، یعنی بلاکچین پتانسیل‌های زیادی در حوزه‌های مختلف دارد و می‌تواند در زمینه‌های مختلف به‌کار گرفته شود. شاید تابه‌حال به واژه دیفای برخورد کرده باشید؛ اما معنای آن را به خوبی درک نکرده‌اید.
دیفای چیست؟
دیفای چیست؟ واژه دیفای از ترکیب انگلیسی Decentralized Finance گرفته شده که به معنای فایننس غیرمتمرکز است. این مفهوم، برای توصیف هرگونه خدمات مالی غیرمتمرکز، از ارز دیجیتال گرفته تا بلاکچین، به کار می‌رود و هدف اصلی آن، از بین بردن واسطه‌های مختلف در معاملات رمزارزها است. DeFi یکی از کاربردهای مهم بلاکچین و ارزهای دیجیتال است که می‌خواهد واسطه‌ها در سرمایه‌گذاری‌ها و تراکنش‌های مالی را کنار بگذارد و اقتصاد را وارد مرحله جدیدی کند. در این مقاله ما قصد داریم شما را با رمزارزها بیشتر آشنا کرده و مفهوم اقتصاد غیرمتمرکز را به زبان ساده بیان کنیم. پس اگر به سرمایه‌گذاری در دنیای رمزارزها علاقه‌مند هستید یا در این زمینه کنجکاوید، تا پایان همراه ما باشید.
تکنولوژی بلاکچین چیست و چگونه کار می‌کند؟
برای اینکه به پرسش دیفای چیست پاسخ دهیم، ابتدا باید با طرز کار بلاکچین آشنا شویم. بلاکچین یک دفتر ثبت الکترونیک است که تمامی تراکنش‌های یک رمزارز را در خود ثبت می‌کند. شاید با خود بگویید که بلاکچین با یک سیستم ثبت اطلاعات معمولی چه تفاوتی دارد؟ الگوریتم بلاکچین به گونه‌ای نوشته شده که به محض اینکه تراکنشی روی آن ثبت شد، دیگر امکان تغییر و دستکاری یا حتی پاک‌کردن آن وجود نخواهد داشت. علاوه‌برآن، بلاکچین یک دفتر ثبت غیرمتمرکز است. این دفتر به صورت همزمان در تعداد زیادی کامپیوتر و سرور در جهان وجود دارد و هیچ‌کس به طور متمرکز کنترلی روی آن ندارد؛ یعنی برخلاف اقتصاد سنتی که در آن دولت‌ها و بانک‌ها نهادهای اصلی تصمیم‌گیرنده بودند، در بلاکچین همه افراد با یکدیگر برابر هستند و هیچ‌کس مزیت و برتری نسبت به دیگران ندارد.
تفاوت اقتصاد متمرکز و غیرمتمرکز
مرحله دوم برای رسیدن به پاسخ دیفای چیست، درک درست اقتصاد غیرمتمرکز است. اقتصاد به صورت سنتی متمرکز بوده و به طور معمول بانک مرکزی و دولت کنترل امور اقتصادی یک کشور را در دسترس دارند. امور مالی کشورها که معمولا در دست بانک مرکزی و دولت است، فایننس متمرکز نامیده می‌شود. فایننس غیرمتمرکز، شرایطی را فراهم کرده که نقش دولت‌ها و بانک‌ها را کمرنگ‌تر کرده است و با ظهور آن، سیستم‌های مالی مستقل از دولت کار می‌کنند. در این حالت سرمایه‌گذاران کنترل بیشتری روی دارایی‌های خود دارند. به این خدمات، فایننس غیرمتمرکز گفته می‌شود.
DeFi به کمک تکنولوژی پشت رمزارزها یعنی بلاکچین که درباره آن‌ها صحبت کردیم، عمل می‌کند. این تکنولوژی برای عمل‌کردن به نیروی انسانی خاصی نیاز ندارد و به‌همین‌دلیل تراکنش‌ها با سرعت بسیار بالاتری انجام می‌شوند و کاربران نیز کنترل بیشتری بر دارایی‌های خود دارند. در سیستم‌های مالی حجم تراکنش‌ها و سرعت انجام آن‌ها کمتر بوده و علاوه‌برآن، انتقال دارایی بین چند کشور مختلف با دشواری‌های بیشتری انجام می‌شود.
دیفای چه مزایایی به همراه دارد؟
پس از اینکه پاسخ مناسبی به پرسش دیفای چیست دادیم، می‌خواهیم به مزایای آن در مقابل اقتصاد متمرکز سنتی بپردازیم. دیفای بسیاری از امور اقتصاد جهانی را متحول کرده که در ادامه به چند مورد اشاره می‌کنیم.
