یک تراکنش بیت کوین (Transaction BTC) به معنی انتقال (ارزش) بیت کوین از یک آدرس به آدرس دیگر بر روی شبکه بلاک چین است. به زبان ساده، یک تراکنش زمانی انجام می‌شود که کاربر الف مقدار مشخصی از بیت کوین خود را به کاربر ب می‌دهد. در سیستم مالی سنتی، هر تراکنش پول را از یک حساب برداشت کرده و به حساب دیگری منتقل می‌کند. در بلاک چین بیت کوین هیچ شکلی از حساب وجود ندارد، در مقابل این شبکه از مدل «خروجی‌های خرج نشده تراکنش» یا UTXO استفاده می‌کند. این مدل، تراکنشهای بیت کوین را نسبت به سیستم‌های مالی سنتی که به حساب‌ها، موجودی‌ها و اشخاص ثالث متکی هستند، شفاف‌تر، کارآمدتر و قابل حسابرسی می‌کند.
همان‌طور که از نام آن پیداست، UTXO خروجی یک تراکنش بیت کوین است. این خروجی‌ها تا زمانی که به عنوان ورودی تراکنش بعدی استفاده شوند، به عنوان یک «خروجی خرج نشده تراکنش» وجود خواهند داشت. نودهای شبکه بیت کوین، برای مشخص کردن اینکه کدام کوین‌ها واقعی هستند و چه کسانی می‌توانند آن‌ها را خرج کنند، مجموعه UTXOها را بررسی می‌کنند.
این مدل به بیت کوین اجازه می‌دهند تا مشکل دوبار خرج کردن (Double Spending) را حل کند. تاریخچه هر UTXO را می‌توان تا یک یا چند خروجی از تراکنشهای کوین‌بیس (Coinbase) – نوع خاصی از تراکنش که به عنوان پاداش استخراج یک بلاک، بیت کوین جدید ایجاد می‌کند – ردیابی کرد. هر تراکنش بیت کوین از سه بخش اصلی تشکیل شده است: ورودی (Input)، خروجی (Output) و مقدار بیت کوین (Amount).
شما برای اینکه بتوانید برای دوست خود ۰.۵ بیت کوین بفرستید، باید پیامی را حاوی ورودی، خروجی و مقدار ۰.۵ بیت کوین با استفاده از کلید خصوصی خود امضا کنید. سپس این پیام به شبکه ارسال می‌شود، جایی که نودها اعتبار تراکنش را تأیید می‌کنند. آن‌ها بررسی می‌کنند که کلید عمومی شما با کلید خصوصی‌تان مطابقت دارد و می‌توانید به و ورودی دسترسی داشته باشید یا خیر. سپس، این تراکنش به یک نود ماینینگ ارسال می‌شود.
ماینر این تراکنشهای دریافت شده را به ترتیب مرتب می‌کند و تلاش می‌کند به بلاک چین اضافه کند. اگر ماینر بتواند بلاک بعدی را پیدا کند، این تراکنش‌ها استخراج شده و به یک بلاک تغییرناپذیر در بلاک چین بیت کوین تبدیل می‌شوند. در نهایت، این بلاک جدید میان تمامی نودهای شبکه توزیع شده و همه یک کپی از آن را در نسخه بلاک چین خود قرار می‌دهند.
در ادامه ما تمامی مفاهیم مربوط به انجام تراکنشهای بیت کوین، مانند کارمزد، زمان لازم برای تأیید، بازیابی تراکنشهای تأیید نشده بیت کوین و موارد دیگر را بررسی می‌کنیم. پس تا آخر این مقاله از ارزتودی همراه ما باشید.
کارمزد تراکنش بیت کوین چقدر است؟
کارمزد تراکنش (Transaction Fee) به صورت تفاوت بین مقدار بیت کوین (BTC) ارسال شده و دریافتی محاسبه می‌شود.
