معامله‌گران در بازار ارزهای دیجیتال، از ابزارها و پارامترهای مختلفی استفاده می‌کنند تا بتوانند معاملات پرسودی داشته باشند؛ یکی از این پارامترها «نمودار عمق بازار» است که به معامله‌گران و سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا ریسک معاملات خود را کاهش دهند. اکنون در این مقاله می‌خواهیم سوالاتی مانند؛ نمودار عمق بازار چیست؟ چگونه کار می‌کند؟ و چطور داده‌های عمق بازار را بخوانیم و از آن‌ها استفاده کنیم؟ را بررسی کنیم.
نمودار عمق بازار چیست؟
نمودار عمق بازار یا Market Depth Chart، نموداری است که عرضه و تقاضای موجود در بازار را در قیمت‌های مختلف نمایش می‌دهد. به عبارتی دیگر، عمق بازار تراکم سفارش‌های خرید و فروش (عرضه و تقاضا) ثبت شده‌ی یک دارایی در هر سطح از قیمت است.
دسترسی به Market Depth Chart در بازار ارزهای دیجیتال به معامله‌گر دید خوبی در سطوح مقاومت و حمایت (عرضه و تقاضا) می‌دهد؛ همچنین می‌توانند نحوه واکنش خریداران و فروشندگان را با این نمودار زیر نظر داشته باشند.
عمق داده‌های بازار به عنوان Order Book (دفترچه سفارش) نیز شناخته می‌شود؛ زیرا شامل لیستی از سفارشات در حال انتظار برای یک ارز دیجیتال است؛ با بررسی این سفارش‌ها در کنار تحلیل فاندامنتال و تکنیکال، می‌توانیم پیش‌بینی دقیق‌تری نسبت به قیمت این ارز دیجیتال داشته باشیم.
بازار عمیق (Deep Market)
با توجه به تعریف عمق بازار و نمودار Market Depth، بازار عمیق را چگونه می‌توانیم تعریف کنیم؟ گفتیم که عمق بازار عرضه و تقاضا را نشان می‌دهد، در نتیجه بازار عمیق، بازاری است که در آن سفارش‌های خرید و فروش راحت و آسان انجام می‌شوند و زمان کمی برای تایید نیاز است.
به طور کلی می‌توان گفت، بازار عمیق به علت خرید و فروش زیاد، نقدینگی بالایی دارد و قیمت با روندی منطقی پیش می‌رود طوریکه نهنگ‌ها نمی‌توانند تاثیر زیادی روی بازار داشته باشند. اگر ارز دیجیتالی نقدشوندگی بالایی داشته باشد، به این معناست که خریدارها و فروشنده‌ها زیاد هستند، در نتیجه با خرید یا فروش یک سفارش، تغییرات قابل توجهی در قیمت دارایی رخ نمی‌دهد.
حال اگر ارز دیجیتالی نقدشوندگی بالایی نداشته باشد و به طور مداوم معامله نشود، با ثبت سفارش خرید ممکن است قیمت آن تغییرات قابل توجهی داشته باشد.
اجزای نمودار عمق بازار
پیش از اینکه به سراغ خواندن نمودار عمق بازار برویم، باید اجزای آن را بشناسیم و بدانیم هر یک از آن‌ها چه مفهومی دارند. نمودار عمق می‌تواند در صرافی‌ها متفاوت نشان داده شود، اما نمودار عمق استاندارد بیت کوین چند بخش تشکیل شده است:
۱. خط پیشنهاد (Bid Line)
خط پیشنهاد، ارزش انباشته شده سفارش‌های خرید را در هر نقطه‌ی قیمتی معین نشان می‌دهد؛ این خط با رنگ سبز در سمت چپ نمودار قرار گرفته است. سفارش‌های خرید می توانند به دلار یا سایر ارزهای فیات ثبت شوند.
۲. خط درخواست (Ask Line)
خط درخواست، در سمت راست نمودار قرار گرفته است و ارزش انباشته شده سفارش‌های فروش در هر نقطه‌ی قیمتی را با رنگ قرمز نشان می‌دهد. اگر نمودار بیت کوین را در نظر بگیریم، سفارش‌های فروش، همگی بیت کوین خواهند بود.
۳. محور افقی X
محور افقی در نمودار عمق بازار، نقاط قیمتی که در آن سفارش‌های خرید و فروش ثبت می‌شوند را نشان می‌دهد.
در سمت چپ نمودار (بخش سبز رنگ) می‌توانید تمام سفارش‌های محدود (Limit Order’s) خرید ثبت شده توسط معامله‌گران را مشاهده کنید. این قسمت نشان‌دهنده سمت پیشنهاددهندگان Order Book است.
در سمت راست نمودار (بخش قرمز رنگ) می‌توانید تمام سفارش‌های محدود فروش ثبت شده توسط معامله‌گران را ببینید. این قسمت نشان‌دهنده سمت درخواست‌کنندگان Order Book است.
به صورت ساده‌تر:
- سمت چپ نمودار (سبز) = پیشنهادات (سفارش‌های خرید)
- سمت راست نمودار (قرمز) = درخواست‌ها (سفارش‌های فروش)
۴. محور عمودی Y
محور عمودی در نمودار عمق بازار نشان‌دهنده تعداد سفارش‌هایی است که در هر قیمت برای یک ارز دیجیتال ثبت می‌شود.