در دسترس بودن و برابری بیشتر بین مردم اقصی‌نقاط جهان
خدمات مالی به طور معمول برای همه به یک میزان در دسترس نیستند. افرادی که در کشورهای توسعه‌یافته زندگی می‌کنند، دسترسی بیشتری به انواع خدمات مالی دارند و افرادی که در کشورهای درحال‌توسعه زندگی می‌کنند، در شرایط نامناسب‌تری قرار دارند. دیفای این فرصت را برای همه بدون در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی و شرایط آن‌ها، فراهم می‌کند که به خدمات مالی دسترسی داشته باشند.
کارمزد پایین تراکنش‌های بین‌المللی
به‌طور‌کلی کارمزد انتقال دارایی به صورت بین‌المللی بسیار زیاد است و در بعضی کشورها مانند ایران پروسه دشواری برای آن وجود دارد. خدمات مالی غیرمتمرکز کارمزدها برای انتقال دارایی را به شدت کاهش داده و از این طریق تفاوتی ندارد که سرمایه مورد نظر به چه حسابی در جهان منتقل می‌شود. دلیل اصلی این کارمزد پایین نیز حذف واسطه‌هاست.
حفظ حریم شخصی
در دیفای هیچ نهادی بر معاملات شما نظارت نمی‌کند و به همین دلیل اطلاعات سرمایه و معاملات شما در اختیار هیچ‌کس قرار نمی‌گیرد. تمامی تراکنش‌ها بدون نیاز به تایید بانک‌های مرکزی انجام می‌شوند.
دستکاری نشدن معاملات
تکنولوژی بلاکچین که پایه اصلی اقتصاد غیرمتمرکز به شمار می‌رود، به گونه‌ای طراحی شده که پس از ثبت و تایید یک تراکنش امکان تغییر یا کنسل‌کردن آن وجود ندارد. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی نمی‌توانند معاملات دیفای را بی‌اعتبار اعلام کنند و همین موضوع باعث می‌شود تا حتی در کشورهایی که حکومت فاسدی دارند، امکان انجام معاملات بدون دخالت دولت وجود داشته باشد.
مشکلات سیستم دیفای چیست؟
در کنار تمام مزیت‌هایی که وجود دارد، DeFi بدون ایراد نیست و استفاده از آن ممکن است مشکلاتی را به همراه داشته باشد که در ادامه بعضی از مهم‌ترین موارد آن‌ها را بیان می‌کنیم.
ریسک بالای معاملات
به دلیل وجودنداشتن هیچ نهاد نظارت‌کننده‌ای، در صورت اشتباه‌کردن، هیچ راه‌حلی برای شما وجود ندارد. اگر نام کاربری و رمز عبور والت خود را فراموش کنید، هیچ راهی برای بازیابی آن وجود ندارد و تمام سرمایه شما از بین خواهد رفت. مشکل دیگر هنگامی پیش می‌آید که آدرس گیرنده در یک معامله را اشتباه وارد کنید. در این صورت نیز سرمایه شما به حساب اشتباهی خواهد رفت و هیچ راهی برای درست‌کردن آن وجود ندارد.
نبود نظارت بر معاملات
هیچ نهادی معاملات دیفای را کنترل نمی‌کند و همین مسئله فضا را برای انجام معاملات غیرقانونی و پول‌شویی فراهم می‌کند؛ درحالی‌که در اقتصاد متمرکز بانک مرکزی و قوه قضاییه بر امور مالی نظارت دارند و جلوی کارهای غیرقانونی را می‌گیرند.
امور مالی غیرمتمرکز؛ فرصتی برای کوتاه‌کردن دست قدرت‌ها از امور مالی
اقتصاد غیرمتمرکز یکی از محصولات جانبی تکنولوژی بلاکچین و ارزهای دیجیتال است که فضای اقتصاد جهان را متحول کرده و روزبه‌روز تغییرات بیشتری در این زمینه ایجاد می‌کند. در این مقاله سعی کردیم به پرسش دیفای چیست به خوبی پاسخ دهیم و شما را با اقتصاد غیرمتمرکز آشنا کنیم. به خاطر داشته باشید که این مطلب هیچ‌گونه پیشنهادی جهت سرمایه‌گذاری روی ارز دیجیتال نیست؛ فعالیت در دنیای رمزارزها و DeFi به تخصص و دانش زیادی احتیاج دارد و اگر تازه کار هستید، بهتر است از یک فرد متخصص کمک بگیرید.