به عبارتی ساده، کارمزد تراکنش نشان‌دهنده این است که کاربر با چه سرعتی می‌خواهد تراکنش در بلاک چین تایید شود. زمانی که ماینری یک بلاک جدید را در بلاک چین تأیید می‌کند، تمام تراکنشهای موجود در آن تأیید می‌شوند. بعد از تأیید شدن بلاک جدید، ماینر کارمزد تراکنش و پاداش مربوط به آن بلاک را دریافت می‌کند. جمع کارمزد تراکنش و مقدار کمک مالی به عنوان پاداش به ماینر داده می‌شود.
هر هاوینگ بیت کوین (Bitcoin Halving)، نرخ هش شبکه را کاهش می‌دهد؛ در نتیجه، کارمزد استخراج بلاک‌های جدید با کاهش نرخ هش افزایش می‌یابد، اما پاداش استخراج بلاک کاهش می‌یابد. از آنجایی که اعتبارسنجی بلاک‌های جدید به کار محاسباتی و انرژی زیادی نیاز دارد، ماینرها تشویق می‌شوند تا با افزایش کارمزد تراکنش‌ها، تأیید بلاک‌های جدید را ادامه دهند. حفظ امنیت شبکه، نیاز به حفظ ماینرها در بازار است؛ بنابراین کارمزد تراکنش نقش مهمی در این چرخه دارد.
کارمزد تراکنش‌ها چگونه تعیین می‌شود؟
هزینه کارمزد تراکنش بر اساس حجم داده‌های تراکنش‌ها و تراکم شبکه محاسبه می‌شود.
از آنجایی که هر بلاک در شبکه بیت کوین تنها می‌تواند ۴ مگابایت داده را در خود قرار دهد، تعداد تراکنش‌هایی که ممکن است در یک بلاک انجام شوند محدود است. یک تراکنش بزرگ‌تر به داده‌های بلاک بیشتری نیاز دارد. در نتیجه، برای تراکنشهای بزرگ‌تر اغلب بر اساس هر بایت کارمزد دریافت می‌شود. وقتی از کیف پول بیت کوین برای ارسال تراکنش استفاده می‌کنید، معمولاً حق انتخاب نرخ کارمزد بیت کوین به شما داده می‌شود. این کارمزد بر حسب ساتوشی به ازای هر واحد داده استفاده شده در بلاک چین توسط تراکنش شما، به اختصار sats/vByte محاسبه می‌شود. (هر یک بیت کوین برابر با ۱۰۰ میلیون ساتوشی است)
کل هزینه‌ای که می‌پردازید با ضرب این نرخ در اندازه تراکنش شما محاسبه می‌شود. در صورتی که بخواهید سرعت تأیید تراکنش خود را افزایش دهید، نرخ کارمزد کاملاً متفاوت می‌شود. اما در صورتی که عجله‌ای ندارید، پرداخت ۲ sats/vByte به طور کلی به شما این امکان را می‌دهد که تراکنش خود را در عرض یک روز یا یک هفته نهایی کنید.
کارمزد تراکنش‌ها تمایل کاربر برای تأیید تراکنش در کوتاه‌ترین زمان ممکن را نشان می‌دهد. یک تراکنش زمانی در ممپول (Mempool) قرار می‌گیرد که توسط یک کاربر آغاز شود. (معاملاتی که هنوز در بلاک چین قرار نگرفته‌اند و در حافظه فرار ذخیره می‌شوند.)
تراکنش پس از تأیید در بلاک گنجانده شده است. ماینرها تصمیم می‌گیرند که آیا تراکنش‌ها باید اعتبارسنجی و در یک بلوک گنجانده شوند یا خیر. از این رو، ماینرها ترجیح می‌دهند ابتدا تراکنش‌هایی با نرخ کارمزد بالاتر را انجام دهند و سپس به سراغ تراکنشهای معوقه‌ای که در انتظار تأیید هستند، بروند. اکثر ماینرها به دنبال تراکنش‌هایی با نسبت کارمزد بالا هستند؛ چرا که با کاهش تراکنشهای شبکه، هزینه‌های تراکنش کاهش می‌یابد. کارمزد مبادلات بیت کوین به یکی از این دو روش محاسبه می‌شود: کارمزد تعیین شده برای هر تراکنش یا درصدی از حجم کل تراکنش در ۳۰ روز گذشته. در هر دو مورد، صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی و خارجی ساختار کارمزدی را بر اساس حجم کلی دلار معامله می‌کنند.