چگونه از داده‌های عمق بازار استفاده کنیم؟
حال که اجزای نمودار عمق بازار را شناختیم، احتمالا برای شما این سوال پیش آمده است که چطور می‌توانیم از داده‌های نمودار استفاده کنیم؟ باید بگوییم که استفاده از نمودار عمق مانند سایر نمودارها نیاز به آمار و ریاضیات ندارد و تنها یک بُعد روانشناسی دارد.
معامله‌گر با استفاده از داده‌های به‌دست آمده از نمودار عمق بازار می‌تواند تحلیل خود را انجام دهد و در نهایت تصمیم بگیرد وارد معامله شود یا خیر. معامله‌گران برای تحلیل معمولا به دنبال دیوار خرید و فروش (Buy and Sell Wall) می‌گردند که این قسمت به آن‌ها در خرید و فروش کمک می کند.
دیوار خرید و فروش
همانطور که گفتیم نمودار عمق بازار که سفارشات باز را نشان می‌دهد از دو بخش تشکیل شده است:
- سمت چپ نمودار (سبز) = سفارش‌های خرید
- سمت راست نمودار (قرمز) = سفارش‌های فروش
هنگامی که سفارش‌های خرید باز در سمت چپ نمودار زیاد باشند، به این معنی است که سفارش‌های ثبت شده با قیمت کمتر از قیمت فعلی کوین هستند و فروشنده‌ها حاضر به فروش با این قیمت‌ها نیستند؛ به همین دلیل سفارش‌های خرید باز باقی می‌مانند.
اما هنگامی که سفارش‌های فروش باز در سمت راست نمودار عمق بازار زیاد باشند، یعنی سفارش‌ها با قیمت بالاتر از بازار اکنون ثبت شده‌اند و خریداران حاضر به خرید با این قیمت‌ها نیستند؛ بنابراین سفارش‌ها باز و انجام نشده باقی می‌مانند.
در نمودار عمق بازار، این سفارش‌های بسته نشده خرید و فروش، دیوارهای خرید و فروش را به وجود می‌آورند که به آن دیوارهای سبز و قرمز هم می‌گویند. حال می‌خواهیم بدانیم چه زمانی دیوار خرید و چه زمانی دیوار فروش تشکیل می‌شود؟
دیوار خرید
دیوار خرید یا دیوار سبز رنگ سمت چپ نمودار عمق بازار، زمانی به‌وجود می‌آید که حجم سفارش‌های خرید بیشتر از سفارش‌های فروش باشد؛ هر چه تعداد سفارش‌های خرید معلق بیشتری وجود داشته باشد، دیوار خرید بالاتر خواهد بود.
در نهایت می‌توان گفت که سفارش‌های خرید بیشتر نشان می‌دهد که تقاضا از عرضه پیشی گرفته است.
به عنوان مثال، در تصویر زیر که مربوط به جفت ارز بیت کوین تتر (BTC/USD) است، می‌توانید یک دیوار خرید در قیمت ۱۶.۹۰۸ دلار مشاهده کنید.
گاهی حجم این سفارش‌ها به اندازه‌ای بزرگ است که در صورت انجام معامله، قیمت افزایش پیدا می‌کند.
دیوار فروش
دیوار فروش یا دیوار قرمز رنگ که در سمت راست نمودار عمق بازار قرار دارد، زمانی شکل می‌گیرد که حجم سفارش‌های فروش از سفارش‌های خرید بیشتر شود؛ بنابراین می‌توانیم بگوییم که سفارش‌های فروش بیشتر نشان‌دهنده عرضه بیشتر هستند.
به عنوان مثال، در تصویر می توانید یک دیوار فروش در قیمت ۱۶.۹۱۳ دلار مشاهده می‌کنید.
همچنین اگر حجم این سفارش‌ها بسیار بزرگ باشد، می‌تواند قیمت را کاهش دهد.
نمودار عمق بازار در صرافی‌ها
نمودار عمق بازار تقریبا در اکثر صرافی‌های بازار ارز دیجیتال قابل مشاهده است و می‌توانید به راحتی از آن استفاده کنید؛ اما فراموش نکنید که این نمودار نمی‌تواند به تنهایی به شما در تصمیم‌گیری اینکه خرید یا فروش انجام دهید کمک کند و معمولا یک ابزار کمکی محسوب می‌شود.
نتیجه‌گیری
از آنجا که خطوط پیشنهاد و درخواست، ارزش انباشته شده سفارش‌های خرید و فروش باز را در یک قیمت خاص نشان می‌دهند، بنابراین می‌توان گفت که نمودار عمق بازار بینش خوبی در مورد عرضه و تقاضای یک ارز دیجیتال به شما می‌دهد.
از آنجا که امکان لغو سفارش‌های ثبت شده در صرافی‌ها وجود دارد، ممکن است نهنگ‌ها با ثبت یک معامله بزرگ باعث دستکاری قیمت‌ها شوند و معامله‌گران خرد را فریب دهند؛ این موضوع نشان می‌دهد این نمودار به تنهایی نمی‌تواند به شما در انجام معاملات کمک کند.
نکته دیگری که در مورد این نمودارها اهمیت ویژه‌ای دارد، این است که نمودار عمق بازار یک ارز دیجیتال در هر صرافی بر اساس سفارش‌های خرید و فروش همان صرافی رسم شده و مسلما شما نمی‌توانید با توجه به قیمت یک صرافی تصمیم به خرید با فروش دارایی خود بگیرید.
در نهایت باید بگوییم که این نمودار در کنار مواردی همچون تحلیل تکنیکال و فاندامنتال، استفاده از اندیکاتورها و دانش خود شما می‌تواند برای انجام یک معامله ارز دیجیتال مفید واقع شود.