ساختار‌های کارمزد مختلفی برای تشویق معامله‌گران طراحی شده است؛ در نتیجه، تراکنشهای با ارزش و فرکانس بالا، هزینه‌های تراکنش کمتری دارند و تراکنشهای کوچک و نادر معمولا کارمزد بیشتری دارند.
تراکنش بیت کوین چقدر طول می‌کشد؟
میانگین زمان تایید تراکنش بیت کوین (BTC) یا وضعیت تراکنش بیت کوین تحت تاثیر عواملی مانند کل فعالیت شبکه، نرخ هش و کارمزد تراکنش است.
در شبکه بیت کوین، میانگین زمان تأیید برای انجام پرداخت تقریباً ۱۰ دقیقه است. از سوی دیگر، مدت زمانی که برای تکمیل یک تراکنش بیت کوین نیاز است، به طور قابل توجهی متفاوت خواهد بود. در صورتی که حجم داده‌های شبکه پر شود، تراکنشهای معوقه در ممپول قرار می‌گیرند. برای اینکه تراکنش‌ها سریع‌تر انجام شوند، کاربران باید کارمزد تراکنشهای بیشتری بپردازند.
زمانی که میانگین هزینه تراکنش بیت کوین در‌آوریل ۲۰۲۱ به ۵۸ دلار رسید، این مورد اتفاق افتاد! با این حال، در نوامبر ۲۰۲۱، میانگین هزینه تراکنش بیت کوین ۵۷.۹۷ درصد کاهش یافت و از ۴.۴۰ دلار به ۱.۸۰ دلار رسید. عوامل متعددی برای این کاهش شناسایی شده‌اند.
یکی از آن‌ها این است که شبکه لایتنینگ (Lightning Network) بیت کوین، که امکان تراکنشهای خارج از بلاک چین را فراهم می‌کند، به سرعت گسترش یافت و به عنوان یک کاتالیزور عمل کرد. از دلایل دیگر کاهش کارمزد تراکنش‌ها می‌توان به از دست دادن علاقه ماینر‌های بیت کوین به پردازش تراکنش‌ها اشاره کرد. در نتیجه، سختی استخراج، که میزان سختی اعتبارسنجی تراکنش بیتکوین را اندازه‌گیری می‌کند، کاهش می‌یابد. یکی دیگر از دلایل بالقوه کاهش هزینه تراکنش، شلوغی ممپول، یعنی جمع‌آوری تمام تراکنشهای معلق قبل از تأیید آن‌ها است.
نکته: تراکنش ارسال شده به شبکه بیت کوین تا زمان تأیید در این استخر نگهداری می‌شود.
چگونه زمان تراکنش بیت کوین را پیگیری کنیم؟
وب‌سایت Blockchain.com یک منبع عالی برای تخمین میانگین زمان لازم برای پیگیری تکمیل تراکنش یا انتقال بیت کوین (BTC) است.
همچنین می‌توانید در مورد محاسبه هزینه‌های تراکنش‌هایی که باید لحاظ کنید، (به شکل ساتوشی بیان می‌شوند) از یک مبدل بیت کوین به ساتوشی استفاده کنید. ارسال تراکنشهای با کارمزد کاهش یافته، شما را در معرض این ریسک قرار می‌دهد که توسط ماینرها کنار گذاشته شوید.
همچنین، ممکن است پرداخت شما در لیست طولانی تراکنشهای تایید نشده قرار گیرد. با این حال، نباید خیلی نگران باشید؛ زیرا اگر شبکه بیت کوین به اندازه کافی خلوت باشد و ماینرها کار دیگری نداشته باشند، تراکنش ارسالی شما پردازش خواهد شد.
چگونه سرعت تراکنشهای بیت کوین را افزایش دهیم؟
برای افزایش سرعت تأیید تراکنشهای ارسالی، در کنار بالا بردن نرخ کارمزد می توانید تراکنشهای خود را در ساعت غیر شلوغی شبکه ارسال کنید.
نمودار اندازه ممپول در هر جستجوگر بلاک چین بیت کوین نشان می‌دهد که تعداد تراکنشهای تایید نشده چه زمانی به کمترین حد خود رسیده است. وب‌سایت BTC Nitro یک شتاب دهنده تراکنش بیت کوین است که زمان تأیید را کاهش می‌دهد و به شما امکان می‌دهد تراکنش‌ها را سریع‌تر انجام دهید.
این ابزار تراکنش شما را بر روی بسیاری از نودهای بیتکوین در سراسر جهان بازپخش می‌کند، آن را دوباره در صف قرار می‌دهد و به ماینرها اطلاع می‌دهد که آماده پردازش است. وب‌سایت BitAccelerate یک شتاب دهنده رایگان دیگر است که به شما امکان می‌دهد علاوه بر موارد فوق، تأیید سریع‌تر تراکنشهای تأیید نشده را نیز دریافت کنید.
پس از وارد کردن شناسه تراکنش بیت کوین (TXID) گزینه Accelerate را انتخاب کنید. با استفاده از سرویس آن‌ها، تراکنش در ۱۰ نود بیت کوین رله می‌شود. وقتی تعداد زیادی از مردم از بیت کوین استفاده می‌کنند، اندازه بلاک به حداکثر می‌رسد و شبکه بیت کوین شلوغ می‌شود.
بنابراین در حالی که شبکه در حال تأیید برخی از تراکنش‌ها است، سایر تراکنش‌ها متوقف می‌شوند. برای سرعت بخشیدن به فرآیند، این کاربران باید هزینه‌های استخراج بیت کوین بالاتری بپردازند یا از تراکنشهای شبکه سگویت (SegWit) استفاده کنند.
یک راه دیگر برای مدیریت تراکنشهای معلق بیتکوین شما وجود دارد. هر شش ساعت یک بار تراکنش “Stuck” خود را مجدداً ارسال کنید تا تأیید شود. با استفاده از سرویس BitAccelerate، می‌توانید تراکنشهای بیت کوین را بررسی یا ردیابی کنید،
به عنوان مثال، اگر تراکنش شما به طور مکرر اعتبارسنجی شده باشد یا اگر تأیید شده باشد یا باید بازپخش شود، سیستم به شما اطلاع خواهد داد.
چگونه تراکنشهای تأیید نشده بیت کوین را تصحیح یا بازیابی کنیم؟
یک تراکنش تایید نشده بیت کوین را می توان به دو روش بازایابی کرد: با استفاده از پروتکل جایگزینی با کارمزد (Replace-By-Fee) یا RBF یا روش تراکنش دوبار خرج شده با کارمزد بالا (Higher Fee Double-Spend Transaction)
هنگامی که تراکنش بیت کوین تأیید شد، نمی‌توان آن را تغییر داد. از طرف دیگر آیا می‌توانید تراکنشهای تأیید نشده بیت کوین را لغو کنید؟ بله، اگر بلاک چین تراکنش بیت کوین را در عرض ۲۴ ساعت تأیید نکند، ممکن است تراکنشهای تأیید نشده بیت کوین خاتمه یابد. تا زمانی که حداقل سه ماینر هر تراکنش را از طریق فرآیند استخراج اعتبار سنجی نکنند، آن را تأیید نشده می‌گویند.
اگر در این مدت تأییدی دریافت نکردید، می‌توانید تراکنش خود را لغو کنید. پروتکل جایگزینی با کارمزد (RBF) به شما این امکان را می‌دهد تا با کارمزد بیشتر، تراکنش بیت کوین را برای بار دوم در کل شبکه پخش کنید. در نتیجه، ماینرها زمان بیشتری برای انتخاب یک تراکنش، لغو تراکنش قبلی و شروع معامله جدید دارند.
از طرف دیگر، پروتکل RBF ممکن است توسط کیف پول بیت کوین شما پشتیبانی نشود. در نتیجه، مطمئن شوید، این کاری است که کیف پول شما در ابتدا به شما اجازه انجام آن را می‌دهد. شما می‌توانید این گزینه را هنگام ارسال بیت کوین انتخاب کنید تا مطمئن شوید که در صورت لزوم می‌توانید از آن استفاده کنید.
در صورتیکه کیف پول شما از پروتکل RBF پشتیبانی نمی‌کند، به جای آن از گزینه دوبار خرج کردن (Double-Spend) استفاده کنید. یعنی یک تراکنش جدید با مبلغ مشابه آغاز کنید. این بدان معناست که باید تراکنش بیت کوین خود را دوباره ارسال کنید، این بار با هزینه بالاتر.
اگر بیت کوین را به آدرس اتریوم بفرستید چه اتفاقی می‌افتد؟
از نظر فنی، شما نمی توانید بیت کوین (BTC) را از کیف پول بیت کوین به کیف پول اتریوم ارسال کنید. اکثر کیف پول‌ها زمانی که بخواهید این کار را انجام دهید به شما هشدار می دهند.
در صورتی که بیت کوین به کیف پول اتریوم فرستاده شود، گم شده و قابل بازیابی نخواهد بود. قبل از انتقال بیت کوین، اتریوم یا هر کوین دیگری، نسبت به درستی آدرس مقصد مطمئن شوید. اگر این کار را نکنید، تمام پول خود را از دست خواهید داد. با این حال، در شرایط غیرمعمول، مانند انتقال بیت کوین به کیف پول لایت کوین (LTC)، پرداخت ممکن است اعتبارسنجی شود. آدرس کیف پول این دو ارز معمولاً با عدد “۳” شروع می‌شود. در این شرایط کیف پول شما ممکن است آن را به عنوان یک پرداخت معتبر بپذیرد. با این حال، به دلیل آدرس نادرست، پول از بین می‌رود.
سوالات متداول
تراکنش (Transaction) چیست؟
تراکنش به معنی انتقال ارزش یک کوین از یک آدرس به آدرس دیگر بر روی شبکه بلاک چین است.
تراکنش بیت کوین از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
ورودی (Input)، خروجی (Output) و مقدار بیت کوین (Amount).
کارمزد تراکنش بیت کوین چقدر است؟
کارمزد تراکنش به عنوان تفاوت بین مقدار بیت کوین ارسال شده و دریافتی محاسبه می‌شود.
کارمزد تراکنش‌ها چگونه تعیین می‌شود؟
هزینه کارمزد تراکنش بر اساس حجم داده‌های تراکنش‌ها و تراکم شبکه محاسبه می‌شود.
تراکنش بیت کوین چه مدت طول می‌کشد؟
میانگین زمان تایید تراکنش بیت کوین یا وضعیت تراکنش بیت کوین تحت تاثیر عواملی مانند کل فعالیت شبکه، نرخ هش و کارمزد تراکنش است.
چگونه سرعت تراکنشهای بیت کوین را افزایش دهیم؟
برای افزایش سرعت تأیید تراکنش، در کنار بالا بردن نرخ کارمزد می توانید تراکنشهای خود را در ساعت غیر شلوغی شبکه ارسال کنید.
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی نوشته شده و آکادمی ارز دیجیتال ارزتودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات افراد یا عواقب مالی آن ندارد.
